AB InBev-families stoppen hun miljarden in heel onze economie

De Belgische families achter AB InBev, de grootste brouwer ter wereld, stoppen almaar meer geld in alle geledingen van onze economie. Hun fortuin zit zowat overal: van het brood van Le Pain Quotidien, over de ketchup van Heinz tot het woon-zorgcentrum in uw buurt. De investeringen gebeuren via discrete megaholdings, die duizenden miljoenen euro’s beheren. Bier is al lang niet meer de enige pijler van het succes van die extreem zwijgzame families.

AB InBev, de grootste brouwer ter wereld, heeft het al vijf jaar moeilijk. Het najaar van 2015 was nog een hoogtepunt, met de overname van het nummer twee, SABMiller. De aandelenkoers bereikte een hoogtepunt van ruim 124 euro. Sindsdien ging het van kwaad naar erger. Een aandeel kost nu nog zo’n 50 euro, evenveel als in 2012. Ondanks ijzersterke marktposities overal ter wereld ziet de belegger het glas vooral halfleeg. Die kijkt naar de vele schulden en de coronacrisis.

Toch bleef AB InBev ook de voorbije vijf jaar een bijzonder vette geldkoe voor zijn aandeelhouders, onder wie enkele Belgische families. Nooit eerder vloeide zo veel geld in de vorm van dividenden naar de AB InBev-Belgen: maar liefst 7126 miljoen euro in vijf jaar.

Megaholdings

Wat doe je met 7126 miljoen euro? Hoe investeer je zo’n gigantisch bedrag zinnig en verstandig? De AB InBev-Belgen doen dat met investeringsholdings die tot de grootste van het land behoren. Ackermans & van Haaren en Sofina, laat staan de monoholdings Solvac en Financière de Tubize, zijn beduidend kleiner. Enkel de beursgenoteerde GBL Holding (rond de familie Frère) kan met haar beurswaarde van bijna 13 miljard euro enigszins tippen aan de brouwersdynastieën. Maar GBL Holding is slechts voor de helft in familiehanden, de rest van de aandelen staat op de beurs.

De belangrijkste AB InBev-investeerders zijn de groep rond Alexandre Van Damme en de familie De Spoelberch (zie kader De rijkste Belg, een hechte familie en verstandshuwelijken). Patrinvest, de Luxemburgse holding rond Alexandre Van Damme, weegt 14 miljard euro zwaar. Ze is volledig in familiehanden. Vedihold en Agémar, de private Luxemburgse spilholdings van de familie De Spoelberch, zijn tezamen ook bijna 14 miljard euro waard. Met een nuance: de Luxemburgse holding Agémar wordt integraal gespijsd met brouwerijaandelen. Door de forse koersdaling was de boekwaarde eind vorig jaar ruim anderhalf miljard euro hoger dan de beurswaarde.

Een dagje AB InBev…

Die familiale holdings investeren in tal van activiteiten. Dat is op zich niet zo opmerkelijk. De families zijn altijd al geïnteresseerd geweest in meer dan de brouwerij alleen, onder het motto ‘leg niet al je eieren in één mand’.

Maar de voorbije jaren gebeurde dat in een versneld tempo, met als gevolg dat het geld van de AB InBev-families nu zowat overal zit. Als u dat zou willen, kunt u elke dag terecht bij bedrijven die mede dankzij de families bestaan.

Zo kunt u de dag beginnen met een ontbijt in een vestiging van de broodketen Le Pain Quotidien. Een snelle hap ‘s middags of ‘s avonds kan in een Burger King. Of u kiest voor de bereide maaltijden, kazen, sauzen of vlees van Kraft Heinz Group. Hebt u een allergie? Dan gaat u voor glutenvrije en suikervrije producten, ook daar is aan gedacht. Onnodig te zeggen dat u ook kunt drinken dankzij de AB InBev-Belgen. Niet alleen bier, want de families beheren ook frisdrank- en wijnproducenten, naast de sterkedranken van het Franse Rémy Cointreau. Na een vermoeiende dag hebt u wellicht wat orthopedie nodig, of misschien tandverzorging. Ook dat zit in de investeringsportefeuille. Hebt u behoefte aan nachtrust, dan bent u ook daarvoor bij de families aan het goede adres. Wat denkt u van Hotel Meininger, op de grond van de voormalige brouwerij Belle-Vue in Sint-Jans-Molenbeek? Tot begin jaren negentig werd daar nog kriekbier gebrouwen. De projectontwikkelaar Nelson Group zorgde er voor het hotel, appartementen en het MIMA-museum. Onnodig te zeggen dat de familie De Spoelberch de belangrijkste aandeelhouders van Nelson Group levert.

