‘Zonne-energie wordt de goedkoopste energie’

Ikaros Solar begon in 2006 als de eerste Belgische professionele speler op de fotovol- taïsche markt. Zes jaar later is het Schotense bedrijf uitgegroeid tot een internationaal bedrijf. “De mondiale zonnepanelenmarkt groeit spectaculair”, zegt CEO Yves Devis.

” Wat de professionele installatie van zonnepanelen betreft, gaapt er nog een leemte in Vlaanderen. Er zijn al personen die zonnepanelen op daken van huizen installeren, maar de schaal waarop wij het aanpakken, is nieuw”, zei Yves Devis in september 2006 aan Trends. Samen met vier partners had hij in Schoten net Ikaros Solar opgericht. Op dat moment was het in ons land het eerste professionele bedrijf dat zich toelegde op de zonnepanelenmarkt voor zowel particulieren als bedrijven.

Als burgerlijk ingenieur met een jarenlange carrière bij de Amerikaanse energiereus ExxonMobil, kende Devis de energiemarkt als zijn broekzak. “De keuze om zelf een bedrijf op te richten, was ingegeven door zowel ecologische als economische overwegingen”, vertelt Devis vandaag. ‘Tijdens mijn studententijd in de jaren negentig was ik al in contact gekomen met de technologie om zonlicht om te zetten in energie. Ik vond het erg fascinerend om te zien hoe licht rechtstreeks elektriciteit kon opwekken. Wij waren er toen al van overtuigd dat zonnepanelen tot een revolutie in de groene-energievoorziening zouden leiden.”

Het bedrijf slaagde met vlag en wimpel. In zijn eerste boekjaar 2007 klokte het af op een omzet van 2,5 miljoen euro. Ruim vijf jaar later draait Ikaros Solar een omzet van ruim 76 miljoen euro. Daarmee is het niet alleen een topspeler in België. Ook in Portugal, Italië en Groot-Brittannië heeft Ikaros een stevige marktpositie. Jaar na jaar noteert het bedrijf groei in het geplaatste energie-vermogen. Dat er in 2010 een lichte terugval optrad in de omzet – van ruwweg 40 miljoen euro omzet in 2009 naar bijna 38 miljoen euro een jaar later – had te maken met de daling van de installatieprijzen.

Dalende kosten

“Pas in 2010 is de waarde van de groenestroomcertificaten teruggebracht van 450 naar 350 euro per MWh”, verklaart Devis de daling. “Vandaag staan de groenestroomcertificaten op 250 euro per MWh voor kleine en 90 euro per MWh voor grote systemen. De overheid heeft de andere belastingvoordelen afgeschaft en dat is prima. Essentieel aan een subsidiesysteem is dat de subsidie wordt aangepast aan de investeringskosten. Maar die kosten zijn veel sneller gedaald dan de overheden in Europa hebben kunnen inschatten. De overheden hebben dat ook telkens ‘bijgebeend’, de ene al beter dan de andere. Het investeringsrendement is altijd zeer goed gebleven. Hernieuwbare energie wordt immers essentieel voor onze maatschappij.”

De dalende investeringskosten zijn te danken aan twee effecten. Om te beginnen, heeft de industrie zich grotendeels verplaatst naar het Verre Oosten. Daarnaast zijn de marges in de hele productieketen sterk gedaald, tot op het niveau dat er met het vervaardigen van polisilicium (de basisgrondstof voor het merendeel van de panelen) en het assembleren van zonnepanelen geen geld meer te verdienen valt.

De sterke dalingen uit het verleden gaan we niet blijven zien. Onderzoek en ontwikkeling zullen de verdere prijsdalingen moeten realiseren. “In België is de situatie intussen opnieuw gezond”, stelt Devis. “De investeerders halen nog steeds zeer goede rendementen. We kunnen nog steeds grote daken huren om ze om te zetten in energiecentrales, met zeer goede condities.”

