Voorvechters van Antwerpse diamant

De oude HRD bestaat niet meer. Het nieuwe Antwerp World Diamond Centre wil uit zijn Antwerpse getto treden om zich ten volle te associëren met de Scheldestad. Intussen gaat een aparte commerciële vennootschap de Antwerpse diamant positioneren als transparant en duurzaam. Zes sleutelfiguren uit de sector doen hun visie uit de doeken.

Een nieuw logo voor het Antwerp World Diamond Centre, eenvoudig gestileerd tegen de herkenbare skyline met Schelde, Boerentoren en kathedraal, en een nieuwe baseline ( Diamonds love Antwerp) geven de toon aan. Voeg daaraan toe een structurele afsplitsing van de commerciële activiteiten, ondergebracht in de vennootschap HRD Antwerp, en het moet duidelijk zijn dat er door de Antwerpse diamantwijk een nieuwe, frisse wind waait. “We willen uit onze drie straten breken,” zegt Freddy Hanard, gewezen directeur van de diamantafdeling van ABN Amro. Sinds mei vorig jaar staat hij aan het roer van de vroegere Hoge Raad voor Diamant (HRD). Hij wordt CEO van de stichting Antwerp World Diamond Centre (AWDC). “We moeten weer trots kunnen zijn op onze steentjes. Als er één product is dat de hele wereld ons benijdt, is het diamant. Anders zouden andere diamantcentra ons niet met zoveel ijver willen nabootsen.”

Rustig, maar gepassioneerd: Hanard is zichtbaar bewogen door een missie. Hij wil het gekanker van de voorbije jaren, waardoor Antwerpse diamant in een negatief daglicht kwam te staan, achter zich laten. Hij wil de rangen sluiten en met diamantairs uit alle windstreken de positie van Antwerpen als belangrijkste wereldhandelscentrum handhaven en promoten. Hanard omringt zich met nieuwe krachten om die ambitie waar te maken. Het zijn vooral vijftigers. Monique Van Trappen, ex-De Post en ex-Saatchi & Saatchi, neemt als doorgewinterde marketeer het opblinken van de Antwerpse diamant voor haar rekening, samen met woordvoerder Philip Claes. George Brys had operationele en commerciële functies bij Gevaert en Bekaert en wordt general manager van HRD Antwerp. Mark Van Bockstael is een oud-gediende van HRD en verzorgt de internationale uitstraling. Daarnaast trad Theo Dilissen (Aviapartner) toe als eerste onafhankelijk bestuurder in de raad van bestuur.

Freddy Hanard, George Brys, Mark Van Bockstael en Dirk Dullaert lichten hun functie toe in de nieuwe structuur. We polsen ook de Indiër Nishit Parikh van Diarough en vragen Chaim Even-Zohar, uitgever van gespecialiseerde nieuwsbrieven en auteur van boeken over de diamantsector, of Antwerpen zich kan handhaven als de onbetwiste wereldhoofdstad van de diamant.

Freddy Hanard (CEO van AWDC)

“Onbekend is onbemind. Wie weet in Antwerpen dat onze diamantairs ook sociaal geëngageerd zijn? Dat ze speel- en basketpleintjes financieren voor kansarme jongeren? Dat ze autistische kinderen financieel helpen? We hebben integendeel rond een magisch en mysterieus product een zwak tot negatief imago opgebouwd. Dat leidde tot wilde verhalen, aangewakkerd door interne onenigheid binnen de diamantgemeenschap. We moeten dus uit de drie straten van de diamantwijk breken, ons volop associëren met Antwerpen en beter integreren in het stadsbeeld. Antwerpenaars zijn trots op Rubens en de haven betekent ook wat. Niemand schijnt echter te beseffen dat hier jaarlijks voor 29 miljard euro aan stenen wordt verhandeld en dat wij het belangrijkste exportproduct van België uitdragen. Antwerpse diamant moet een toeristische attractie worden, we hebben behoefte aan een diamantwandeling met landmarks. Onze jaarlijkse internationale diamantconferentie gaan we opentrekken, niet alleen voor professionals. We stellen ons open voor bredere maatschappelijke discussies en daarom zal Joseph Stiglitz, voormalig econoom van de Wereldbank, in oktober een spreker zijn. We zoeken ook naar mogelijkheden om in Antwerpen een attractieve beurs te organiseren waarop diamant en juwelen tot hun recht komen.

