Vieren we de twintigste verjaardag van het commerciële internet met een nieuwe internetzeepbel? Vlerick-professor Steve Muylle vergelijkt de bubbel van 2001 met de hausse van vandaag. De internetbedrijven zijn rijper, maar zodra ze op de beurs noteren loopt het mis.
Na het barsten van de eerste internetzeepbel in 2001 hielden internetbedrijven zich jarenlang gedeisd. Maar nu gaat het volgens Steve Muylle, professor e-business en partner bij de Vlerick Leuven Gent Management School, haast weer even hard als tijdens de hausse van eind jaren negentig. LinkedIn, Renren (het Chinese Facebook), Pandora (internetradio), Youku (het Chinese YouTube) en Yandex (het Russische Google) zijn vijf internetbedrijven die tussen mei en juli naar de beurs trokken en heel enthousiast onthaald werden door beleggers. Facebook, Groupon, Zynga en Twitter willen even goed presteren wanneer ze de komende maanden de stap zetten naar de beurs.
Het is voor het eerst sinds de internethype eind jaren negentig dat zo veel internetbedrijven samen naar de beurs gaan en meteen hoge waarderingen krijgen (zie kader hiernaast). “Het geïnvesteerde kapitaal ligt met 23 miljard dollar wel veel lager dan de 99 miljard in 2000,” zegt Muylle. Veel van de nieuwe dotcoms hebben geen uitzicht op winst of zoeken nog naar een rendabel businessmodel. Dat doet beursanalisten vrezen voor een nieuwe zeepbel. “Durfkapitalisten maken zich zorgen dat een deel van het geïnvesteerde kapitaal ‘circulair’ is: geld van dotcoms die na hun beursintroductie de opbrengst investeren in andere dotcoms. De investeerders vinden ook dat er te veel geld is voor start-ups die niet beloftevol genoeg zijn volgens de klassieke maatstaven om winst in te schatten.”
Muylle houdt al maandenlang nauwgezet de beursschommelingen van de nieuwe sterren in de gaten. De beurskoers van netwerksite LinkedIn maakt geregeld bokkensprongen, radiosite Pandora crashte onlangs. Lokken de spectaculaire koersdalingen op de beurzen en de economische crisis binnenkort een nieuwe internetzeepbel uit? Het kan heel snel gaan, bewijst het verleden. “In 2000 ging Pets.com van beursintroductie tot vereffening in amper 269 dagen”, zegt Muylle. “Nu zien we opnieuw scherpe koersdalingen waarbij Renren en Pandora tot onder de introductieprijs zakken. Aan de andere kant zag je dat op 16 augustus Tudou, een Chinese concurrent van Youku, naar de beurs trok. Dat wijst erop dat er in Amerika opnieuw vertrouwen is in beursintroducties en Chinese start-ups.”
Of er een bubbel komt, valt niet te voorspellen, maar de Vlerick-professor lijst alvast de verschillen op tussen de eerste internetbubbel en zijn mogelijke opvolger (zie tabel op de volgende bladzijde). Het internet heeft nu een breder bereik, de bedrijven hebben steviger funderingen, de businessmodellen zijn realistischer, de ondernemers meer ervaren en de inkomsten gediversifieerder. Maar de waarderingen op de beurs blijven onrealistisch.
Focus op gebruikersof producten?
Eigenlijk is de hamvraag voor internetondernemers van nu nog dezelfde als tien jaar geleden: moet ik eerst zorgen voor voldoende kritische massa – zo veel mogelijk gebruikers overtuigen – of eerst zorgen dat mijn product en businessmodel goed in elkaar steken? Tijdens de internethausse rond de millenniumwende was kritische massa heilig. Dat leidde tot flops zoals Pets.com en Boo.com, en leverde bedrijven als Amazon een bijna-doodervaring op, zegt Muylle. Net zoals in 2000 proberen bedrijven zoals Facebook, Twitter en Groupon zo veel mogelijk gebruikers te ronselen zonder dat ze een helder businessmodel hebben. Toch zijn de modellen in de huidige puberfase van het internet al veel realistischer en gediversifieerder dan toen het internet net de luiers was ontgroeid, vindt Muylle. Een bedrijf zoals kortingbonnensite Groupon verliest volgens Muylle honderd miljoen dollar per kwartaal, maar ze genereren al vanaf het begin brutomarge. “Stel dat je via Groupon een menu van 60 euro krijgt voor 25 euro, dan krijgt Groupon 12,5 euro van dat bedrag – de helft.” De marge van Groupon dreigt wel te verminderen door een prijzenslag met zijn concurrenten. Misschien wordt Google+ wel het kantelpunt. Google+, het antwoord van de zoekmachine op netwerksites zoals Facebook, breekt met de gewoonte om eerst kritische massa na te streven. Het werkte eerst een goed product uit – de meeste kritieken waren positief – en begon pas daarna de schaal te vergroten. “Google+ heeft de kaap van 25 miljoen gebruikers sneller gerond dan Facebook en zelfs Twitter”, aldus Muylle.
Minder grote zeepbel
Tijdens de eerste dotcomcrisis wilden internetstart-ups zo veel mogelijk marktaandeel halen om zo snel mogelijk de grootste te zijn. Zo groeide onlineboekenwinkel Proxis, in 1996 opgericht door Kurt Staelens, als kool en wilde het bedrijf in 2000 naar de beurs. Rentabiliteit was voor later. Tot de zeepbel uit elkaar spatte. Stae- lens: “Eind 2000 kregen we van onze investeerders de opdracht om zo snel mogelijk rendabel te worden. Na een zware herstructurering ging Proxis van 105 naar zeventien personeelsleden en overleefden we de bubbel net.” Nu is het volgens Staelens, die Proxis in 2002 verliet en nu postorderbedrijf Neckermann.com Benelux leidt, veel beter gesteld met de rentabiliteit van internetbedrijven. De markt waardeert hen niet meer op omzet en kijkt meer naar de operationele winst (ebitda). Maar zodra de nieuwe dotcomsterren naar de beurs trekken, gaat het fout. Ze worden op een onrealistische manier overgewaardeerd. Het bedrijfsmodel is sterker en de overwaardering minder flagrant zodat ook de bubbel kleiner zal zijn, maar het blijft een zeepbel.
BENNY DEBRUYNE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier