VRUCHTGEBRUIK OF BLOTE EIGENDOM

Bij een schenking met een voorbehoud van vruchtgebruik behoudt de schenker het vruchtgebruik. De begiftigde krijgt enkel de blote eigendom.

Ouders die een appartement of een beleggingsportefeuille schenken aan hun kinderen, kunnen ervoor kiezen het vruchtgebruik – de huur, de intresten of de dividenden – te behouden. De kinderen krijgen enkel de blote eigendom en worden pas de volledige eigenaar als hun ouders overleden zijn. Het vruchtgebruik dooft dan automatisch uit, zonder dat ze erfbelasting moeten betalen op de schenking. Om onroerende goederen te schenken, moeten de ouders een beroep doen op een Belgische notaris. Ze betalen dan wel schenkbelasting.

Hoeveel kunt u besparen?

Stel dat ouders een woning van 300.000 euro en een appartement aan zee van 300.000 euro hebben. Ze hebben twee kinderen. Als beiden overlijden, betalen hun kinderen op die twee onroerende goederen in Vlaanderen 39.079 euro erfbelasting (in Brussel 31.512 euro, in Wallonië 31.635 euro). Schenken de ouders de woning en het appartement in één keer met een voorbehoud van vruchtgebruik aan hun kinderen, dan bedraagt de schenkbelasting slechts 18.000 euro in Vlaanderen en Brussel (33.000 euro in Wallonië). De kinderen hoeven op de schenking later geen erfbelasting meer te betalen. Belangrijk om te weten is dat de schenkbelasting wordt berekend op de waarde van de volle eigendom (600.000 euro) en niet op de blote eigendom.

Aandachtspunten

Sinds 1 juni heeft een schenking van geld of effecten met voorbehoud van vruchtgebruik voor een Nederlandse notaris geen zin meer voor Vlamingen. Tot dan was voor een Nederlandse notaris geen schenkbelasting verschuldigd. De Vlaamse Belastingdienst heeft beslist dat ze toch erfbelasting zal heffen op zulke schenkingen, ook als er drie jaar verstreken is na de schenking. Het Brusselse en het Waalse Gewest volgen dat standpunt niet. De schenking van volle eigendom of de overdracht van een oldtimer of een kunstcollectie met voorbehoud van vruchtgebruik kan nog wel in Vlaanderen.

Wie schenkt met voorbehoud van vruchtgebruik zet in de akte het beste voorwaarden om later verrassingen te vermijden. Zo is het denkbaar dat de ouders het appartement later willen verkopen, maar dat een van de kinderen zich verzet. Of dat ze het vruchtgebruik hebben op een beleggingsportefeuille, maar dat er nauwelijks vruchten zijn. Zulke problemen kunnen ze ondervangen door niet-klassieke clausules in te bouwen, zoals een keuzeclausule, een volmacht tot verkoop of een definitie van het vruchtgebruik.

JOHAN ADRIAENS