ZAAKJES DOEN MET PRINS ALS JOKER

Politici die kritiek hebben op de zakenreis van prins Laurent naar Congo, hebben zelf de voorwaarden gecreëerd voor een ondernemingsklimaat waarin bonafide bedrijven niet langer gedijen.

Hoe staat het met het miljoenencontract van het audiovisuele facilitaire bedrijf Talent & Vision, waarover oud-premier Jean-Luc Dehaene (CD&V) met president Joseph Kabila onderhandelde voor de Congolese staatszender RTNC? En hoe ver staat het met de bouw en renovatie van havens langs de Congostroom door Antwerpse en Brusselse bedrijven uit de maritieme sector?

In Congo worden bonafide bedrijven nog altijd de loef afgestoken door concurrenten die graag in troebel water vissen. We kunnen de Chinezen, Kazakken en inwoners van de Emiraten niet tegenhouden, maar onze bedrijven hadden het verschil kunnen maken om constructief mee te werken aan een nieuw Congo. Die kans is verkeken.

De ontbossing van Congo wordt niet opgelost door prins Laurent en evenmin door serieuze ondernemingen zolang de houtkap, de exploitatie van bodemrijkdommen of business tout court niet transparant gebeurt. Dat de prinselijke tournee met zakenadvocaten Pierre Legros en David Chijner aanvankelijk in het grootste geheim gepland was, typeert het troebele ondernemingsklimaat. Zolang geheimdoenerij, deals in achterafkamertjes, het sluiten van zakelijke contracten moet passeren via de directe omgeving van het staatshoofd en zijn entourage, raakt Congo nooit uit de startblokken. Jaar na jaar rangschikt de Wereldbank Congo in haar Doing Business-klassement bij de slechtste ter wereld.

Even typerend is dat het prinselijke gezelschap kon rekenen op faciliteiten (betaling van hotelrekeningen, verplaatsingen in privéjets) aangeboden door figuren die fortuin gemaakt hebben op de instandhouding van dit perverse systeem. Een systeem dat best vergelijkbaar is met de manier van zakendoen in het Tunesië van de Trabelsi-clan vóór de Arabische revolutie.

Je kunt zulke systemen alleen openbreken of een andere richting opstuwen in uitzonderlijke scharniermomenten. De privatisering van de Congolese overheidsbedrijven rond 2000 was zo’n kantelmoment. Maar het parlement, dat nu veel misbaar maakt over de privéreis van Laurent, miste toen de kans om duidelijke lijnen uit te zetten voor zakenrelaties met Congo. Met instemming van Belgische toppolitici konden ook Belgische bedrijven bedenkelijke deals sluiten, zodat een dubieus ondernemingsklimaat verder vertroebelde en de weg werd geëffend voor nog meer duistere deals van Chinezen en Kazakken. Ten koste van bonafide Belgische bedrijven.

Het resultaat is dat Congo vertrokken is voor alweer een kwarteeuw aanmodderen zonder dat het zijn gigantische potentieel kan aanwenden ten bate van zijn bevolking. Je voelt met de ellebogen aan dat prins Laurent als publicrelationsinstrument werd ingezet om in Kinshasa (en wellicht ook in Luanda) goodwill te creëren voor een aantal privéarrangementen. Dat is niet de manier van zakendoen die het serieuze bedrijven mogelijk maakt mee te werken aan de economische vooruitgang van Congo. Voorlopig kunnen ze daar beter wegblijven.

ERIK BRUYLAND

In Congo trekken bonafide bedrijven steevast aan het kortste eind.