Wittebroodsweken

Puratos fuseert met de Spaanse groep T500 Iberica. De familiale groep consolideert zijn positie als wereldleider in bakkerijgrondstoffen, een sector waarin internationale concerns hun brood verdienen. Kruisbestuiving stuwt de nieuwe Puratos Group nv ook in aanverwante producten naar de top.

De lat-relatie heeft 35 jaar geduurd, maar nu is de Spaanse verloofde voorgoed ingetrokken in het Puratos-hoofdkwartier in Groot-Bijgaarden : T500 Iberica uit Barcelona treedt in het huwelijksbootje met Coprem. Coprem beter gekend onder de merknaam Puratos levert grondstoffen aan meer dan honderdduizend bakkers, banketbakkers, chocolade- en ijsfabrikanten in heel Europa en daarbuiten. Al meer dan driekwart eeuw is Puratos de smaakmaker van uw volkorenbrood, croissant, stokbrood of kramiek. Maar sinds minstens twee decennia doordesemen de Vlaamse broodingrediënten geleidelijk ook meer en meer de eeuwenoude, traditionele noedel-, rijst- en yuccaculturen van het Verre Oosten en Latijns-Amerika. Geruisloos ontpopte de kmo uit Groot-Bijgaarden zich tot een discrete multinational.

Na het samengaan met T500 Iberica overkoepelt de nieuwe holding Puratos Group nv (80 % Coprem en 20 % Spaanse families) 70 vennootschappen en 46 fabrieken in Europa, Latijns-Amerika en Azië. Met een vooropgestelde geconsolideerde omzet voor 1997 van 16 miljard frank in 106 landen, eigen fabrieken in 35 landen en commerciële steunpunten in 68 landen, verstevigt Puratos Group zijn positie als de nummer één voor bakkerij-ingrediënten. De fusie scherpt echter de ambitie om ook in afgeleide producten als margarines, diepgevroren broodproducten of speciale bloemsoorten wereldleider te worden.

De naam T500

van de Spaanse meer precies Catalaanse bruid, duidt op de jarenlange relatie tussen de twee familiale kmo’s : in 1953 was Puratos met de ontwikkeling van “T500” immers de uitvinder van het complete bereidingsmiddel voor bakkerijproducten. De familie Ehlis uit Barcelona kreeg in 1962 de toestemming om als firmanaam de naam te gebruiken van het T500-product “dat nu bij alle Spaanse bakkers vertrouwd in de oren klinkt,” vertelt Juan Ehlis.

Ehlis, mede-eigenaar van de Spaanse groep met een geconsolideerde omzet van vier miljard Belgische frank, bevestigt dat Catalanen en Vlamingen het goed met elkaar kunnen vinden : “We hadden er dus niets op tegen om het hoofdkwartier in Groot-Bijgaarden te vestigen en op te gaan in een Belgische holdingmaatschappij.”

Op naar 30 miljard omzet

“We streefden allebei naar een verdubbeling van onze omzet tegen 2000,” klinkt het unisono. En blakend van zelfvertrouwen : “Synergie en krachtenbundeling prikkelen de ambitie om nu samen de volgende eeuw binnen te stappen, met een groepsomzet die tegen die tijd 30 miljard frank moet bedragen.”

Een verdubbeling van de omzet hadden ze voordien, elk afzonderlijk, al eens gepresteerd tussen 1992 en ’96. T500 Iberica door diversificatie van bakkerij-ingrediënten naar drie nieuwe productlijnen : voorgebakken diepgevroren broodproducten (die enkel opgewarmd moeten worden), chocolades en margarines. Ook Puratos verbreedde in die korte periode zijn assortiment : het stapte in dek- en imitatiechocolades, verdiepte zich in enzymen, ontwikkelde nieuwe zuurdesemsoorten en vruchtenvullingen ; dat ging gepaard met omzetgroei en nieuwe fabrieken in binnen- en buitenland.

In België tekent Puratos vandaag met 450 werknemers voor 7,5 miljard frank omzet. De groep heeft vier specialisaties :

broodverbeteraars, de traditionele Puratos-kernactiviteit, goed voor 30 % van de omzet, en andere bakkerij- en pasteibakkerijgrondstoffen in Groot-Bijgaarden ;

cacaoproducten met Belcolade in Erembodegem ;

vruchtenvullingen met Belgaarde in Lummen ;

enzymen en voordegen met Frimond in Andenne en Sankt Vith ;

Naast de geografische expansie, door acquisities “liefst voor de volle honderd procent” van familiale bedrijven in alle werelddelen of door een meerderheidsbelang in joint ventures, noemt algemeen directeur Eddy Van Belle “voortdurende productinnovatie” de belangrijkste groeifactor : de lancering van aangepaste producten in nieuwe marktniches, zoals bijvoorbeeld het natuurproductengamma Prima dat aansluit bij de uit de VS overgewaaide all natural-beweging.