“AWDC is er in de eerste plaats voor de diamantairs. Uiteraard moeten we brand awareness kweken door AWDC in binnen- en buitenland te promoten, gekoppeld aan Antwerpen. We zijn er niet alleen om onszelf te vertegenwoordigen naar officiële instanties toe, zoals de stad, Vlaanderen en op het Belgische en Europese niveau. Nee, het is een continu communicatieproces, niet alleen in geval van crisis. Ik ontken niet dat er uitschuivers geweest zijn. Het gerecht moet zijn werk doen, maar we mogen ‘Antwerpen diamantstad’ niet blijven vastpinnen op dat negatieve beeld. Daarom zal AWDC er alles aan doen om duidelijk te maken dat wij als het werelddiamantcentrum bij uitstek gebrand zijn op transparantie en deugdelijk bestuur. Dat is de waarborg voor ons voortbestaan. Het is trouwens om die reden dat mijnreus Rio Tinto zijn diensten van sorting en evaluatie voor zijn Australische mijnen overbrengt van Perth naar Antwerpen.”

Georges Brys (general manager van HRD Antwerp)

“Wat kan ik het bedrijf bijbrengen? Kwaliteit, technologie en internationale ervaring. Bij Bekaert was ik algemeen directeur van de afdeling advanced materials & coatings en bij Gevaert algemeen directeur consumer imaging. HRD Antwerp draait een omzet van bijna 20 miljoen euro met drie activiteiten: certificering, opleidingen en equipment. De verkoop van HRD-certificaten vertegenwoordigt het overgrote deel van de omzet. Certificaten zijn een waarborg voor kwaliteit en steeds meer kopers van een diamant vragen ernaar. Ons HRD-certificaat wordt wereldwijd erkend voor kwaliteit en integriteit. Tegenover synthetische en bewerkte diamant garandeert ons laboratorium dat de klant een oerdegelijk natuurlijk product in handen heeft (de vier c’s). Naast de very good cut zal het HRD-certificaat binnenkort een vijfde criterium kunnen certificeren: de excellent cut.

“We versterken het departement HRD-Education. Onze opleidingen maken cursisten vertrouwd met alle aspecten van ruwe en geslepen diamant. Dat is belangrijk, niet alleen voor mensen in de sector, maar ook voor verzekeringsmaatschappijen en juristen. HRD- graduates uit het buitenland zijn onze beste ambassadeurs. We hebben jaarlijks 500 à 600 afgestudeerden, dit jaar mikken we op duizend.

“HRD-Equipment ten slotte (het vroegere Comdiam) staat in voor de verkoop van eigen ontwikkelde diamantmachines en -uitrusting, vooral microscopen. Het Wetenschappelijk Technisch Onderzoekscentrum voor Diamant heeft historisch vele nieuwigheden ontwikkeld en daar gaan we mee door.”

Mark Van Bockstael (chief officer International Affairs van AWDC)

“Na de eerste negatieve rapporten van de Verenigde Naties in 2001 over bloeddiamanten stonden we in Antwerpen mee aan de wieg van het zogenaamde Kimberleycertificaat. Sindsdien is het aantal illegale diamanten om oorlogen mee te financieren geslonken tot nauwelijks 0,2 % van het wereldaanbod. Antwerpen heeft zijn geloofwaardigheid als handelscentrum voor ‘schone’ diamant herwonnen. Meer zelfs: ik garandeer u dat Antwerpen de meest gecontroleerde diamantmarkt ter wereld is. Wie hier zaken wil doen, aanvaardt duidelijke regels en doet dat in alle transparantie. Hiermee willen we ons onderscheiden van concurrerende diamantcentra.

