Er stond eind juni 376,5 miljoen euro van ‘slapende’ rekeningen en verzekeringen bij de Deposito- en Consignatiekas. Sinds 2008 zijn de banken verplicht slapend spaargeld over te dragen aan deze kas. Hoe vermijdt u dat uw spaargeld bij de overheidsdienst terechtkomt? En hoe kunt u het weer recupereren?
Een rekening wordt ‘slapend’ als u vijf jaar lang geen enkele verrichting uitvoerde en geen contact had met de bank. Als u transacties uitvoert op één rekening, dan kunnen de andere rekeningen bij dezelfde bank niet slapend worden. Een verzekering krijgt sneller het etiket slapend mee. Wanneer een levensverzekeringscontract afloopt, dan krijgt de begunstigde zes maanden om het bedrag op te eisen. Daarna wordt de levensverzekering slapend.
Opsporing verzocht
Slapende tegoeden komen niet meteen bij de Deposito- en Consignatiekas terecht. De banken en verzekeraars moeten hun best doen om de eigenaar te vinden. Ze moeten eerst een brief sturen naar het laatst bekende adres. Als er geen antwoord komt, mogen ze bij het Rijksregister het meest recente adres opvragen. Pas wanneer er geen reactie komt op de aangetekende brief naar dat adres, moeten ze het geld van de slapende rekeningen overdragen aan de Deposito- en Consignatiekas, een onderdeel van de federale overheidsdienst Financiën. In de wet is er een opsporingsprocedure van één jaar voorzien voor de banken.
De verzekeraar heeft nog een aantal specifieke verplichtingen. Zo moet de verzekeringsmaatschappij voor contracten met een overlijdensdekking checken of de verzekerde nog in leven is. De maatschappij moet dat doen bij afloop van het contract of om de vijf jaar zodra de verzekerde de leeftijd van 90 jaar nadert. De verzekeraar heeft achttien maanden tijd om de verzekerde te zoeken, vooraleer hij het geld, na aftrek van kosten, en alle gegevens over het contract moet overmaken aan de Deposito- en Consignatiekas. Die kosten zijn begrensd tot 5 procent van het verzekerde bedrag, met een absoluut maximum van 200 euro.
Recupereren
De spaarcenten die wachten op hun eigenaar stapelen zich op. Eind 2014 bewaarde de Deposito- en Consignatiekas volgens het jaarverslag van de federale overheidsdienst Financiën 320,7 miljoen euro slapende tegoeden. Eind juni was er voor 376,5 miljoen euro overgemaakt aan de Deposito- en Consignatiekas, afkomstig van rekeningen en levensverzekeringen, volgens een woordvoerder van Financiën. Daarnaast beheert de kas ook effecten van slapende effectenrekeningen.
U kunt dat geld recupereren, behalve als het om minder dan 20 euro gaat. De bank of verzekeraar is bovendien niet verplicht u op te sporen, als de kosten van de speurtocht meer dan 10 procent belopen van het geld op uw slapende rekening. De overheid houdt het geld van de slapende rekeningen en verzekeringen dertig jaar bij. Na die termijn vloeit het slapende geld onherroepelijk naar de Belgische schatkist. In 2014 betaalde de overheid 2,65 miljoen euro terug aan de rechthebbenden. In 2013 was dat 2,16 miljoen euro. De slapende rekeningen brengen op enkele uitzonderingen na nog intrest op, maar niet veel. De intrestvoet werd op 1 januari 2013 vastgelegd op 0,3 procent, een tarief dat enkel de minister van Financiën kan wijzigen, en waarop u roerende voorheffing moet betalen. De betalingen van dividenden en rente op slapende effecten gaan gewoon door, maar ook daarvan moeten roerende voorheffing én beheerskosten voor de effectenrekening afgetrokken worden.
Opzoeken
Via MyMinfin kunt u eenvoudig en snel online opzoeken of u slapend spaargeld bij de Deposito- en Consignatiekas heeft staan. U hebt daarvoor dezelfde attributen en paswoorden nodig als voor Tax-on-Web. Met uw token of identiteitskaartlezer bij de hand neemt het opzoekingswerk minder dan een minuut in beslag. Voorlopig kunt u enkel op uw eigen naam zoeken. In de toekomst zou het ook mogelijk worden voor andere namen de databank te doorpluizen.
Wie nog geen token of kaartlezer heeft, kan een formulier invullen en opsturen om informatie aan te vragen. U moet daar een kopie van uw identiteitskaart bijsluiten. Bij een erfenis moet u sowieso een schriftelijke vraag richten aan de Dienst Slapende Rekeningen en moet u ook meteen kunnen bewijzen dat u de wettige erfgenaam bent. Voor bijkomende vragen kunt u terecht op de website www.slapenderekeningen.be.
