100 miljoen euro Europees geld voor Prinses Elisabeth Eiland

Als de strakke planning gehaald wordt, zal België in 2026 een eilandje rijker zijn.

Het gaat om een kunstmatig eiland dat Elia Transmission, de beheerder van het Belgische hoogspanningsnetwerk, zal bouwen, om de windenergie van de tweede Belgische offshorezone aan land te brengen. Het Prinses Elisabeth Eiland wordt uitgerust met transmissie-infrastructuur, om de windparken van de nieuwe Prinses Elisabeth zone te connecteren met het land. Het eiland kan ook de aansluiting verzorgen van nieuwe interconnectoren met Denemarken en het Verenigd Koninkrijk.

“Dit eiland wordt een belangrijk energieknooppunt, dat toelaat de elektriciteitsstromen uit windenergie uit te wisselen met andere landen. Niet alle windenergie hoeft dus aan land te worden gebracht. Daardoor zijn minder investeringen in het hoogspanningsnetwerk op het land nodig. En voor de industrie is het van groot belang om voldoende toegang te krijgen tot groene elektriciteit”, zegt Chris Peeters, de CEO van Elia Group. De Noordzeelanden België, Duitsland, Denemarken en Nederland willen de geïnstalleerde capaciteit op de Noordzee opvoeren van 12 gigawatt (GW) vandaag naar 65 GW in 2030 en 150 GW in 2050. België wil tegen 2040 beschikken over 8 GW windenergie op de Noordzee.

Subsidies

De kostprijs van het eiland wordt begroot op 450 miljoen euro. Daarvan wordt 100 miljoen euro gefinancierd met subsidies uit het Europese herstelfonds, dat tijdens de covidcrisis werd opgericht om lidstaten te ondersteunen bij toekomstgerichte investeringen. De overige 350 miljoen euro financiert Elia, dat de kosten mag doorrekenen in de transmissietarieven. “De 100 miljoen euro aan Europese subsidies vloeit via lagere tarieven naar de verbruikers”, zegt Chris Peeters.

België krijgt in totaal voor 4,5 miljard subsidies uit het Europese herstelfonds. Ruim de helft van die subsidies zijn bestemd voor projecten in het kader van de klimaattransitie. “Het eiland is een kernproject van het Belgische herstelplan, dat een van de groenste van de lidstaten is. Voor de Europese Commissie is de toenemende interconnectie tussen de lidstaten belangrijk. De oorlog in Oekraïne maakte duidelijk dat een grotere energie-onafhankelijkheid en een snellere energietransitie cruciaal zijn”, zegt Stefaan De Rynck, de vertegenwoordiger van de Europese Commissie in België.

Dankzij de uitbreiding van de capaciteit van de tweede Belgische offshorezone van 2,1 naar 3,5 GW is het voordeliger om de windparken aan te sluiten via een kunstmatig eiland dan via verschillende schakelplatformen. “Het wordt misschien niet het grootste, maar wel het eerste energie-eiland op de Noordzee. De expertise die we opdoen, kunnen we exporteren naar het buitenland. En dankzij het eiland kunnen we onze energieonafhankelijkheid versterken, verlagen we de facturen en verminderen we de CO2-uitstoot”, zegt federaal minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen).

Werk aan de winkel

Op het project staat een strakke planning. Om ten volle te kunnen genieten van de Europese subsidies, moet het eiland tegen 2026 gebouwd zijn. De nieuwe windparken kunnen via het eiland ook pas aangesloten worden op het netwerk, als de hoogspanningslijnen in West-Vlaanderen en Henegouwen versterkt worden. Het Ventilus-project kreeg het groene licht van de Vlaamse regering, maar wacht nog een lastige vergunningsprocedure. Eerstdaags moet de Waalse regering beslissen over Boucle du Hainaut, het project in Henegouwen.

De federale regering heeft ook nog werk om de Europese subsidies die klaar liggen, ook effectief op de rekening te krijgen. De Europese Commissie betaalt in principe een eerste schijf van ongeveer 1 miljard euro pas uit, als België voldoende sociaaleconomische hervormingen doorvoert. PS-voorzitter Paul Magnette noemde deze manier van werken recentelijk nog “chantage”, een uitspraak die de Europese Commissie maar matig kon appreciëren.

Er woedt nu vooral een pittige discussie tussen de Commissie en de federale regering over de geplande hervorming van de pensioenen. De Europese Commissie keert de subsidies pas uit, als de pensioenhervorming de overheidsfinanciën versterkt, maar de federale regering maakte zelf al wereldkundig dat het bestaande pensioenplan van minister van Pensioenen Karin Lalieux (PS) de begroting geld zal kosten. De Europese Commissie hoopt dat de regering-De Croo toch nog over de brug kan komen met een minimaal hervormingspakket voor de pensioenen, de arbeidsmarkt en de fiscaliteit.