WAP wankelt

Op de beurs kregen de telecomgiganten Ericsson en Nokia vorige week rake klappen. Niet toevallig: WAP, hun technologie die GSM’s met internet verbindt, is aan het wankelen. Misschien moet WAP wel de duimen leggen voor het Japanse I-Mode.

W AP of het Wireless Application Protocol is een te vroeg geboren baby. Te veel hype en te hoge verwachtingen op een moment dat mobiel internetten nog in zijn kinderschoenen staat. Ontgoocheling is het logische, tijdelijke gevolg. Voor het wireless web echt van de grond komt, is het wachten tot 2002, wanneer UMTS (Universal Mobile Telecommunications System) operationeel zal zijn. Pas dan is er voldoende snelheid voor overtuigende toepassingen.

Dat is de stille overtuiging van de meeste specialisten. Een van hen is Peter Vesterbacka, business development manager van Hewlett-Packard in Helsinki. Hij is er verantwoordelijk voor de uitbouw van de Mobile E-services Bazaar, de afdeling die zich bezighoudt met mobiele internetdiensten. De kantoren van HP in Helsinki zijn sedert de E-Bazaar vorig jaar van start ging, het knooppunt voor een netwerk van 150 partners. Wat ze verbindt, is precies het geloof in het mobiele internet.

De fundamenten

voor dit geloof zijn intussen bekend. In Europa is de penetratie van mobiele telefoons veel hoger dan in de VS, terwijl het internetgebruik lager ligt. Mobiel internetten en het WAP-protocol worden daarom beschouwd als een inhaalmanoeuvre voor de Europese internethandel. Er zijn – althans in Europa – meer mensen met een GSM dan met een pc. Dus zou het makkelijker zijn om internethandel via een GSM-toestel bij de Europese consument te brengen. En vooral: een mobiele beller is de ideale consument omdat die overal en altijd bereikbaar is. Bij wijze van voorbeeld: je kan rond lunchtijd een kortingsbon ontvangen op je GSM, geldig in de hamburgertent waar je net voor blijkt te staan.

Om het web en de GSM te verenigen bundelden in 1997 de grote telecomoperatoren zoals Ericsson, Nokia en Motorola en honderden softwareontwikkelaars de krachten in een consortium. Intussen is die groep bekend als het WAP-forum. Het Wireless Application Protocol moest een wereldwijde open standaard worden.

Tot voor kort bestond over die mobiele standaard nauwelijks enige twijfel. Maar de jongste tijd neemt het wantrouwen toe. De huidige WAP-versie is gebaseerd op wml, een tekstgedreven programmeertaal. Daarom moeten websites worden aangepast met een WAP-module. Wie al heeft gewapt, weet weer wat tergend traag is. Van surfen is eigenlijk geen sprake. Aanvankelijk waren er bovendien onvoldoende WAP-telefoons beschikbaar.

Nochtans zien de WAP-aanhangers voorlopig geen probleem. Zegt Vesterbacka: “Eigenlijk kan het niet de bedoeling zijn om internet naar de GSM te brengen. We moeten zoeken naar mobile services, diensten met een meerwaarde waarvoor gebruikers willen betalen.”

De echte struikelsteen

komt echter uit Japan. De succesverhalen van I-Mode, het mobiele internetplatform dat de Japanse telecomoperator NTT DoCoMo gebruikt. I-Mode is geschreven in chtml (compact html) en kan de fraaie plaatjes van het gewone internet wel aan. I-Mode sluit aldus nauwer aan bij het voor internet gebruikelijke html en heeft voor webstekbouwers een grotere aantrekkingskracht. Bovendien is het systeem permanent on line met het netwerk en kent daarom geen wachttijden bij het inloggen. Een I-Mode-gebruiker betaalt overigens niet voor de tijd die hij on line is, maar voor de hoeveelheid bits die hij downloadt. In Europa zal zo’n permanente connectie ook kunnen zodra de huidige netwerken worden opgewaardeerd tot GPRS (General Packet Radio Services), maar dat systeem wordt ten vroegste deze herfst operationeel. Olivier Demin, consultant bij Cap Gemini besluit: “DoCoMo heeft twee jaar voorsprong.”

The Wall Street Journal heeft het daarom over een wireless war tussen WAP en I-Mode. Volgens de krant doet I-Mode een gooi naar de wereldwijde standaardstatus voor het mobiele internet. DoCoMo gaf al aan met I-Mode naar Europa te zullen komen en sloot begin juli een alliantie met het Nederlandse KPN.

Toch schijnt niemand in het WAP-kamp zich ongerust te maken. Volgens de researchers van OVUM, een onderzoeksbureau uit Londen, liggen de kaarten heel wat subtieler. “Om te beginnen is DoCoMo lid van het zogenaamde WAP-forum en stelt daarom nog steeds dat het WAP als toekomstige standaard voor het mobiele internet ziet,” aldus senior analist John Davison.

Bij KPN in Den Haag gelooft men overigens dat WAP en I-Mode naar elkaar zullen toegroeien. “WAP is niet statisch,” aldus woordvoerder Michel Huebert. “Technisch is WAP nog niet klaar voor een mobiel telefoonnetwerk van de derde generatie. I-Mode is dat wel.”