Groepsverzekeringen
De groepsverzekeringen vallen buiten deze regeling. Vanaf 2016 zou u via de databank van aanvullende pensioenen (DB2P) kunnen opzoeken hoeveel pensioenrechten u al hebt opgebouwd en ook of u ergens nog een ‘vergeten’ groepsverzekering of reserve bij een bedrijfs- of sectorpensioenfonds heeft staan. Werknemers veranderen regelmatig van werkgever en vaak is het interessanter uw reserves niet over te dragen naar het pensioenplan van uw nieuwe werkgever. Zo bouwt u verschillende potjes voor uw oude dag op bij verschillende inrichters. Zeker voor jobhoppers is het overzicht dan snel zoek.
Kluizen
Eind 2013 regelde een nieuwe wet dat de banken ook slapende kluizen kunnen openbreken. Het gaat om kluizen waarvan de huur minstens vijf jaar niet is betaald en de bank het contract heeft opgezegd. Het initiatief gaat van de bank uit. Die haalt normaal automatisch het huurgeld van de zichtrekening en wacht wellicht tot de rekening leeg is, vooraleer de kluis wordt opengebroken. Het geld en de effecten uit die kluis komen op een rekening bij de Deposito- en Consignatiekas terecht. Andere voorwerpen, zoals juwelen en kunst, bewaart de bank tien jaar in een verzegelde omslag op naam van de klant. De bank moet dit melden aan de Deposito- en Consignatiekas. Voor een overzicht van uw slapend vermogen klopt u met andere woorden het beste meteen bij de overheidsdienst aan.
Papieren aandelen
Bij het opruimen van een huis komen soms nog papieren aandelen tevoorschijn. Vanaf 1 januari 2016 kunt u bij de Deposito- en Consignatiekas ook terecht om de waarde van fysieke aandelen aan toonder gedeeltelijk te recupereren. Die effecten aan toonder gaven sinds vorig jaar al geen recht meer op coupons, dividenden of deelname aan de aandeelhoudersvergadering, omdat ze al ingeschreven waren op naam van de vennootschap. Hoeveel van de waarde u terug kunt krijgen, hangt niet enkel van de gemiddelde verkoopprijs maar ook van uw timing af. In 2016 betaalt u een ‘boete’ van 10 procent, omdat u de papieren aandelen niet eerder hebt gedeponeerd op een effectenrekening. In 2017 krijgt u een boete van 20 procent aangesmeerd, in 2018 wordt dat 30 procent, enzovoort. Tot de aandelen de facto waardeloos worden in 2025.
Als het over grote bedragen gaat, dan loopt u het beste ook eens bij een advocaat langs. De kans is reëel dat de gedeeltelijke of gehele onteigening van aandelen betwist kan worden. De Belgische regering kreeg overigens een half jaar geleden nog ongelijk voor het Grondwettelijk Hof in verband met de dematerialisatietaks, een belasting die in 2012 en 2013 werd geheven op de omzetting van papieren effecten naar een lijntje in de digitale effectenportefeuille.
De Belgische bedrijven zijn nu wettelijk verplicht de laatste papieren aandelen aan toonders, waarvan ze de houders niet kennen, te verkopen via de beurs. De netto-opbrengst moeten ze doorstorten en de effecten die niet verkocht zijn voor 30 november moeten ze neerleggen bij de Deposito- en Consignatiekas.
Nog niet te laat
Sommige bedrijven, zoals de verzekeraar Ageas, hebben hun verkoop van de resterende papieren aandelen al afgerond. Andere bedrijven, zoals Proximus, hebben enkel nog maar de allerlaatste oproep voor de aandeelhouders gelanceerd. Bij die laatste categorie van bedrijven is het nog niet te laat om — zonder boete — uw papieren aandelen aan toonder om te zetten in een lijntje in uw digitale effectenportefeuille of in een aandeel op naam in het aandeelhoudersregister van het bedrijf.
De bedrijven moeten minstens een maand voor de uiteindelijke verkoop een soort waarschuwing voor de aandeelhouders publiceren in het Staatsblad. Uiterlijk drie maanden na die ultieme waarschuwing moet de verkoop ook effectief plaatsvinden. Zodra de veiling van de aandelen heeft plaatsgevonden, kunnen de aandeelhouders zich enkel nog tot de Deposito- en Consignatiekas wenden. En dit pas ten vroegste op 1 januari 2016.
Ilse De Witte
De slapende rekeningen brengen op enkele uitzonderingen na nog intrest op, maar niet veel.
Bij de Deposito- en Consignatiekas kunt u een deel van de waarde recupereren.
