Alfred Stern (CEO Borealis) over de toekomst van de petrochemie: ‘Het wegwerpmodel is een oud model’

Het chemiebedrijf Borealis investeert 1 miljard euro in een nieuwe propyleenfabriek in Kallo. Volgens CEO Alfred Stern is de circulaire economie de toekomst voor de petrochemische industrie. “Hoe we met plasticafval omgaan, is niet aanvaardbaar.”

De toplui van het internationale chemieconcern Borealis staken vorige week in Kallo de eerste spade in de grond voor de bouw van een propyleenfabriek in de Antwerpse haven. De nieuwe productie-eenheid zal propyleen uit propaan maken. Propyleen is de grondstof voor de productie van diverse chemicaliën en kunststoffen zoals polypropyleen. Borealis investeert 1 miljard euro, goed voor een honderdtal nieuwe banen bij het chemiebedrijf. Tijdens de bouw zal gemiddeld een duizendtal arbeiders aan de slag zijn op de site.

“Het is onze grootste investering in Europa”, zegt Alfred Stern, de CEO van Borealis. Hij volgde in juli 2018 Mark Garrett op, die Borealis meer dan elf jaar had geleid. “Dit is een van onze grote groeiprojecten. We bouwen ook een nieuwe fabriek in Texas, een joint venture met Total en Nova Chemicals. En een in Abu Dhabi, een joint venture met ADNOC, de nationale oliemaatschappij van Abu Dhabi.”

Waarom hebt u gekozen voor Kallo als locatie voor de nieuwe fabriek?

ALFRED STERN. “België is een belangrijk land voor Borealis. We hebben hier al drie productievestigingen – in Kallo, Zwijndrecht en Beringen – en we hebben een kantoor in Mechelen. We hebben goede mensen hier. Het netwerk van de Antwerpse haven biedt logistieke voordelen. Voor de grondstoffen kunnen we ons bevoorraden op de wereldmarkt, ze komen hier binnen met grote gastankers. Onze producten, zoals propyleen, kunnen we naar onze fabrieken en klanten transporteren via het pijpleidingennetwerk. Die connecties zijn heel belangrijk.”

De fabriek moet tegen midden 2022 operationeel zijn. Is dat realistisch?

STERN. “Dat is een voorspelling. Vandaag was de eerste spadesteek, er moeten nog heel wat zaken gebeuren, maar we mikken op midden 2022. Het wordt een grote fabriek met een productiecapaciteit van 750.000 ton propyleen per jaar. Die capaciteit hebben we nodig in Europa. De propyleenmarkt groeit en tegelijk zien we dat het productievolume is gedaald. De capaciteit die we hier bouwen, is een goede stap om de aanvoer van propyleen te verzekeren voor onze fabrieken en voor de markt.”

Hoe efficiënt zal uw nieuwe fabriek zijn op het gebied van de energieconsumptie en de CO2-uitstoot?

STERN. “We zetten hier een grote stap. Met de technologie die we geselecteerd hebben, hebben we minder propaan nodig om evenveel propyleen te produceren en we genereren meer waterstof. We gebruiken die waterstof zelf en kunnen een deel verkopen aan externe klanten. Met die waterstof kun je 100.000 wagens een jaar lang laten rijden. We bouwen ook een warmte-krachtkoppelingscentrale om stoom en elektriciteit te produceren.

“Onze investering hier is heel solide – niet alleen economisch, maar ook ecologisch bekeken. De innovatie die we hier brengen, is een stap vooruit. Samen met de Belgische start-up Qpinch nemen we de eerste chemische warmtepomp op industriële schaal in gebruik. Die heeft een technologie om de proceswarmte op te waarderen, om die opnieuw in het productieproces te gebruiken. Is dat voldoende? Nee, we moeten altijd meer doen. Maar je kunt maar de ene na de andere stap zetten.”

Voor welke toepassingen wordt propyleen gebruikt?

STERN. “Zelf gebruiken we het voor de productie van polypropyleen. Die kunststof gaat onder meer naar de auto-industrie om de wagens lichter te maken. Of auto’s rijden op fossiele brandstoffen of op elektriciteit, hoe lichter de wagen, hoe minder energie hij verbruikt. We zijn actief in hernieuwbare energie. Wij staan vrij sterk in isolatiemateriaal voor energiekabels, we gaan tot 600.000 volt. We maken films die dunner zijn dan een mensenhaar voor de energieopslagsystemen van elektrische wagens.

“De verpakkingsmarkt is ook een belangrijke markt. In Europa wordt 30 procent van het voedsel verspild. Dat is ontstellend. Door betere verpakkingen kun je voedsel beter bewaren. Het is nu zaak die verpakkingen zo te ontwerpen dat we ze circulair kunnen maken: het afval ophalen en het polypropyleen hergebruiken. De cirkel sluiten is essentieel. Je wil niet zomaar al die verpakkingen weggooien.

“Kunststof is vaak de meest efficiënte oplossing voor veel problemen, maar de afvalproductie is te groot. Onze belangrijkste taak is onze materialen circulair te maken, want als je ze vervangt door alternatieven, creëer je weer andere problemen zoals meer water- en energiegebruik en meer CO2-emissie.”