De deal met NTT DoCoMo is van groot belang, stelt hij. “Zo krijgen we toegang tot een heleboel succesvolle toepassingen die voor I-Mode al bestaan. Die mogen we nu vertalen. Een niet te versmaden voorsprong.”

De lancering van I-Mode dateert van februari 1999. Aanvankelijk richtte het aanbod zich op de corporate klanten. Uiteindelijk bleek vooral de trendy jeugd te zorgen voor het succes. Vooral bij jonge meisjes is het een rage. Dat blijkt ook uit de meest geraadpleegde diensten: horoscopen en spelletjes. Ruim een jaar na zijn lancering telde I-Mode meer dan 8 miljoen gebruikers en gaf met een marktaandeel van ruim 70% alvast in Japan WAP het nakijken.

Ter vergelijking: Europa lanceerde zijn eerste WAP-diensten eind vorig jaar. Het gebruik ervan neemt geen hoge vlucht. Eind juni liet Deutsche Telekom weten dat slechts 1,3% van zijn abonnees de WAP-diensten raadpleegden. Daartegenover steekt het succes van I-Mode schril af. Docomo liet onlangs weten dat 30% van zijn abonnees actief gebruik maakt van I-Mode.

Dit succes

en het signaal dat NTT DoCoMo ook in Europa een rol wil spelen, zorgen voor ongerustheid. De Japanners doen er trouwens alles aan om dat vuurtje warm te houden. Vorige week nog haalde de Japanse telecomonderneming de nieuwskolommen omdat het met elektronicagigant Sony overeenkwam de nieuwe generatie Playstations uit te rusten met I-Mode.

Zegt Davison bij OVUM: “Iedereen ziet het succes van I-Mode en vraagt zich af waarom Europa daar niet voor kiest. Dat is de verkeerde vraag. I-Mode is een gesloten systeem dat werkt op een modernere netwerkinfrastructuur. Een vergelijking tussen beide systemen heeft pas zin als er in Europa GPRS is. We zijn ervan overtuigd dat WAP tot dan niet van de grond komt.”

“Een andere reden die het succes van I-Mode verklaart,” zegt Davison. “is de hang naar rages die in Japan cultureel lijkt ingebakken. Bovendien was de penetratie van het fixed internet er nog vrij laag toen I-Mode op de markt kwam.”

De volgende versie van WAP zal volgens OVUM een deel van de functies die I-Mode nu begeerlijk maken, overnemen. Op langere termijn denkt Davison daarom dat er een mix van programmeertalen gebruikelijk zal blijven. Het zal afhangen van de beschikbare toestellen en de gewenste services. Ovum gelooft ook dat de internet service providers hun diensten zullen aanbieden in verschillende talen: zowel SMS, wml en chtml.

Zowel rond Stockholm – de thuishaven van Ericsson – als Helsinki – de biotoop van Nokia – spreken pr-agenten voortdurend van de Mobile Valley of WAP-vallei. Als I-Mode de WAP-standaard zou verdringen, is dat voor hen een ware nachtmerrie. Het zou de engagementen en financiële inspanningen van honderden softwarebedrijfjes degraderen tot een dure maar nutteloze inspanning.

Een dergelijke ontwikkelaar is het Finse YomiMedia, dat zich specialiseert in het ontwikkelen van softwaretoepassingen voor mobiele gebruikers. Bij YomiMedia is het vertrouwen nauwelijks geschokt. Naast verschillende SMS-diensten ontwikkelde het softwarebedrijf al een toepassing voor WAP-banking voor de Finse Okobank. Zegt WAP-specialiste Leila Soynnen: “We twijfelen niet. WAP heeft de steun van alle belangrijke Europese telco’s. Zij zijn een belangrijke hefboom. Zolang ze geen toestellen op de markt brengen die compatibel zijn met I-Mode is er geen gevaar. Bovendien richten de diensten in Europa zich meer op zakenlui.”

In België lanceerde Proximus zijn WAP-service ruim drie maanden geleden. Het aantal abonnees wil de marktleider voorlopig niet vrijgeven. Woordvoerder Jean-Luc Vankerkhove: “Het is nog te vroeg. Ons aanvankelijke objectief om tegen het einde van dit jaar 100.000 gebruikers te hebben, houden we vast. We zitten wat dat betreft overigens op schema.”

Johan Speybrouck, die de lancering van WAP-diensten bij Proximus coördineerde, beschouwt de oorlogsverhalen toch voor een stuk als een storm in een glas water. “I-Mode en WAP zullen elkaar niet verdrijven, maar groeien naar elkaar toe. Je kan het vergelijken met de videostandaard uit de jaren zeventig. Betamax was kwalitatief beter, maar uiteindelijk haalde VHS het. De telefoons van I-Mode zijn niet compatibel met de huidige GSM-standaard. WAP is dat wel. En uiteindelijk heeft iedereen liever een telefoon die hij overal kan gebruiken.”

Bovendien wijst ook hij op de rol van de toestellen waarmee in de toekomst internet zal worden geraadpleegd. “De vraag is of de gebruiker kiest voor meer gewicht en mooie grafische plaatjes of voor specifieke toepassingen in heel draagbare toestellen.”

Technisch gaat een vergelijking voorlopig niet op. “Inzake snelheid zal WAP – zelfs via GPRS- nog een tijdje gehandicapt blijven. Pas als de UMTS-frequenties operationeel zijn, zal er ruimte zijn voor een uniforme standaard.”

roeland byl