De topman van Ikaros Solar ziet de toekomst dan ook met vertrouwen tegemoet. “Idealiter evolueren we zo snel mogelijk naar een situatie waarin geen subsidie meer nodig is. We zien licht aan het einde van de tunnel: zonne-energie zal binnen afzienbare tijd de goedkoopste energie worden. Geen enkele econoom gelooft nog dat fossiele brandstoffen opnieuw goedkoper worden. Ze zijn steeds moeilijker te ontginnen en de vraag ernaar stijgt vanuit de groeilanden. Zelfs de VS hebben dat nu eindelijk ook begrepen en trekken sterk de kaart van de hernieuwbare energie. De jongste jaren hebben we een periode gekend van technologische verbeteringen. De focus van de industrie ligt nu op het drukken van de productieprijs en niet op het verhogen van de efficiëntie van de zonnepanelen.”

Crisis

In Vlaanderen levert zonne-energie ongeveer 200 watt per Vlaming op. Dat komt overeen met één zonnepaneel per Vlaming of anders gezegd: op de Vlaamse daken liggen zo’n zes miljoen panelen. Daarmee haalt ons land een redelijk niveau. Duitsland en Italië zijn de koplopers.

Maar hoe staat de markt er voor? Onlangs nog ontsloeg de staaldraadfabrikant Bekaert honderden mensen omdat volgens de directie de zonnepanelenbusiness een flinke klap had gekregen. De zonnepanelenmarkt ligt op apegapen door de afbouw van de fiscale voordelen, klonk het in de media. Devis durft bij die beweringen enkele kant-tekeningen te maken.

“De wereldmarkt voor zonnepanelen heeft in het afgelopen jaar een spectaculaire groei gekend”, zegt Devis. “In 2011 waren zonnepanelen goed voor een energieopbrengst van 28 gigawatt (1 GW is 1 miljoen kilowatt. Een doorsneegezin verbruik 3500 kilowatt, nvdr. ). Dat vertegenwoordigt een waarde van 60 miljard euro. In 2010 was de opbrengst 20 gigawatt. Dat is een stijging met 40 procent in één jaar tijd. Dat wijst er toch niet meteen op dat de markt op instorten staat.” De reden daarvoor is eenvoudig, meent Devis: “Het is een fantastisch product. Zonnepanelen doen wat ze moeten doen.”

Aziatische productie

Dit gezegd zijnde, is er ook een keerzijde aan het verhaal. “Het productieapparaat maakt wel een crisis door”, bevestigt hij. “Duitsland is in de jaren negentig al begonnen met de productie van zonnepanelen. Daardoor heeft dat land een voorsprong uitgebouwd. Maar de Duitsers hebben het nu erg moeilijk door de concurrentie uit vooral China en Japan. In het Verre Oosten kende men tot voor enkele jaren de gesofisticeerde technologie voor zonnepanelen niet, maar nu is dat anders. Landen als China hebben vandaag niet alleen de kennis, maar ook alle faciliteiten om grootschalige productielijnen te ontwikkelen. De jongste jaren zijn er dan ook heel wat fabrieken opgezet in China. Het is zelfs bijna een opbod tussen de provincies.”

Het gevolg is dat er veel meer wordt geproduceerd dan gevraagd. “Er is een overaanbod en dat weegt op de prijs. Voor installateurs zoals Ikaros Solar is dat geen probleem, maar voor de producenten wel. De Duitse productiemarkt heeft dat het eerst gevoeld. Vroeger stond Made in Germany voor kwaliteit, daar wilden de mensen meer voor betalen. Maar de Chinezen hebben Europa bijgebeend. Nu heb je een razende concurrentie tussen de Chinese bedrijven. Maar zoals gezegd, over de markt zelf maak ik mij weinig zorgen. In, maar vooral buiten Europa is er nog veel potentieel. We kijken richting India, Zuid-Afrika en de VS.”

JOCHEN VANDENBERGH

“Idealiter evolueren we naar een situatie waarin subsidies voor zonnepanelen niet langer nodig zijn” Yves Devis