Waarvan word je doof?

In de Verenigde Staten heeft Apple de eerste officiële klacht aan zijn broek wegens potentiële gehoorschade door het gebruik van iPods.

De draagbare muziekspeler iPod kent een gigantisch succes. Producent Apple verkocht er sinds de lancering in 2001 meer dan 42 miljoen van – 14 miljoen daarvan alleen al in het laatste kwartaal van 2005. Veel jongeren zijn verknocht aan hun iPod, maar te veel is te veel. Intensief gebruik van de individuele muziekspelers houdt een risico in voor het gehoor.

Jongeren kampen met gehoorschade

Volgens onderzoekers aan de Universiteit Gent heeft tussen 12 en 15 procent van de Vlaamse jongeren te kampen met gehoorschade. Cijfers die overeenkomen met de incidentie van gehoorproblemen bij Amerikaanse jongeren.

Wie wordt blootgesteld aan geluiden van meer dan 120 decibel (de pijngrens voor de oren!) loopt gegarandeerd schade op. Sommige iPods produceren echter meer dan 130 decibel, dat is bijna evenveel als een F-16-gevechtsvliegtuig dat op enkele meter afstand opstijgt. In Frankrijk werd Apple ertoe verplicht de software van zijn iPods zodanig aan te passen dat de geluiden gelimiteerd zijn tot 100 decibel. Een goede maatregel, want blootstelling aan een intensiteit van 130 decibel gedurende minder dan één minuut kan al permanente gehoorschade veroorzaken.

De schade is weliswaar beperkt en aanvankelijk valt het allemaal niet zo op. Jongeren liggen niet echt wakker van gehoorschade door te luide muziek, precies omdat het zo geleidelijk gebeurt. In het begin merk je er nauwelijks iets van. Er zijn wel tijdelijke klachten zoals fluitende of ruisende oren onmiddellijk na de blootstelling, maar die verdwijnen in de loop van de volgende uren of dagen. Deze tijdelijke klachten wijzen op beschadiging van gehoorcellen in het binnenoor, maar de meeste cellen kunnen zich gelukkig herstellen wanneer ze voldoende rust krijgen. Een klein aantal gehoorcellen gaat echter onherroepelijk verloren.

Wanneer de blootstelling aan te sterk geluid zich geregeld herhaalt, stapelen de verliezen aan gehoorcellen zich op. Tot het gehoorverlies uiteindelijk wel opvalt. Geluiden worden aanvankelijk iets doffer en hier en daar is er wat uitval, maar niet echt storend. Geleidelijk slagen mensen er steeds moeilijker in om een gesprek te volgen, in eerste instantie in een lawaaierige omgeving, in een restaurant bijvoorbeeld. Ze wijten dat probleem echter aan het achtergrondlawaai, tot ze het ook moeilijker krijgen om gesprekken te volgen in een rustige omgeving.

Onzekerheid, isolement en verdriet

Manifest gehoorverlies leidt tot onzekerheid en isolement, en ook tot veel verdriet. Er is geen weg terug. Het binnenoor telt ongeveer 16.000 gehoorcellen en daar moeten we het een leven lang mee doen. Er worden geen nieuwe gehoorcellen aangemaakt en artsen kunnen ze evenmin herstellen. Gehoorapparaatjes zijn de enige oplossing.

Gelukkig beperken veel iPodgebruikers de geluidssterkte spontaan, maar naar schatting één op vier zet het geluid toch nog te sterk en gebruikt het toestel te lang. Het gaat vooral om jongeren, iets meer jongens dan meisjes.

Wie een iPod veilig wil gebruiken, moet het geluidsniveau op de helft van de maximale geluidssterkte houden en maximaal gedurende één uur per dag muziek beluisteren, dat is een goede vuistregel voor de meeste toestellen. Ook voor mp3-spelers en walkmen. Wie zich aan die regel houdt, loopt geen gevaar op gehoorschade.

marleen.finoulst@trends.be

Marleen Finoulst