Je bent topadvocaat in Londen en je rekent duizend pond per uur aan. Je houdt nauwkeurig de uren bij die je kunt factureren. Maar veronderstel dat Moeder Natuur je zes minuten wegroept van je advocatenplicht. Je gaat naar het toilet, je wast je handen en wandelt terug naar je kantoor. Kun je de honderd pond voor dat plasje doorrekenen aan je klant? Het advocatenkantoor Nabarro LLP, dat vorig jaar een omzet van 150 miljoen euro had, zet het wel degelijk op je factuur. Je zou denken dat als je zo’n kantoor daarover aanspreekt, het zich verontschuldigt en zeker geen uitleg begint te geven. Fout! “Onze advocaten denken voortdurend na over je zaak, ook op het toilet.”
Dat lijkt me vooral een uit de hand gelopen voorbeeld van multitasking. Veronderstel dat een zwangere topadvocate te vroeg moet bevallen. Kan ze dan tijdens de bevalling aan haar zaak denken? Volgens Nabarro blijkbaar wel. Wij betwijfelen het. We weten toch stilaan dat ons bewuste brein, zelfs een advocatenbrein, slechts met één ding tegelijk kan bezig zijn? Er zijn dus maar twee mogelijkheden: ofwel wordt de toiletbril bevuild (en dat past niet bij de waardigheid van het beroep), ofwel concentreert de advocaat zich op dat moment op die andere taak die zich aandient.
Ik wens deze ernstige zaak ten gronde uit te spitten. Waarom worden advocaten eigenlijk per uur betaald? Een advocaat staart nadenkend een uur voor zich uit. Hij denkt een halfuur na over de zaak Buelens versus Peeters. Het andere halfuur denkt hij aan Killemaes versus Janssen. Maar zowel aan Buelens als aan Killemaes rekent hij een vol uur aan. Hoe kunnen Buelens en Killemaes dat controleren?
Het probleem zit nog dieper. Er is een mop over een man die met een complex dossier naar een topadvocaat trekt. De advocaat luistert even, wandelt naar een grote boekenkast, neemt een lijvig volume, zoekt een welbepaalde passage en legt aan de klant in enkele woorden uit wat hij moet doen. De dolblije klant vraagt: “Wat is mijn schuld?” “Tienduizend dollar.” “Wat!”, roept de klant, “tienduizend dollar om even in een boek te kijken?” “Nee, mijnheer, het is 500 dollar om in het boek te kijken, maar 9500 dollar om te weten waar ik moet lezen.” De moraal: je betaalt een topprofessional niet voor zijn tijd, maar voor zijn kennis.
De advocatuur zou een les breinkunde moeten volgen. Als een advocaat nadenkt, kan hij dat hoogstens enkele minuten volhouden. Onze gedachten dwalen altijd en onherroepelijk af. Betalen we dan ook voor dat afdwalen? Het brein van topexperts werkt als volgt: ze kunnen veel sneller dan een leek alternatieve scenario’s in hun hoofd draaien, mentaal naar de gevolgen van die simulaties kijken, en dan de dwaze, inefficiënte en onhaalbare alternatieven laten vallen. Je betaalt zo’n topadvocaat dus vooral voor de denkfouten die hij maakt. Ja, maar mijn topadvocaat komt regelmatig met zeer creatieve oplossingen voor mijn fiscale problemen voor de dag – wettelijke uiteraard, dat mag van bij de start duidelijk wezen. Maar de beste garantie op een innovatief idee is veel ideeën hebben: de meeste daarvan zijn waardeloos. Je betaalt dus je advocaat vooral voor de heel veel waardeloze ideeën die hij krijgt tijdens zijn denkproces.
Als advocaten breinkunde zouden kennen, zouden ze bovendien weten dat een overwerkte advocaat nooit echt diep creatief kan zijn. En kijk, sommige advocatenkantoren rekenen ook de tijd aan dat de advocaat een bad neemt, want dan krijgt hij vaak zijn beste inzichten. Dat klopt als een bus. Ons brein rust nooit. Een breincompetente law firm zal dus vooral de uren slaap van zijn advocaten aanrekenen.
Wie betaalt dan voor de lange pauzes van die advocaat? Voor de langste pauzes in zijn leven, zijn studententijd, heeft de gemeenschap betaald, maar zodra hij klanten heeft die duizend pond per uur betalen, betaalt de klant uiteraard alles. Dagdromen, dwaze ideeën en briljante inzichten krijgen, de juiste boeken of websites raadplegen. En ook dus: naar het toilet gaan. Want advocaten zijn ook mensen, al dreigen ze dat zelf weleens te vergeten.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Je betaalt een topadvocaat vooral voor de denkfouten die hij maakt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier