Zinloos geweld

Vanaf 20 oktober is er van ondergetekende nieuw werk te zien in het Paleis voor Schone Kunsten in Brussel. Eén maquette van een toren is zo groot dat die op het dak van dit gebouw van Victor Horta komt te staan. Die gotische toren in staal op schaal 1/6 zal de degens kruisen met zijn tegenhanger op het Brusselse Stadhuis.

Die toren was eerder te zien in Venetië (Guggenheim Museum) en in Parijs (Musée Rodin), maar de toren is bij iedere gelegenheid enkele verdiepingen gegroeid.

Als de toren ooit moe gereisd is, zou ik willen dat het ding tot rust komt in mijn sculpturenpark in Melle. Maar ondertussen gaat dit beeldenpark niet door, althans niet hier in Vlaanderen. Redenen: ernstige rechtsonzekerheid en zinloos geweld van ons overheidsapparaat.

Ik geef een paar voorbeelden. Ik ben veroordeeld tot meer dan 20.000 euro administratieve boetes omdat ik reinigingswerken liet uitvoeren in mijn tuin, dat was een inbreuk op vijf decreten en negen decreetswijzigingen. Herstellingswerken aan een hoeve zijn door onkundige ambtenaren van monumentenzorg stilgelegd naar aanleiding van een vermoeden van bestemmingsverandering.

Conclusie: aangezien mijn tuin zonevreemd is en zich in kwetsbaar gebied bevindt, zullen sculpturen er nooit mogen.

Ongeveer rond hetzelfde tijdstip in oktober zal er een overzicht te zien zijn van het werk van Renaat Braem, in de nieuwe gebouwen van deSingel in Antwerpen. Die tentoonstelling is georganiseerd door het Vlaams Instituut van Onroerend Erfgoed. De overheid wil zo een van haar kameraden huldigen als een van onze belangrijkste architecten.

Braems bijdrage aan de Belgische lelijkheid is niet gering. Hij is de ontwerper van een aantal lelijke appartementsblokken en een politietoren in Antwerpen, de Oudaan. Die gebouwen moesten de mensen geestelijk bevrijden zodat ze socialistische ideeën gingen koesteren.

Mensen moesten samengebracht worden in grote woonblokken en er moest worden gestreefd naar een strikte scheiding tussen wonen en werken. Als overtuigd marxist is Renaat Braem vooral de architect van het institutioneel misprijzen voor het onroerend eigendomsrecht.

De huldiging toont goed hoe zonevreemd de overheid geworden is, vooral in ruimtelijke ordening. Al 60 jaar doet de overheid aan een decretaal georganiseerde homejacking op grote schaal.

Het begon met de gewestplannen waarbij plots kastelen en kasteeltjes, domeinen en hele straten met werkmanswoningen zonevreemd werden verklaard. Hoewel die gebouwtjes er al eeuwen stonden, kregen de eigenaars ineens minder rechten op het verbouwen of uitbreiden van hun eigendom.

Hoeves en kasteeltjes werden door een betuttelende overheid in bescherming genomen en de weides met koeien werden kwetsbaar gebied genoemd. Andere stukken werden bestempeld als agrarisch gebied met bijzondere waarde, een vaag begrip dat op geen enkel bestemmingsplan voorkomt, maar stedenbouwkundige ambtenaren wel toelaat om omheiningen en poorten te verbieden of bestaande omheiningen weg te nemen.

Zonevreemden moeten voor eender welke herstelling een vergunning krijgen en voor eender welke vergunningsaanvraag een openbaar onderzoek ondergaan.

De overheid beschikt ook nog over andere onrechtmatige machtsmiddelen om onschuldige eigenaars van hun goed te ontdoen in naam van het algemeen belang. Zoals het voorkooprecht dat vooral als chantagemiddel werd gebruikt.

Of de tactiek van de spoedprocedure. Landbouwgebieden en kasteeldomeinen werden onteigend met een kunstgreep waarbij de vrederechter weliswaar een voorlopige (kleine) vergoeding toekent aan de eigenaars, maar de overheid het eigendom onmiddellijk in gebruik mag nemen. Het is dan aan de eigenaars om te procederen voor een herziening van de vergoeding, maar in de praktijk duurt die procedure 20 tot 30 jaar.

De overheid beschermt gebouwen en landschappen met erfgoedwaarde, maar draait niet op voor de lasten. De ambtenaren van het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed bepalen vrij willekeurig welke gebouwen en domeinen cultuurhistorische waarde hebben, maar ze hebben geen enkele last van de gevolgen. Ze mogen met bindende kracht adviezen geven en allerhande vage begrippen en normen hanteren.

De vele hectares die de overheid onrechtmatig heeft ingelijfd, zijn nu verloederd, de kasteeltjes in handen van de overheid zijn geplunderd, maar zelfs als ruïnes zien ze er niet zo slecht uit als de vergrauwde politietoren van Renaat Braem.

Niet Braem, maar de talloze slachtoffers van 60 jaar ruimtelijke ordening zouden met een tentoonstelling in deSingel herdacht moeten worden.

DE AUTEUR IS BEELDEND KUNSTENAAR.

Wim Delvoye

Al 60 jaar doet de overheid aan een decretaal georganiseerde homejacking op grote schaal.