Wie voor de euro is, is tegen Europa

Wat kan lezen avontuurlijk zijn. Vooral als je dingen leest waar je vel tussen kruipt, ‘skin in the game‘. Lezen wordt dan overleven. Daarom lees ik alleen economen die met beleggen bezig zijn. Of goede journalisten die tegenwind trotseren. Onlangs las ik in de Financial Times de reactie van de Duitsers op de harde kritiek van de Amerikaanse Treasury op het Duitse beleid. Duitsland heeft nu al bijna 7 procent overschot op zijn lopende rekening, 3 procentpunten meer dan exportkampioen China, en dat weegt op de wereldgroei. Duitsland moet, aldus de Amerikanen, zijn consumptie en investeringen stimuleren, mag zich niet blindstaren op begrotingsevenwicht, laat staan op schuldafbouw, en moet meer importeren. De Duitse reactie liet niet lang op zich wachten. “Onbegrijpelijk”, werd de Amerikaanse kritiek genoemd. Hoe kan u ons verwijten dat iedereen Duitse auto’s, Duitse uitrusting wil?

Verder in de Financial Times een stuk over de Duitse regeringsonderhandelingen en hoe de Franse president François Hollande daarin een sleutelfiguur is. In de commentaren bij dit stuk stootte ik op een link naar de reportage ‘Duits alternatief’ van de Nederlandse VPRO op 16 september, net voor de Duitse verkiezingen. De journalisten brachten vijf experts samen: Ewald Engelen, een financieel geograaf uit Amsterdam; niemand minder dan George Soros; de leider van de Duitse anti-europartij Bernd Lucke; Dirk Müller, een Duitse analist die ik niet kende; en Bernard Connolly. Die laatste klaagde zeventien jaar geleden al de uitzichtloosheid van het Europese monetaire beleid aan. Hij was toen hoofd van monetaire aangelegenheden bij de Europese Commissie en werd brutaal aan de deur gezet, de dag voor de publicatie van zijn boek The rotten heart of Europe, the dirty war for Europe’s money, dat als nestbevuiling werd weggehoond.

Duitsland moet, aldus deze experts, eventueel met een groep noordelijke landen, de euro laten vallen. De euro wordt dan een munt van de zwakkere Europese landen, terwijl de landen met overschotten op hun lopende rekeningen, een nieuwe en sterk gerevalueerde munt kunnen hanteren. Vooral Soros, maar ook Engelen, was klinisch scherp: zolang er nationale staten bestaan, moeten die hun munt op of af kunnen waarderen. “De euro was een maakbaarheidsproject met utopische trekken, dat een grandioze mislukking is geworden”, aldus Engelen.

Natuurlijk leidt zo’n stap tot een enorm welvaartsverlies bij de schuldeisende landen, banken en burgers. De uitstaande schulden en vorderingen luiden namelijk in euro en die munt zal devalueren. Maar, zegt Soros, wie geld leent in een munt die hij niet controleert, kan in problemen komen. Dat is de zuidelijke landen overkomen, met de steun van de noordelijke banken die dachten dat het debiteurenrisico met de invoering van de euro bezworen was. Als die euroschulden worden gedevalueerd, dan worden ze weer dragelijk voor de debiteuren. Natuurlijk doet dat de schuldeisers pijn. Vandaar dat dit politiek onbespreekbaar is.

Maar het alternatief is niet beter. Volgens Connolly vergt de huidige situatie een jaarlijkse transfer van rijk naar arm gelijk aan 10 procent van het Duitse bbp. Geactualiseerd is dat meer dan de kostprijs van het Verdrag van Versailles! Volgens de berekeningen van Connolly kan Duitsland een euro aan met een waarde van 2,35 dollar, terwijl Griekenland een euro verdient van 0,34 dollarcent en Spanje van 0,38 dollarcent. De experts noemen zich allemaal grote voorstanders van Europa. Maar, waarschuwen ze, de eurocrisis bedreigt stilaan die zeer waardevolle Europese eenmaking. Wie onvoorwaardelijk voor de euro is, is tegen Europa. U kunt de uitzending nog altijd bekijken op internet.

In het beste boek dat ik dit jaar las, Paper Promises van Philip Coggan, wordt de geschiedenis herleid tot een voortdurende strijd tussen schuldeisers en schuldenaars. De schuldeisers trokken tot nu toe altijd aan het kortste eind. Gebeurt dat deze keer weer? Ik denk het niet, maar de wens is natuurlijk de vader van deze gedachte. In mijn dromen blijft de Europese Unie van haar schuldenprobleem een dikke lettersoep maken, die met een grote scheut optimisme eetbaar blijft. Tot het politiek uit de hand loopt. Tot in een of andere zuidelijke democratie geldontwaarding onontbeerlijk wordt. Tot de werkloosheid en de ellende te groot worden en Griekse martelaren het gezond verstand van de kiezers benevelen. Zo is het altijd al uit de hand gelopen.

Maar, neem het van mij aan, deze keer zal het anders gaan!

De auteur is columnist en voorzitter van VFB.

PAUL HUYBRECHTS

Duitsland kan een euro aan met een waarde van 2,35 dollar, terwijl Griekenland een euro verdient van 0,34 dollarcent.