…een leven lang

‘Mijn thuis is waar mijn Stella staat’, was een legendarische slogan. En opmerkelijk accuraat, want de brouwersfamilies maken niet alleen bier, maar ook bouwmaterialen voor woningen. Alexandre Van Damme investeert al jaren in uitgestrekte bossen in het westen van Roemenië, goed voor 25.000 hectare. Hij is daarmee een belangrijke leverancier aan de houtverwerkingsindustrie. Ander bouwmateriaal leveren de families onder meer via de kalkproducent Carmeuse. Het Franse Gerflor maakt vloer- en interieurbekleding. En wie zijn woning proper wil houden, kan daarvoor de schoonmaak- en onderhoudsproducten van HG International gebruiken.

Wilt u beleggen? De vermogensbeheerder Degroof Petercam, die ook deels in handen van de families is, weet hoe dat moet. En als u er eens tussenuit wilt, kan dat op een luxejacht van Princess Yachts, ook al een investering van de families. Of u kunt met Alexandre Van Damme naar een match van zijn favoriete voetbalclub Anderlecht. Wie de winter van zijn leven comfortabel wil doorbrengen, kan terecht in een van de seniorieën waar de families geld instoppen.

En wat als u bijvoorbeeld in het buitenland ziek wordt? Ook dan helpt het geld van de families u uit de nood met International SOS.

Geen verkwisters…

Niet alle familiale aandeelhouders zijn zakenlui. Dat kan ook moeilijk anders, want we hebben het over ruim 200 telgen. Onder heen zitten ook autoracers, paardenfokkers, striptekenaars, actrices en beroepsmusici. Toch hebben ze een gemeenschappelijk familietrekje: het zijn zelden geldverkwisters.

Een aantal van hen zou het geld zelfs beter wat meer laten rollen. We geven één – anoniem – voorbeeld. Een AB InBev-telg van 74 jaar heeft onder meer een niet al te opvallend stekje in het Brusselse. Zijn persoonlijke holding omvat ruim 1 miljoen aandelen van de brouwerij, heeft geen financiële schulden maar wel bijna 87 miljoen euro liquide middelen. Daarmee doet hij zo goed als niks. De voorbije drie boekjaren keerde hij zichzelf jaarlijks nauwelijks 50.000 euro aan dividenden uit.

Dan zijn de autoracers guller. Diverse telgen van de familie Van der Straten-Ponthoz hebben het snelheidsvirus in het bloed. “Het zit in de genen. Ik ben geboren met schroefbouten in het lijf”, grapte graaf Marc van der Straten-Ponthoz (72) in 2010 in de krant La Dernière Heure. Die afwijking kost geld. Eind 2018 had zijn vennootschap Belgian Racing SA een overgedragen verlies van bijna 22 miljoen euro. De graaf stapte vorig jaar op als bestuurder. Racemotoren zijn sinds 2015 het nieuwste speeltje. Zijn Moto GP2-team – gesponsord door de kleine Spaanse brouwer Estrella Galicia – werd de voorbije vier jaar drie keer wereldkampioen.

…en geen grote belastingbetalers

Veel belastingen betalen hoort al evenmin bij de AB InBev-Belgen. Hun belangen, ook die van de individuele patrimoniale vennootschappen, schuilen vaak in Luxemburgse holdings. De spilholding Eugénie Patri Sébastien bijvoorbeeld betaalde de voorbije drie boekjaren amper 4815 euro belastingen per jaar, terwijl ze vorig jaar wel een nettowinst van 833 miljoen euro boekte. De familie heeft graag een maatschappelijke impact, maar liefst zonder al te veel overheidsinmenging. Al moet ook worden gezegd dat AB InBev zelf wel vennootschapsbelasting betaalt. Maar de dividenden in holdings die voor de langere termijn een belang van meer dan 10 procent in een werkmaatschappij hebben, zijn vrijgesteld van belastingen.