“Ik ben niet bang voor zogezegde opkomende diamantcentra in Azië of het Midden-Oosten. Ze kunnen daar wel proberen onze troeven over te nemen, maar eenvoudig is dat niet. Met geld kan je alles kopen, maar geen reputatie. Het gaat om traditie en cultuur. Als we onze sterkten koesteren en consolideren, hebben we minder te vrezen van alternatieve centra. Ik ontken niet dat vele diamantairs in Antwerpen spiegelstructuren klaar hebben in Dubai, Genève, Tel Aviv of Mumbai. Het zijn dochterbedrijven met alles erop en eraan die zo nodig vrij snel activiteiten uit Antwerpen kunnen overnemen. Maar zonder grote ongelukken zie ik dat niet gebeuren.

“Als we dan toch concurrentie vrezen, zal die eerder komen uit de productielanden, die vroeg of laat de logische stap zullen zetten naar meer lokale toegevoegde waarde. Botswana en Namibië bijvoorbeeld, en ook Rusland. Laten we vanuit Antwerpen tijdig met die landen allianties smeden en proactief samenwerken.”

Nishit Parikh (CEO van Diarough)

“Waarom zouden de Indiërs Antwerpen verlaten? Afgezien van het feit dat ik me hier thuis voel (sinds mijn tiende), is er vanuit louter zakelijk oogpunt geen alternatieve werkplek voor diamantairs van betekenis. Alle belangrijke spelers zijn hier, de grote mijnhuizen en majors in de business hebben hier hun stek. Waarom? Omdat Antwerpen de belangrijkste diamantmarkt ter wereld is. Jaarlijks wordt er voor ongeveer 9 miljard euro aan diamanten opgedolven, wereldwijd. Vergelijk dat met wat hier jaarlijks aan steentjes verhandeld wordt, zo’n 29 miljard euro, en je ziet meteen hoe zwaar Antwerpen weegt.

“Dit de enige plaats ter wereld waar alle nationaliteiten en culturen uit de diamantwereld ongedwongen en vlot met elkaar zaken kunnen doen: joden en Indiërs, Libanezen en Armeniërs, moslims, christenen en jaïns. Mensen uit eender welke religieuze overtuiging gaan hier respectvol en tolerant met elkaar om. Stel dat Tel Aviv de winkel overneemt, dan zouden de Libanezen zich daar niet goed bij voelen. Dubai dan? Dat zou een probleem zijn voor de joden. En als het Mumbai werd, zouden de anderen er de Indiërs steevast van verdenken de spelregels naar hun hand te zetten. Neen, Antwerpen blijft het centrum, omdat we hier in een stabiel ‘eerstewereldland’ beschikken over een optimale omgeving om zaken te doen.

“Het incident met de Indiër die aan een hartaanval bezweek tijdens een gerechtelijke inval, is natuurlijk een spijtig voorval. Maar het mag ons de bredere context niet uit het oog doen verliezen. En die is positief, behalve de recente inbeslagname van diamantvoorraden door het gerecht. Dat is nooit eerder vertoond, nergens ter wereld. Zoiets zaait onnodig onrust. Het gerecht moet zijn werk doen, maar is het nodig om extreme acties te voeren die de hele business in een kwaad daglicht stellen en zelfs ondermijnen? We zijn het er allemaal over eens dat transparantie nodig is. Ook in de diamant.”

Dirk Dullaert (commercieel directeur van HRD Antwerp)

“Op 1 juni starten we met een vertegenwoordigingskantoor in Mumbai, wat een logisch vervolg is op bestaande rep offices in het Midden-Oosten en Hongkong. Later komt Sjanghai aan de beurt. Daarnaast openen we, ook vanaf 1 juni, een reeks zogenaamde drop-off points, eerst in Tel Aviv, daarna ook in Mumbai, Hongkong en het Midden-Oosten. De bedoeling hiervan is ons certificeringslab in Antwerpen dichter bij klanten in het buitenland te brengen via een logistieke dienstverlening van deur tot deur. Antwerpen staat bekend om kwaliteit en betrouwbaarheid. Steeds meer consumenten willen daarom een HRD-certificaat dat een authentiek hoogwaardig product garandeert.

