Vrouwen nemen weinig tijd voor hun baas

Dat vrouwen in veel ondernemingen niet doorbreken tot de top, ligt aan henzelf. Deze opmerkelijke conclusie volgt uit de 360 graden-evaluaties van manage- mentstudenten aan de Vlerick-school.

Elke MBA- en managementstudent in een langlopend programma van de Vlerick-school ondergaat een 360 graden-evaluatie. Zowel hun leidinggevenden, collega’s als ondergeschikten beoordelen anoniem hun leiderschapskwaliteiten. Deze evaluaties leveren een schat aan informatie op. Professor people & organisation Katleen De Stobbeleir en onderzoekster Celine Claus zoomden in op de verschillen tussen mannen en vrouwen, en stelden hun conclusies op 8 juni voor op de Vlerick HR Day. Hun analyse is hard voor vrouwen die carrière willen maken. Dat ze vaak niet tot de top doordringen, heeft vooral te maken met de manier waarop ze hun baan en privéleven aanpakken, en niet zozeer met het vrouwonvriendelijke klimaat onder managers.

Zevenendertig vrouwen en 200 mannen die hun job combineren met een opleiding, leverden gegevens voor het onderzoek. Deze groep is weliswaar vrij specifiek, maar de conclusies tonen hoe vrouwen hun professionele succes kunnen vergroten.

Bondgenoten op hogere niveaus

De cijfers. Mannen brengen 30 procent van hun tijd door met hun leidinggevenden, 45 procent met ondergeschikten, 25 met hun gelijken. Vrouwen spenderen slechts 15 procent van hun tijd aan leidinggevenden, 70 procent aan ondergeschikten en 15 procent aan gelijken. Elk van deze drie groepen evalueert vrouwen positief op criteria zoals samenwerken en teamsfeer. Wanneer vrouwen met gelijken of oversten omgaan, wordt dat vaak aanzien als vleierij of meeloperij, terwijl dat bij mannen niet het geval is.

De verklaring. Door hun beperktere omgang met de top worden vrouwen door hun leidinggevenden als minder strategisch en visionair gepercipieerd. Niet omdat ze geen visie hebben, wel omdat ze die niet voldoende kenbaar maken. “De goede resultaten op criteria zoals coaching kunnen de reden zijn dat ze niet doorgroeien”, meent De Stobbeleir. “Het topmanagement wil hen niet verliezen op het niveau waar ze werken. Het ziet in hen een grote meerwaarde in het creëren van samenwerking.”

Vrouwen gunnen vrouwen geen succes

De cijfers. Vrouwelijke managers die typisch mannelijk leiderschapsgedrag overnemen, worden door hun gelijken en ondergeschikten vaak scheef bekeken. Ze worden aanzien als een harde tante. Bij mannen wordt datzelfde dominante, bevelende en delegerende gedrag als normaal beschouwd. Uit ander onderzoek blijkt dat vrouwen opvallend strenger in hun negatieve commentaar op andere vrouwen zijn dan mannen.

De verklaring. Hieruit maakt De Stobbeleir op dat vrouwelijke collega’s de grootste vijand van de vrouwelijke carrièrejager zijn. “Vrouwen behandelen elkaar kritischer, waardoor ze steviger in hun schoenen moeten staan.” Mochten ze elkaar meer succes gunnen, dan zou het plaatje positiever kleuren.

De relatie met collega’s is nochtans een van de belangrijkste hefbomen om door te groeien, weet De Stobbeleir. Op criteria als samenwerken, aansturen van medewerkers en feedback geven kregen vrouwen een gunstiger evaluatie door hun gelijken dan mannen. Maar omdat ze minder zichtbaar zijn voor hun managers, bleken deze gunstige scores geen vrucht af te werpen.

Wankel evenwicht tussen werk en privéleven

De cijfers. Vrouwen krijgen de balans tussen werk en privéleven minder goed in evenwicht. De bedrijfstop geeft zijn mannelijke managers hier 8 op 10, vrouwelijke managers slechts 6,5 op 10. Ze worden negatiever gepercipieerd omdat het drukke professionele leven vaak voor privéproblemen zorgt, en andersom. Omdat dit stress veroorzaakt, worden ze als minder stressbestendig beschouwd.

De verklaring. Dit is de meest opmerkelijke vaststelling. De Stobbeleir: “Vrouwen willen overcompenseren om het beeld weg te werken dat ze veel tijd aan hun privéleven spenderen. Maar juist omdat ze het gevoel hebben zich te moeten bewijzen, werken ze zich in de problemen. Hun leidinggevenden krijgen de indruk dat de balans niet in evenwicht is en dat ze daardoor gestrest zijn. Maar stressbestendigheid is een belangrijke eigenschap om door te groeien.”

Overigens zijn deze scores gebaseerd op het subjectieve gevoel bij de bedrijfsleiding, niet op het aantal uren dat vrouwelijke managers aan hun werk en privéleven spenderen.

Te veel mannen aan de top

De cijfers. Omdat vrouwen aan de top voor 80 procent omringd worden door mannen, verloochenen deze vrouwen al snel hun vrouwelijke leiderschapskwaliteiten. Internationaal onderzoek toont aan dat dit gedrag kan keren als de verhouding stijgt naar één vrouw op twee mannen.

De verklaring. Als vrouwen een derde van de topposities in een onderneming innemen, ontstaat er vanzelf een vrouwvriendelijker klimaat. Mannen en vrouwen zouden elkaar op een ideale manier kunnen aanvullen. Vrouwen zijn vooral goed in coachen, samenwerken en het bevorderen van de cohesie tussen medewerkers. Mannen zijn sterker in het ontwikkelen van een visie en strategie, en het geven van feedback.

HANS HERMANS