De rijkste Belg, een hechte familie en verstandshuwelijken

Het aandeelhouderschap van de AB InBev-families is zwaar versnipperd en reikt tot zeven generaties ver. Rond 1900 trouwden twee stamfamilies – De Mevius en De Spoelberch – met de zussen Willems, toen eigenaars van de brouwerij in Leuven. Vanaf 1971 werd, in een initieel geheim verbond, ook de familie Van Damme uit Luik (Jupiler) lid van de selecte club.

Scheve machtsverhouding

Vandaag zijn er ruim 200 nazaten. De centrale holding Eugénie Patri Sébastien (EPS) maakt de besluitvorming bij ‘s werelds grootste brouwer min of meer doenbaar. Via die Luxemburgse holding controleren de families bijna 23 procent van AB InBev, of ruim 462 miljoen aandelen. EPS heeft drie centrale takken. Elke tak mag drie bestuurders sturen voor de Luxemburgse holding en één voor de raad van bestuur van AB InBev. Toch zit de machtsverhouding scheef. Drie families met een beperkt aantal aandeelhouders zijn goed voor ruim twee derde van de aandelen van de Luxemburgse holding. Het zijn de families rond ‘de rijkste Belg’ Alexandre Van Damme en de familie De Spoelberch.

Alexandre Van Damme weegt het zwaarst. De 58-jarige AB InBev-bestuurder en grootaandeelhouder woont sinds de zomer van 2016 in Zwitserland, in de buurt van Genève. Van Damme is de sterke man achter de tak Patri. Via de Luxemburgse holding Patrinvest heeft Patri een belang van ruim 38 procent in EPS, of 177 miljoen aandelen in AB InBev. De Luikse familie Van Damme smeedde in de jaren negentig een verbond met de adellijke familie Van der Straten-Ponthoz, die ook AB InBev-aandeelhouder is. De voorbije jaren kocht Patrinvest behoorlijk wat aandelen bij. Alexandre Van Damme is sinds 1992 lid van de raad van bestuur van de brouwerij en is daarmee de langst zittende bestuurder.

De tweede belangrijke centrale tak is Eugénie. Die bestaat vooral uit de familie De Spoelberch, die in het Vlaams-Brabantse Wespelaar een uitgestrekt domein bezit. De familie controleert in haar eentje bijna 134 miljoen brouwerijaandelen. Ze hangt hecht aaneen. Tien telgen van de familie, van de vierde tot de zesde generatie, duiken geregeld op als bestuurders in hun spilholdings. Het bekendste gezicht voor de buitenwereld is burggraaf Philippe de Spoelberch (79). Zijn neef Grégoire (54) is bestuurder bij de brouwer sinds 2007.

Daarnaast zijn enkele telgen van de familie De Mevius lid van Eugénie. Die familie is wel zwaar versnipperd, een gevolg van een rist verstandshuwelijken met andere adellijke families. Nochtans is ze een van de stamfamilies waarmee het rond 1900 allemaal begon. Maar de baronnen uit Namen hadden nooit een leidersfiguur. De voormalige bestuurder Frédéric de Mevius (61) wilde aan het begin van de jaren negentig die rol opnemen. Maar dat werd niet door alle familieleden gesmaakt. Zijn tak sloot daarop aan bij De Spoelberch.

Bont allegaartje

De overgrote rest van de familie De Mevius verzamelde in de derde centrale tak: Sébastien, de meest mulle verzameling aandeelhouders. Niet toevallig kon dat bont allegaartje nooit een familiale investeringsholding creëren zoals de Van Dammes en de De Spoelberchs dat wel deden. In een ver verleden waren Philippe en zijn oom André de Spoelberch beiden actief in de brouwerij. Hun relatie was als die van kat en hond. De spanningen werden nooit echt opgelost. Daarom sloot André de Spoelberch (1925-2017) zich aan bij Sébastien. De vijfdegeneratietelg graaf Paul Cornet de Ways-Ruart (52) is bestuurder bij AB InBev voor de tak Sébastien.