Virtueel pillen draaien

Sommige apothekers hebben in de ontwikkeling van het internet een kans gezien om hun activiteiten uit te breiden of… te overleven. Maar een e-handel opstarten in de farmaceutische sector gaat niet zonder problemen.

Toen de eerste onlineapotheek vier jaar geleden neerstreek in België gingen vele wenkbrauwen omhoog. Waarom zouden consumenten hun bestellingen op het net plaatsen in een land met één apotheek per 2000 inwoners? Intussen geven de cijfers hun ongelijk. In november maakte Newpharma, de marktleider in e-farma op de Belgische markt, bekend dat het in 2012 op een omzet van 8,5 miljoen euro hoopte. 200.000 patiënten zouden al minstens één keer iets besteld hebben op de site. 1,3 miljoen producten heeft het verzonden. Het gaat daarbij vooral om parafarmacie, de geneesmiddelen zonder voorschrift maken minder dan 10 procent van de omzet uit.

De business staat echter nog maar in de kinderschoenen. Ze blijft erg beperkt vergeleken bij de markt van 5,5 miljard euro van de ‘fysieke’ apotheken in België. Maar er zit heel wat beweging in. “Steeds meer apothekers zijn zich bewust van het belang van het internet en schakelen over op het web”, stellen de verantwoordelijken van Newpharma vast. Yannick Biot, professor farmacie aan de UCL en partner bij MBM, een adminis-tratiekantoor dat zich gespecialiseerd heeft in boekhouding voor apothekers, zegt dat zowat 200 apotheken ook online verkopen.

Die stormloop op het web gaat niet zonder slag of stoot: “de concurrentie tussen de spelers is vlijmscherp, verbitterd zelfs, en de contacten lopen in wezen vaak over venijnige advocatenbrieven”, meldt Maël Doudelet, CEO van Bluevision, een agentschap dat gespecialiseerd is in e-commerce en verschillende on-lineapotheken ontwikkeld heeft.

“Om de ontplooiing van een concurrent af te remmen, gebeurt het niet zelden dat apothekers collega’s aanklagen bij de Orde van Apothekers, die waakt over de deontologie, vertelt een apotheker die voorzichtigheidshalve anoniem wenst te blijven. “Telkens als een apotheker een zekere zichtbaarheid krijgt, wekt dat afgunst bij zijn concurrenten en krijgt hij de volle laag. Die rivaliteit bestaat ook in het wereldje van de traditionele apotheken, maar ze is nog een stuk flagranter op het internet omdat de sites toegankelijk zijn voor iedereen en omdat men agressief moet zijn, promotie moet maken en zich moet laten zien om zich op het net te bevestigen.”

Naar het buitenland

Vanwaar die agressiviteit? “Al die ontwikkelingen gebeuren in een context waarin de onafhankelijke fysieke apotheken achterblijven”, geeft een van de spelers in de Belgische e-farmacie toe. “De prijzen van de geneesmiddelen staan onder druk, de kredieten wegen zwaar en de loonkosten zijn hoog. Sommigen zien dan ook in het internet een kans om hun inkomsten te vergroten.” Ze menen dat op het internet het potentieel van hun apotheek geen grenzen kent. Michael Willems, de verantwoordelijke van Pharmasimple, zegt bijvoorbeeld dat hij in twaalf Europese landen levert. Hij heeft een onderneming opgericht in Frankrijk en maakt zich op om hetzelfde te doen in Nederland. Pharmasimple zou 80 procent van zijn activiteit buiten België hebben. Dezelfde tendens zien we bij Newpharma, dat 54 procent van zijn activiteit in België zou ontplooien, tegenover 32 procent in Frankrijk en 12 procent in Nederland.

Volgens Biot is het internet niet alleen een kwestie van geografische uitbreiding van de activiteiten van de apotheek. Het biedt de apotheker die een (goed draaiende ) onlineactiviteit ontplooit, de kans betere voorwaarden te krijgen op de voorschriftvrije producten en zijn marges aanzienlijk te verhogen. “Op een product als bijvoorbeeld Dafalgan, dat de consument ongeveer 4 euro kost, bedraagt de normale marge 30 procent. Met een grote verkoop kan de apotheker betere voorwaarden krijgen, en dus betere marges realiseren. Het wordt nog beter als hij, gezien de hoeveelheden die hij afneemt, sommige bijkomende producten gratis krijgt.”

Een gesloten markt

De onlineactiviteiten zijn overigens niet voor iedereen een succes. Sommigen keren zelfs al op hun stappen terug. Zo toont de groep Servais, die het met twaalf fysieke apotheken en 100 medewerkers echt wel goed doet, zich teleurgesteld over zijn onlineactiviteiten. “We hebben heel wat tijd geïnvesteerd en er alles aan gedaan om op het net door te breken”, benadrukken Christophe André en Emmanuelle Servais, de aandeelhouders en zaakvoerders van de Pharmacies Servais. “En toch loopt onze on-lineverkoop niet goed: nauwelijks 2000 tot 3000 euro omzet per maand.” Dat is ongeveer evenveel als de groep twee jaar geleden al meedeelde. Binnenkort zet de groep dan ook een punt achter haar digitale avontuur.

Heel wat experts wijzen erop dat enkele spelers, Newpharma voorop, de markt van de onlineapotheken nu al vergrendelen. “Het is bijna onmogelijk nog op de trein te springen en te hopen dat je als generalist een goede positie kan innemen”, stelt Doudelet vast. “Daarvoor zijn veel slagkracht en aanzienlijke marketingbudgetten nodig.

CHRISTOPHE CHARLOT