Zo kunt u uw pc sneller laten werken

Een computer beschikt over meerdere soorten geheugens die allemaal hun eigen verzorging nodig hebben. Enkele tips.

Heeft uw pc wel voldoende geheugen?” Die vraag krijgt u soms te horen wanneer u een programma koopt. De verpakking vermeldt de minimale capaciteit waarover een computer moet beschikken om een programma of een spelletje te laten werken. Maar de computer heeft niet één, maar meerdere geheugens: de harde schijf en het centrale geheugen of RAM-geheugen ( Random Access Memory). Het eerste is als het ware de bibliotheek: hier worden grote hoeveelheden gegevens, programma’s, teksten, beelden enzovoort bewaard. Het tweede is veel sneller, maar heeft een kleinere capaciteit. U kunt het RAM-geheugen vergelijken met de werktafel waarop uw computer staat.

Vluchtig centraal geheugen

Om een programma te laten draaien, moeten deze twee geheugens over genoeg vrije ruimte beschikken. De harde schijf biedt het voordeel dat alle gegevens erop worden bewaard, zelfs als de computer uit staat. Het centrale geheugen vergeet alles zodra de stroom wordt onderbroken. Het is dus belangrijk om voorzichtig te zijn en de stroomtoevoer naar de computer nooit plots te onderbreken, om te vermijden dat alle geopende documenten verloren gaan. Wanneer u een programma opstart, wordt het namelijk gekopieerd naar het centrale geheugen, vandaar dat het opstarten even duurt. De vluchtigheid van het centrale geheugen verklaart waarom geopende bestanden moeten worden ‘opgeslagen’ – met andere woorden: gekopieerd naar de harde schijf. Vaak gebeurt dit automatisch.

Door rechtstreeks op de harde schijf te werken, zou dit probleem worden opgelost, maar de communicatie met de harde schijf is nog te traag, ook al duurt ze maar enkele fracties van een seconde. Wie rechtstreeks op de harde schijf zou werken, zou zich al snel gaan ergeren. Bij het intikken van een tekst in een tekstverwerker, zouden de letters steeds met vertraging op het scherm verschijnen…

Hoe wordt de capaciteit van een geheugen gemeten? De basiseenheid in de informatica is de ‘bit’. Om een letter of cijfer weer te geven, is ten minste één byte (een combinatie van acht bits) nodig. Hiermee wordt een alfabet van 255 letters, cijfers en andere tekens mogelijk. Tegenwoordig wordt een geheugen gemeten in megabytes of gigabytes (miljoen of miljard bytes), afgekort MB en GB. Het centrale geheugen van een basiscomputer heeft tegenwoordig al snel een capaciteit van 512 GB, terwijl een harde schijf minstens 80 GB kan slikken. Opgelet, in telecommunicatietoepassingen worden de prestaties uitgedrukt in bits en niet bytes per seconde.

Hoe kunt u de capaciteit achterhalen?

Voor de harde schijf gaat u naar de folder ‘Deze Computer’ of ‘My computer’ van Windows, en u klikt één keer op ‘Station C’. Er zal links een grafiek verschijnen die het totale geheugen weergeeft en het deel van de schijf dat wordt ingenomen door gegevens en programma’s.

Om te weten wat de capaciteit van het centrale geheugen is, klikt u op ‘Start’, kiest u ‘Instellingen’ of ‘Settings’ en daarna de optie ‘Systeem’ of ‘System’. Er zal een scherm verschijnen waarin onderaan de capaciteit wordt aangeduid in KB (kilobytes), waarbij 1000 KB overeenkomt met 1 MB.

Hoe kunt u uw geheugen nu het beste ‘verzorgen’? Gebruik eerst en vooral nooit de volledige capaciteit. Om goed te werken, moet een harde schijf altijd ten minste 10 % vrije ruimte hebben: anders zullen de prestaties van de computer gevoelig afnemen. Bovendien zullen de prestaties van een schijf na verloop van tijd gaan afnemen omdat de gegevens gefragmenteerd worden. De leeskoppen moeten dan te veel bewegen om een tekst of afbeelding te lezen. Om de bestanden in homogene gehelen samen te brengen en dus het lezen ervan te versnellen, moet u de schijf ‘defragmenteren’. Hoe? Kies in het menu ‘Start’ de optie ‘Programma’s’, daarna ‘Bureauaccessoires’ en dan ‘Systeemwerkset’. Het defragmenteren duurt wel even, dus u kunt dat het best ‘s avonds doen voor u gaat slapen of wanneer u even een half uurtje de computer niet gebruikt.

Robert van Apeldoorn