Voetbal, een beursflop

Ondanks de miljarden die jaarlijks omgaan in het voetbal heeft de sport op de beurs nog maar weinig potten kunnen breken. De aandelen van beursgenoteerde clubs lijken vooral weggelegd voor supporters, net zoals de crowdfinanciering van nieuwe spelers.

Voetbal is uitgegroeid tot een echte amusementsindustrie. De televisierechten die worden betaald aan de clubs in de Engelse Premier League, zijn exorbitant: bijna 3 miljard pond per seizoen voor de uitzendingen in het Verenigd Koninkrijk (1,8 miljard pond) en in het buitenland (1,1 miljard pond). De transferprijzen rijgen de records aan elkaar. In 2013 werd Gareth Bale de duurste speler ter wereld met een transfersom van 85,3 miljoen pond. Het is zo goed als zeker dat de grens van 100 miljoen pond binnen enkele jaren wordt bereikt.

De grootste clubs genereren inkomsten van een half miljard euro per jaar, meer dan bedrijven zoals Lotus Bakeries, EVS en Fagron. Onvermijdelijk heeft voetbal zijn weg naar de beurs gevonden: Tottenham was de eerste die een notering aanvroeg in 1983, maar de resultaten vielen tegen. In 2012 verliet de club de beurs alweer bij een koers van 40 pence per aandeel, tegenover 1,08 pond op het moment van de introductie. Heel wat clubs stapten in de jaren negentig — in volle dotcomeuforie — naar de beurs. Voor hen werd zelfs een speciale voetbalindex gecreëerd. Opnieuw bleven de prestaties zeer mager. Veel clubs hebben de beurs opnieuw verlaten en de Stoxx Europe Football-index, die momenteel 22 leden heeft, kelderde met meer dan 80 procent tussen 1997 en 2003. Na die pandoering volgde geen herstel. De index schommelt nog altijd rond het dieptepunt van 2003. De aandelen van beursgenoteerde clubs lijken vooral weggelegd voor supporters, niet voor beleggers die een rendement willen.

Olympique Lyonnais

Een van die geflopte voetbalaandelen is het Franse Olympique Lyonnais Groupe (OL Groupe), dat in 2007 zijn intrede deed op de beurs met een strak plan: surfen op het sportieve succes om een nieuw stadion te bouwen met ontspannings- en winkelruimtes, om de rentabiliteit te optimaliseren. Acht jaar later is het aandeel teruggevallen van 24 tot 2 euro. Het grote stadion is nog altijd niet klaar en de club heeft geen winst meer kunnen maken sinds het seizoen 2008-2009.

In zijn glorieperiode was Lyon de schrik van het Franse kampioenschap, met zeven landstitels op rij, en behoorde het tot de allergrootste ploegen van Europa. Maar de overname van rivaal Paris Saint-Germain door Qatar Investment Authority heeft alles veranderd. Door zijn bijna eindeloze financiële middelen is de Parijse club erin geslaagd Olympique Lyonnais van zijn sokkel te stoten. De inkomsten uit de verkoop van merchandising, televisierechten uit de prestigieuze Champions League en spelerstransfers zijn drastisch gedaald. OL Groupe zag zich genoodzaakt in 2013 en 2015 twee pijnlijke kapitaalverhogingen door te voeren, om haar grote stadion te kunnen financieren (een investering van 400 miljoen euro).

Het rentabiliteitsvraagstuk lijkt onmogelijk op te lossen. De club ziet zich gedwongen sportieve successen te boeken om haar inkomsten op peil te houden en tegelijk moet ze haar kosten onder controle houden. Haar concurrent kan miljoenen besteden, omdat hij een eigenaar met enorm diepe zakken heeft.

Manchester United

Zelfs een mythische club als Manchester United is niet veilig, ondanks zijn achterban van 659 miljoen fans en zijn hoge kapitalisatie van 2,8 miljard dollar op de beurs van New York. Sinds het vertrek van de legendarische manager Sir Alex Ferguson is de club veroordeeld tot een sportieve bijrol, achter Manchester City, dat in 2008 werd overgenomen door sjeik Mansour van Abu Dhabi.

Dat weerspiegelt zich in de financiële resultaten. Manchester United zag zijn inkomsten in de eerste negen maanden van het boekjaar 2014-2015 dalen met 14,1 procent en het zal over twaalf maanden wellicht verlies lijden. Vanaf dit seizoen kan de club weliswaar rekenen op een sterke stijging (+50 à 60 %) van de televisierechten in de Premier League, maar anderzijds wordt ze geconfronteerd met een stijging van de lonen, die 51,2 procent van zijn inkomsten of 148 miljoen pond hebben gekost in de eerste negen maanden van het boekjaar. Manchester United heeft deze zomer bovendien zijn spaarreserve moeten aanspreken om zijn team te versterken.

Cédric Boitte

Crowdfunding van spelers doet veel vragen rijzen. Bij een gratis transfer van de speler verliest de investeerder alles.