U investeert in Europa, Azië en de Verenigde Staten. Het klopt dus niet dat Europa te ambitieus is om de klimaatdoelstellingen te halen en dat het zo de petrochemische industrie wegjaagt?

STERN. “Het klimaat is een van de wereldwijde uitdagingen. In Europa hebben we de kennis om sneller te gaan. Ik kom terug op de circulaire economie, een van de prioriteiten van Borealis. In Europa hebben we al systemen om afval op te halen, er zijn sorteercentra. Nog niet voldoende, maar we kunnen het plasticafval recycleren en opnieuw gebruiken als grondstof voor onze fabrieken.

“In veel landen moeten nog afvalsystemen worden opgebouwd. We zijn in Indonesië een jaar geleden gestart met een project om de plasticvervuiling in de oceanen aan te pakken. We werken er samen met de overheid. Na China is Indonesië de grootste vervuiler van de oceanen. In de havenstad Muncar werken nu duizenden huishoudens voor het eerst met een vuilnisbak. Het afval wordt opgehaald en verwerkt in sorteercentra. Het project creëert werk voor de lokale bevolking en de opgehaalde materialen worden gesorteerd en gerecycleerd. We hebben extra partners aangetrokken en we starten nu in een tweede en een derde stad op.”

Is de circulaire economie de toekomst voor de chemische industrie?

STERN. “Dat moet. Het is niet mogelijk dat we grondstoffen verbruiken, zaken produceren en de producten dan weggooien. Het wegwerpmodel is een oud model. We kunnen zo niet verder. Waarom zou je waardevol materiaal weggooien? Alleen door in te zetten op circulaire methodes kunnen we de CO2-voetafdruk van onze materialen veder verbeteren. En het zal nodig zijn, als we de CO2-reducties willen halen die in het klimaatakkoord van Parijs zijn afgesproken. Dat kan alleen door de cirkel te sluiten.”

U wilt die circulaire aanpak versnellen?

STERN. “Wij waren het eerste chemiebedrijf dat kunststoffen ging recycleren. In 2016 kochten we ons eerste recyclagebedrijf in Duitsland. Vorig jaar namen we er een in Oostenrijk over om de capaciteit te verhogen en te leren. Dit jaar hebben we een partnerschap in chemische recyclage aangekondigd met onze aandeelhouder OMV. In onze huidige recyclageactiviteiten gaat het om mechanische recyclage. Dat is beter, want het proces verbruikt minder energie. Maar als mechanische recyclage niet mogelijk is, is chemische recyclage een alternatief. OMV heeft een proeffabriek waar van plasticafval synthetische olie wordt gemaakt, die weer als grondstof kan dienen.”

Werkt u ook aan recyclageprojecten in België?

STERN. “We hebben geen recyclageactiviteiten in België. We werken hier wel samen met Bionerga in Beringen bijvoorbeeld. Dat bouwt een biostoomcentrale en het zal warmte en stroom leveren aan onze fabriek in Beringen.”

Investeringen in de petrochemie oogsten hier ook veel kritiek. U zorgt voor meer CO2-uitstoot en u produceert er plastic mee. Wat is uw antwoord op die kritiek?

STERN. “Het is heel belangrijk dat we de voordelen van de kunststoffen zien. Zelfs als we switchen van verbrandingsmotoren naar elektrische motoren, hebben we meer kunststoffen nodig. Je moet naar het totaalplaatje kijken. Het is onrealistisch te denken dat we morgen stoppen met consumeren. Vandaag leven nog 4 miljard mensen in de wereld met minder dan 8 dollar per dag. 1 miljard mensen moet rondkomen met minder dan 2 dollar per dag. Die mensen hebben geen schoenen, geen huizen, geen transport, geen toegang tot drinkwater. Om die zaken beschikbaar te maken op de meest milieuvriendelijke manier zijn er geen betere oplossingen dan kunststoffen. Onze productie is energie-efficiënt. Het probleem is: de manier waarop we vandaag omgaan met plasticafval, is niet aanvaardbaar. Plastic hoort niet terecht te komen in het milieu, en zeker niet in de oceanen. Dat is een groot probleem en we moeten werken aan oplossingen om dat te stoppen.”

Zal de chemische industrie de planeet redden?

STERN. “Ik geloof er sterk in dat mensen hun leven willen verbeteren. De consumptie zal nog toenemen. We moeten innovatie en technologie gebruiken om dat te doen op een milieuvriendelijke manier. Dus met minder CO2-uitstoot, minder afvalproductie, minder gebruik van materialen. Door de jaren hebben we de kunststoffen zo geoptimaliseerd dat je nu met de helft van de materialen hetzelfde resultaat kunt bereiken. Nu moeten we ervoor zorgen dat de materialen makkelijker te recycleren zijn.”

Zal innovatie het klimaat redden?

STERN. “Daar ben ik van overtuigd. We moeten meer doen als we het klimaatakkoord van Parijs willen halen. Niet alleen de industrie moet meer doen. In alles wat we vandaag doen, gaat nog te veel energie verloren. Dat moet eruit en dat zal van innovatie komen.”