Van Belle : “In het westen is de bakkerijmarkt, zoals de hele voedingswarensector, vragende partij voor meer convenience-producten, vooraf bereid, gebruiksklaar. Omdat ze de bakker een aangenamer beroepsleven en meer tijd bezorgen. We evolueren dus van een traditionele broodverbeteraar, die de basisgrondstof levert, naar leverancier van een complete mix of bijna-eindproducten.” Voorbeelden uit een brede waaier van in eigen labo’s ontwikkelde convenience-producten zijn : een reeks Bake it easy-halfmixen, het Basevit-concept (klaar om te versieren vol-au-vents, taartbodems, biscuits, soezen), Harmony Ready (gebruiksklare afdekgeleien) of het Kimo-concept.

Kimo, een diepvriestechnologie voor broodverbeteraars die eind de jaren ’80 door Puratos werd ontwikkeld, was een doorbraak waarop producenten van diepgevroren broodproducten konden voortbouwen. Precies in dit domein, naar het einde toe van de productieketting, heeft T500 Iberica fors geïnvesteerd, zodat de nieuwe Puratos Group sterker wordt in diepgevroren bakkerijproducten : die verzoenen de verwende consument, die alsmaar meer keuzemogelijkheden wil, met de uitbreiding van het assortiment zonder meerwerk of bijkomend personeel voor de bakker of patissier. T500 Iberica kan dan weer binnendringen in de complexe wereld van basisgrondstoffen zoals emulgatoren, enzymen en desems, waarin Puratos door zijn sterke verticale integratie meer expertise bezit.

De complementariteit

lag voor het grijpen, onderstrepen Ehlis en Van Belle. Naast dezelfde familiale spirit “professioneel, maar immuun voor managementgoeroes” (zie kader : De Eenhoorn) vullen zowel activiteiten en producten als de geografische spreiding van beide groepen elkaar aan.

Puratos is in het ontwikkelen van diepgevroren deeg- en bakproducten minder ver gevorderd dan de Catalanen. Dat is ook het geval op het gebied van margarines, omdat Puratos zijn vetmengsels buitenshuis aankoopt. T500 Iberica beheerst zelf de raffinagetechnologie en dus de plasticiteit van margarines. Anderzijds krijgt T500 Iberica ook toegang tot de technologie en kennis in bereidingsmiddelen voor brood- en fijnbakwaren, waarop Puratos sinds de oprichting in 1919 zijn wereldreputatie heeft gebouwd.

“Er waren twee bijkomende redenen om te trouwen,” lacht Ehlis : “Puratos durft risico’s nemen en ontwikkelt nieuwe nicheproducten in domeinen waar grote concerns de dienst uitmaken. Dat lukt bovendien aardig als ik zie hoe ze vanuit het niets in minder dan tien jaar twee miljard omzet draaien in specifieke chocoladeproducten. Research was dus een bijkomende stimulans om te fuseren : de twaalf onderzoekers uit ons labo zullen nauw samenwerken met het zestigtal onderzoekers in Groot-Bijgaarden.”

Puratos heeft een traditie van O&O in samenwerking met universitaire centra. Innovaties resulteerden in nieuwe productie-eenheden : zo werd in 1992 in Sankt Vith Frimond opgestart, een fabriek voor fermentaties en voordegen ; een jaar later kreeg Frimond er in Andenne een afdeling bij voor het aanmaken van enzymen en in 1995 begon Belgaarde in Lummen met het maken van vruchtenvullingen. Van Belle wil de onderzoeksactiviteiten opvoeren en innovaties laten octrooieren.

Juan Ehlis : “In de geïndustrialiseerde wereld, onze hoofdmarkt, loopt het broodverbruik terug. We moeten voortdurend aanverwante, alternatieve producten ontwikkelen. Deze uitdaging schept echter nieuwe commerciële mogelijkheden doordat ons assortiment steeds gevarieerder wordt.” Vorige eeuw at de Belg nog 500 gram brood per dag, nu is dat gedaald tot zo’n 130 gram. Behalve China hebben maar weinig niet-westerse landen een broodtraditie. Nieuwe markten, zoals Indonesië en de Filipijnen, worden daarom bewerkt met aan de plaatselijke eetgewoonten aangepaste Puratos-ingrediënten.

