“Het aantal problemen met ngo’s is gering, of het nu gaat om financiële problemen of om ontoelaatbaar gedrag door medewerkers. Het wetgevend kader zit al goed”, zegt Anne Vleminckx, de penningmeester van Amnesty International en consultant voor vennootschappen en ngo’s. “Overheidscontrole is niet per se een garantie op minder misbruik.”
Veel ngo’s zijn voor een groot deel afhankelijk van donateurs. Is een goede reputatie voor een ngo daarom nog belangrijker dan voor een bedrijf?
ANNE VLEMINCKX. “Uiteraard. Mensen verwachten dat organisaties die zich bezighouden met hulpverlening en goede doelen een voorbeeld zijn. Als blijkt dat ze toch fouten maken – op welk gebied dan ook – keert de publieke opinie zich sneller tegen hen. Een ngo wordt dan harder afgestraft dan andere organisaties. Dat lijkt me ook terecht. Maar helaas is het onmogelijk incidenten volledig uit te sluiten. Mensen die voor goede doelen werken, hebben ongetwijfeld goede intenties, maar daarom zijn ze nog geen heiligen.”
Laat de publieke verontwaardiging over een schandaal zich direct voelen in de portemonnee?
VLEMINCKX. “Dat hangt er een beetje van af. Enerzijds speelt het type ngo een rol. Sommige zijn meer afhankelijk van overheidssubsidies, andere van donateurs. Voor die laatste is een goede reputatie van levensbelang. Anderzijds speelt het soort schandaal ook een rol, en de manier waarop de organisatie met die situatie omgaat: veeg je de problemen eerst onder de mat, dan wordt je dat later logischerwijs zwaarder aangerekend.”
Er zijn al vrij sterke verplichtingen voor ngo’s, maar worden de raden van bestuur genoeg gecontroleerd?
VLEMINCKX. “Amnesty International zat een aantal jaren geleden ook in moeilijkheden met een zaak rond te hoge ontslagvergoedingen. Die had een enorme impact op de organisatie. We hebben toen besloten alle lonen bekend te maken in de jaarverslagen. Dat is een verantwoordelijkheid die je op zo’n moment zelf moet nemen. Het aantal problemen met ngo’s is hoe dan ook gering, of het nu gaat om financiële problemen of om ontoelaatbaar gedrag door medewerkers. Het wetgevend kader zit al goed. Het heeft geen zin naast elke ngo een regeringscommissaris te zetten. Dat is niet enkel onbegonnen werk, het is ook geen garantie op minder misbruik. Denk maar aan de vzw’s in de politieke sfeer: vaak worden die meer gecontroleerd dan ngo’s, en daar loopt het soms ook mis.”
Veel ngo’s doen aan fondsenwerving. Leidt dat tot concurrentie?
VLEMINCKX. “Ja, en dat is ook goed. Concurrentie houdt iedereen wakker. Als een ngo iets fout doet, kan een donateur gewoon naar een andere ngo stappen. Dat zorgt voor een gezonde sfeer waarin een ngo verantwoording moet kunnen afleggen over haar uitgaven. Daarnaast zijn er overheidsregels voor de fondsenwerving. Een ngo mag bijvoorbeeld fiscale attesten afleveren voor haar giften, maar enkel een beperkt deel van het geld mag naar fondsenwerving en administratieve kosten gaan. Dat moet ervoor zorgen dat het gros van het geld wordt besteed aan het doel waarvoor de ngo is opgericht.”