“De bedoeling is meer HRD-certificaten te verkopen in het buitenland. India is een belangrijke markt: diamant is daar heel gewild en wordt niet alleen gedragen door vrouwen, ook door mannen. De Indiase markt voor diamantjuwelen groeit jaarlijks met 40 %, de verkoop van diamant in China steeg vorig jaar met 13 %. We moeten in die groeimarkten dichter bij de consument staan. Tot nu toe bleven we te veel beperkt tot de traditionele business to business. We gaan voor onze certificaten nu ook meer bewustzijn creëren rechtstreeks bij de consument, zodat kopers naar ons HRD-certificaat vragen. We concentreren ons dus op uitbreiding van ons internationale netwerk en uiteraard op de internationalisering van onze opleidingen.

“We hebben nog meer plannen in het buitenland: nauwer samenwerken met de productielanden bijvoorbeeld. In Botswana bekijken we hoe HRD Antwerp daar kan helpen het diamantpotentieel verder uit te bouwen. Hiermee realiseren we een perfecte symbiose tussen de Antwerpse diamantmarkt en het land dat zijn diamanten wil valoriseren. Tegelijk ondersteunen we zo tien Antwerpse diamantbedrijven die daar actief zijn. Dankzij de Antwerpse expertise in consistentie, kwaliteit en transparantie maken we van deze landen onze beste ambassadeurs.”

Chaim Even-Zohar (Diamond Intelligence Briefs, Tel Aviv)

“De verankering van diamant in Antwerpen wordt hoofdzakelijk bepaald door zijn kracht als hét financiële centrum voor de wereldwijde diamantindustrie. Zolang Antwerpen die positie kan behouden, zou ik mij niet te veel zorgen maken om concurrentie uit andere diamantcentra. Het belangrijkste probleem waarmee de sector in de komende jaren te kampen krijgt, is het gebrek aan liquiditeit, aan beschikbare middelen om de industrie te financieren ten gevolge van de kleine winstmarges. Investeerders steken hun geld in meer aantrekkelijke economische sectoren. Niettemin geniet de Belgische diamantindustrie een excellente kredietwaardigheid bij gespecialiseerde banken. In de nieuwe diamantcentra is dat niet het geval. Ik ben ervan overtuigd dat meer financiële instellingen Antwerpen zouden kunnen komen versterken.

“De opsplitsing van de vroegere HRD in twee entiteiten was een noodzakelijke stap. Ik vind het bemoedigend dat de Belgische premier daar een nationale prioriteit van gemaakt heeft. Positief is ook dat alle gelederen binnen de Antwerpse diamantgemeenschap, van slijpers tot handelaars, Indiërs en joden, vakbonden en beurzen, meegewerkt hebben om van die herstructurering een win-winsituatie te maken. Dat was nodig vanwege de uitdaging van centra als Tel Aviv, Mumbai, Dubai en de vrijhandelszone van Genève. Zij blijven de nodige druk uitoefenen op Antwerpen. Iedereen in België, in eerste instantie de regering, moet beseffen dat Antwerpen in concurrentie staat met plaatsen waar gunstiger fiscale maatregelen te rapen zijn en zelfs met een no tax environment: in Dubai krijg je vijftig jaar belastingvrijstelling. De Belgische regering moet dus binnen de eigen en de Europese wettelijke krijtlijnen een maximale soepelheid aan de dag leggen. De herstructurering van de HRD is een belangrijke eerste stap. Er is nog werk aan de winkel: waken over een gezond fiscaal statuut waarin de industrie haar rechtmatige bijdrage levert, maar binnen een realistisch kader. Er zou ook een vrijhandelszone moeten komen.”

Erik Bruyland