Samen verder de wereld in

Juan Ehlis begon in 1962 als invoerder voor heel Spanje van bakkerij- en patisseriegrondstoffen, maar stapte zes jaar later in de productie van bereidingsmiddelen. Inmiddels is T500 Iberica marktleider in Spanje en Portugal. Het heeft vier fabrieken en draait met 280 werknemers en een tweehonderdtal zelfstandige verkopers in Spanje een omzet van 3 miljard Belgische frank. Daarnaast realiseren de filialen Debelis (chocolade en cacoa-producten) en Berlys (diepgevroren brood en luxegebak) met 300 werknemers in Spanje, Portugal en Brazilië samen een omzet van 2 miljard frank (niet-geconsolideerde cijfers).

Activiteiten en activa van de T500 Iberica-groep vloeien in de nieuwe Puratos Group nv samen met de Belgische Coprem-vennootschappen : de operationele dochtermaatschappij Puratos (4,3 miljard omzet in ’96), de investeringsmaatschappij Purinvest en de handelsmaatschappij Beldem (503 miljoen) ; chocoladefabrikant Belcolade (1,2 miljard), fruitvullingenproducent Belgaarde (303 miljoen) en enzymen- en desemproducent Frimond (238 miljoen). Dit jaar zullen al deze Coprem-maatschappijen en hun filialen in binnen- en buitenland allen samen een omzet realiseren van 12,5 miljard Belgische frank.

“Door de fusie wordt alvast de jaarlijkse 300 miljoen export naar Spanje vanuit Groot-Bijgaarden beveiligd tegen de concurrentie,” knipoogt Eddy Van Belle. “Want vroeg of laat zouden onze Catalaanse vrienden ten dans gevraagd worden door een concurrent.”

Als producenten van bakkerijgrondstoffen zijn Puratos en T500 Iberica bij de laatste familiale groepen van formaat in een sector waarin de concentratiebeweging grotendeels voltrokken is. De mozaïek van een zestigtal zelfstandige producenten (tien tot twintig familiale bedrijven per land), die tot eind de jaren zeventig in Europa standhielden, is uitgevlakt tot een handvol grote, meestal beursgenoteerde internationale groepen, zoals CSM (Centrale Suikermaatschappij), Unilever, Gistbrocades, Arkady en Boehringer.

Op dat turbulente internationale schaakbord hielp een fusie met Puratos de Spaanse familiale groep uit zijn Iberische thuismarkt te breken. De eerste aanzet tot globalisering was in 1989, uitgerekend met Puratos dat toen een belang van 20 % nam in Kaeme Puratos Brasil (80 % T500 Iberica) en later 3 % verwierf in de Portugese T500-fabriek.

In verhoogd tempo

willen de gefuseerde partners hun productiecapaciteit verder uitbreiden. Een eerste tastbaar gevolg van de fusie zijn twee nieuwe margarinefabrieken : één in Bulgarije en één in Servië. In India wordt eveneens gestart met een fabriek voor broodverbeteraars. Begin 1998 staan twee nieuwe fabrieken voor diepgevroren broodproducten op het programma : één in Mexico en één in Costa Rica. “Vijf concrete bewijzen dat we samen overschakelen naar een hogere versnelling,” beklemtoont Eddy Van Belle. “Voorts staan, in een vergevorderde studiefase, een margarineproductie in China en Mexico op stapel.” De omzetgroei van Puratos Group situeren Van Belle en Ehlis in de eerstvolgende jaren echter vooral in de Verenigde Staten en in Oost-Europa, waar een actief investerings- en overnamebeleid zal worden gevoerd. “Met een rendement van om en bij de 8 % brutowinst op de omzet en een cashflow van minstens 10 % op de omzet, moet dat lukken.” De beide partners plannen ook een gistproductie in Andenne. Het is een investering van één miljard frank, goed voor vijftig nieuwe arbeidsplaatsen. “Tenzij het Noord-Frankrijk wordt, als zou blijken dat België voor een groep die wereldwijd opereert niet langer de ideale vestigingsplaats is,” zegt Juan Ehlis die vragen heeft bij de wispelturigheid van de Belgische fiscus (zie kader : Fiscale twist).

Van Belle rondt het verhaal over de expansieplannen liever af met een positieve noot : “Het leuke is dat deze fusie niet het schrikbeeld opwekt van herstructureringen en afdankingen.” Puratos Group houdt voor dat er geen ondernemingen dichtgaan. Integendeel, er zullen nieuwe opengaan.

ERIK BRUYLAND

EDDY VAN BELLE (PURATOS) EN JUAN EHLIS (T500 IBERICA) Constante productinnovatie in marktniches.