Zoeken naar verdoken meerwinsten

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog.www.fiscoloog.be

De bijzondere geheimecommissielonenaanslag ligt om verschillende redenen onder vuur. Om te beginnen is er het extreem hoge tarief van 309 procent. Daarmee staat de aanslag in geen enkele verhouding tot het doel waarvoor hij is ingevoerd. De aanslag was bedoeld om het verlies voor de schatkist te herstellen als op geheime commissielonen geen belasting en sociale bijdragen worden betaald. Maar met die 309 procent doet de aanslag in alle gevallen meer dan alleen dat verlies goed te maken. Vandaar dat verscheidene rechtbanken en hoven al hebben geoordeeld dat de bijzondere aanslag minstens in sommige gevallen een strafrechtelijk karakter heeft, en dat de rechter dus bevoegd is de aanslag te milderen of zelfs te schrappen.

Goed om te weten is dat het hof van beroep in Antwerpen, dat enkele jaren geleden nog vond dat de bijzondere aanslag geen strafrechtelijk karakter heeft, het geweer van schouder heeft veranderd. In het verlengde van de hoven van beroep in Brussel en Gent heeft ook dat van Antwerpen nu geoordeeld dat de bijzondere aanslag in bepaalde gevallen minstens gedeeltelijk strafrechtelijk van aard is. In twee gevallen hebben de Antwerpse raadsheren de aanslag daarom gemilderd van 309 naar 100 procent.

Dat is nog altijd veel. Maar het is belangrijk in gedachten te houden dat de bijzondere aanslag – anders dan de gewone inkomstenbelasting – aftrekbaar is als beroepskosten. Wie 100 euro gewone personen- of vennootschapsbelasting betaalt, draagt die som af van het inkomen dat al belasting heeft ondergaan. De gewone inkomstenbelasting is niet als beroepskosten aftrekbaar, de bijzondere aanslag is dat wel. 100 euro bijzondere aanslag betalen is daardoor veel goedkoper dan 100 euro gewone belasting.

Een ander pijnpunt van de bijzondere aanslag is het brede toepassingsgebied ervan. Hij wordt niet alleen opgelegd als er steekpenningen zijn gegeven, maar bijvoorbeeld ook als er bezoldigingen of voordelen van alle aard niet op de voorgeschreven wijze op individuele fiscale fiches werden gerapporteerd.

De bijzondere aanslag kan daarnaast ook worden toegepast als de belastingadministratie zogenoemde verdoken meerwinsten vaststelt. Om dat goed te begrijpen, moeten we terugkeren naar de oorsprong van die aanslag: situaties aanpakken waarin vergoedingen in het zwart worden uitbetaald. Maar zulke betalingen zijn moeilijk op te sporen. Daarom is de fiscus anders te werk gegaan. Hij spoort inkomsten op die de vennootschap niet heeft aangegeven. Als daarna blijkt dat die inkomsten nergens in het vermogen van de vennootschap te vinden zijn, vermoedt hij dat ze het bedrijf in de vorm van betalingen in het zwart hebben verlaten. Er is dan ruimte om de bijzondere aanslag op die meerwinsten los te laten.

Dat verklaart waarom de belastingadministratie de bijzondere aanslag in het verleden ook van toepassing heeft verklaard op de verdoken meerwinsten die niet meer in het vermogen van de vennootschap terug te vinden zijn. De rechtspraak heeft die benadering gesteund, op voorwaarde dat werd bewezen dat die meerwinsten het vermogen van de vennootschap hadden verlaten in omstandigheden die de toepassing van de bijzondere aanslag mogelijk maken. De wetgever heeft dat omslachtige bewijs afgezwakt. Om verdoken meerwinsten te kunnen onderwerpen aan de bijzondere aanslag, volstaat het dat de fiscus bewijst dat de winsten niet meer in het vermogen van de vennootschap zitten.

Over de aard van die winsten lopen de meningen sterk uiteen. De fiscus, gevolgd door het hof van beroep in Antwerpen, vindt dat het volstaat dat ze voortvloeien uit de verwerping van beroepskosten. Maar het hof van beroep in Gent wijst die zienswijze af. Voordat sprake kan zijn van verdoken meerwinsten eisen de Gentse raadsheren dat minstens het bestaan van een verdoken inkomstenbron wordt aangetoond. Ze hebben wellicht overschot van gelijk.

JAN VAN DYCK

Ook de Antwerpse raadsheren vinden nu dat de bijzondere aanslag een strafrechtelijk karakter heeft.