Vitaminen zijn geen snoepjes

Gezond eten is beter dan vitaminesupplementen slikken.

De huidige verkoop van vitaminesupplementen is enorm. In 2000 gebruikten zo’n 158 miljoen Amerikanen vitamine- en mineraalsupplementen, zo tonen de jongste statistieken. Amerikanen zijn grootverbruikers van dat soort producten. Ook in België gaan vitaminen en mineralen vlot over de toonbank, meestal zonder voorschrift en zonder medisch advies. Dat tekorten aan vitaminen en mineralen tot gezondheidsproblemen kunnen leiden en moeten behandeld worden, staat buiten kijf. De vraag is echter of het zinvol is dat mensen zonder aangetoonde vitaminetekorten dergelijke supplementen slikken.

Het lichaam kan zelf geen vitaminen of mineralen aanmaken, maar die stoffen zijn wel onmisbaar voor het goed functioneren. De beste manier om aan vitaminen en mineralen te geraken, is de voeding. Bij een evenwichtig voedingspatroon komen tekorten vrijwel nooit voor, enkele bijzondere omstandigheden niet meegerekend. Toch slikken veel gezonde mensen vitaminen in de hoop hun prestaties op te krikken of vermoeidheid tegen te gaan.

Overdaad schaadt

Over de effecten van vitaminen is veel onderzoek gedaan, maar de resultaten lopen sterk uiteen. Zeker is dat overmatig gebruik van vitaminesupplementen door gezonde mensen met een evenwichtig voedingspatroon juist kan bijdragen tot vermoeidheid, slapeloosheid en misselijkheid. Vaak net redenen waarom iemand naar vitaminen grijpt. Er zijn ook mensen die verwachten dat vitamine- en mineraalsupplementen hen beschermen tegen kanker. Helaas ontbreken ook hiervoor harde bewijzen.

Sporters blijken behoorlijk grote verbruikers van vitaminesupplementen, soms tot in het extreme toe. Zij menen dat ze een grotere behoefte hebben aan allerlei mineralen en vitaminen. Naarmate het energieverbruik oploopt, neemt ook de energie-opname toe. Atleten die normaal en gezond eten, halen meer mineralen en vitaminen uit de voeding dan de gemiddelde burger. De eventuele verhoogde behoefte wordt daarmee ruimschoots gedekt.

Beter een appel

Een ander vaak gehoord argument is dat onze hedendaagse voeding verarmd is, dat fruit en groenten niet meer ‘alles’ bevatten als gevolg van de hedendaagse wijze van telen. Die tekorten zou men dan met supplementen kunnen opvangen. Ook hier moeten we de wenkbrauwen fronsen, want de nodige wetenschappelijke onderbouw ontbreekt.

Supplementen bevatten slechts één stof, terwijl fruit en groenten veel verschillende stoffen bevatten die nuttig zijn voor de gezondheid. We halen ook meer vitaminen uit fruit en groenten dan uit supplementen. Een voorbeeld. Honderd gram appel bevat ongeveer 5,7 milligram vitamine C. Uit proeven blijkt dat het beschermende effect tegen vrije radicalen (oxidatief effect) van 100 gram appel overeenkomt met ongeveer 1500 milligram vitamine C. Het oxidatieve effect van appel is dus beduidend groter dan dat van een vergelijkbare hoeveelheid vitamine C in supplement.

Is er dan nog wel iemand gebaat bij vitamine- en mineraalsupplementen? Zeker wel. Voor zwangere vrouwen, mensen met chronische ziekten en mensen bij wie de eetgewoonten sterk afwijken van een gezond en evenwichtig voedingspatroon zijn die supplementen nuttig.

Marleen Finoulst