Zonder zorgen op vakantie

I k had gezworen nooit meer de titel ‘Sell in May’ te gebruiken. Maar als u een zorgeloze zomer wilt, kunt u voor u met vakantie vertrekt best enkele risico’s afwegen. Een zomer zonder financiële aandelen is misschien een goed idee. En: laat Tina thuis en neem Emma mee.

De euro vierde deze maand zijn tiende verjaardag. De eenheidsmunt is een succes: niet alleen wegens haar prestatie tegenover de dollar, maar ook omdat ze in die tien jaar is uitgegroeid tot een euromark en geen eurolire. De volgende tien jaar beloven echter moeilijker worden: de euro dreigt het slachtoffer te worden van zijn eigen succes. Noem het het Eurosongscenario: er komen te veel landen bij, en de stichtende leden voelen zich niet langer aangesproken omdat het monetair beleid wordt ontwricht door de prioriteiten van de ontluikende economieën. De Europese Unie vertoont nu al sporen van Eurosongmoeheid.

Verzwakt financieel systeem. Een tweede gevaar voor de euro is de onvoltooide Europese Centrale Bank (ECB). Die blijft afhankelijk van de nationale centrale banken. En dat is om monetaire problemen vragen, gezien de soms grote macro-economische verschillen tussen de lidstaten.

De Europese rente was bijvoorbeeld te laag voor de Spaanse economie, wat heeft bijgedragen tot een vastgoedzeepbel. Het Spaanse vastgoeddrama krijgt minder aandacht dan het Amerikaanse, maar is misschien nog erger. Zo daalden de huizenverkopen in Spanje het afgelopen jaar met meer dan 30 %, aan de kust zelfs met 60 %. Spanje heeft een lopend tekort van 10 % en de hypotheekschuld bedraagt er bijna 100 % van het beschikbare inkomen.

Stel dat het tot een Spaanse bankencrisis komt, kan de ECB dan interveniëren zoals de Amerikaanse centrale bank (de FED) dat deed bij zakenbank Bear Stearns? Zouden Nederlandse belastingbetalers het fijn vinden om mee betalen voor de reddingsoperatie van en Spaanse of Griekse bank? De omvang van de potentiële bankproblemen overstijgt vandaag het nationale karakter. Door groei en consolidatie zijn echte Europese banken ontstaan met grensoverschrijdende activiteiten, terwijl de controle nog altijd nationaal gebeurt. Die situatie kan niet anders dan tot problemen leiden.

Emma is cool, Tina is out. De bankproblemen zijn nog niet van de baan. Nochtans groeit het rijtje opiniemakers dat wil scoren met “het ergste is achter de rug” elke dag aan . Het is zoals bij de Rode Duivels: de zwaarste problemen liggen inderdaad misschien achter hen, maar het zal nog jaren duren voor onze nationale ploeg opnieuw angst inboezemt bij tegenstanders. Ook de subprimecrisis is over haar hoogtepunt, maar de financiële sector begint erg verzwakt aan een recessie in de Verenigde Staten, een wereldwijde groeivertraging en misschien nog links en rechts een accident met Iers, Spaans of Engels vastgoed, derivaten of een ontspoord hefboomfonds.

FED-voorzitter Ben Bernanke riep recent op tot massale kapitaalverhogingen (1). Hij is er blijkbaar niet van overtuigd dat de problemen achter ons liggen. Terecht: de banksector staat voor een golf van kapitaalverhogingen, en enkele gedwongen huwelijken. UBS bijvoorbeeld verloor al 38 miljard dollar, en de Zwitserse centrale bank begint nerveus te worden.

De situatie doet denken aan het telecomscenario van 2000: de telecominfrastructuur werd toen gered, maar de telecomaandeelhouder niet. Ook nu weer zal iedereen zijn best doen om het banksysteem te redden, maar niet de aandeelhouders.

En er zijn nog meer gelijkenissen. TMT- (technologie-media-telecom) en bankaandelen maakten voor de start van de problemen beide één derde van de beurs uit. Als we de TMT-sector er even uitlichten, merken we dat de beurs kwakkelt maar niet ten onder gaat (zie grafiek). Het grote verschil is dat TMT een waarderingsbubbel was: de koersen piekten zonder dat de bedrijven winst maakten. Bij de financiële aandelen gaat het om een winstbubbel: de winstcijfers zijn opgeblazen door allerlei hefboomeffecten en eenmalige inkomsten.

Het gevolg is dat financiële aandelen continu goedkoop lijken, en naarmate hun winsten neerwaarts worden bijgesteld dat nog steeds zullen zijn. Hoeveel maanden horen we nu al niet dat er koopjes te doen zijn in de banksector? Maar zolang de gespannen interbankenrente aantoont dat de banken elkaar niet vertrouwen, heeft de belegger weinig houvast om bankaandelen te vertrouwen. Het punt is dus niet dat er geen koersherstel kan zijn, of dat er geen witte bankraven bestaan. Wél dat de zomer van 2008 heet kan worden, door een combinatie van opflakkerende Amerikaanse recessie, een inflatiegolf en nieuwe kredietproblemen.

Vandaag even afstand nemen en nadenken, kan dus uw vakantie redden. Want als een bepaalde investering vandaag opportuun lijkt, zal ze dat na de zomer wellicht nog altijd zijn, maar dan misschien zelfs goedkoper geprijsd.

Trouwens, als u op reis gaat, laat dan Tina (2) thuis. Emma (3) is veel cooler. En ze beschermt u ook tegen de inflatiehitte.

DE AUTEUR IS HOOFDECONOOM VAN PETERCAM VERMOGENSBEHEER.

REACTIES: visienoels@trends.be

(1) ‘BERNANKE TELLS BANKS TO KEEP RAISING CAPITAL’, INTERNATIONAL HERALD TRIBUNE, 15 MEI 2008

(2) TINA: ‘THERE IS NO ALTERNATIVE’ (TO EQUITIES) – ‘ER BESTAAT GEEN ALTERNATIEF’ (VOOR AANDELEN)

(3) EMMA: ENERGY, MATERIALS, MINING AND AGRICULTURAL STOCKS – ENERGIE-, GRONDSTOFFEN-, MIJN- EN LANDBOUWAANDELEN

Geert Noels