Verliezers, maar ook winnaars

De auteur is advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog. www.fiscoloog.be

De wetgever heeft alle fiscaal aftrekbare bestedingen, op enkele uitzonderingen na, omgezet in belastingverminderingen. Bovendien heeft hij een aantal belastingverminderingen gereduceerd. Dat levert verliezers op, maar ook winnaars.

Neem bijvoorbeeld de giften. Onder bepaalde voorwaarden geven die recht op een belastingvoordeel. Daarvoor moet het bedrag minstens gelijk zijn aan 25 euro. Die grens moet wel nog worden geïndexeerd. Na die indexering bedroeg ze vorig jaar 40 euro. Ook dit jaar ligt het minimum op 40 euro. Tot nog toe mocht zo’n gift worden afgetrokken van het belastbaar inkomen. Dat betekende dat het fiscale voordeel steeg met het inkomen van de belastingplichtige. In de personenbelasting geldt een progressief tarief: hoe hoger het inkomen, hoe hoger de belasting op de hoogste schijf. Het tarief loopt op van 25 tot 50 procent. Daarbovenop komt de aanvullende gemeentebelasting. Iemand die veel verdient, betaalt op de hoogste schijf 50 procent personenbelasting. Als hij woont in een stad of gemeente waar de aanvullende gemeentebelasting 8 procent bedraagt, bedraagt de belasting op de hoogste schijf 54 procent (50 % x 1,08). Stel dat die persoon een fiscaal aftrekbare gift van 100 euro doet. Die kost hem dan geen 100, maar netto slechts 46 euro. Hij spaart 54 euro belastingen uit.

Is zijn belastbaar inkomen lager, dan daalt het tarief van de personenbelasting. Dat betekent dat de fiscale besparing ook lager is. Een belastingplichtige met een klein inkomen die een aftrekbare gift van 100 euro doet, betaalt netto dus veel meer dan iemand met een hoog inkomen die hetzelfde bedrag schenkt. Dat heet het ‘mattheuseffect: wie rijk is, zal nog rijker worden. Veel jaren geleden heeft men dat effect al willen bestrijden door een aantal fiscale aftrekposten om te zetten in belastingverminderingen. Er treedt dan geen verlaging van het belastbaar inkomen meer op, maar wel een vermindering van de belasting zelf. Als een uitgave recht geeft op een belastingvermindering van 50 euro, is die vermindering voor iedereen gelijk. Rijk of arm maakt dan geen verschil meer. Ieder mag zijn belasting verminderen met 50 procent.

Dat heeft men nu ook met de giften gedaan. Tot vorig jaar mochten giften die aan de voorwaarden voldeden, worden afgetrokken van het belastbaar inkomen. Met ingang van het aanslagjaar 2013 (het inkomstenjaar 2012) geven ze nog slechts recht op een belastingvermindering van 45 procent van de gift. Bij een gift van 100 euro wordt de verschuldigde personenbelasting dus verminderd met 45 euro.

Voor Belgen met een hoger inkomen leidt dat tot een licht verlies. Zij waren gewend aan een belastingbesparing van 50 procent, maar die bedraagt nu nog slechts 45 procent. De belastingplichtigen die minder verdienen, winnen. Terwijl ze vroeger slechts een besparing van 30 of 40 procent realiseerden, geeft een gift hen nu ook recht op een belastingvermindering van 45 procent van het gestorte bedrag.

Hetzelfde doet zich voor bij de kosten voor kinderopvang. Die konden tot nog toe onder bepaalde voorwaarden worden afgetrokken van het belastbaar inkomen, waardoor belastingplichtigen met een hoger inkomen een groter fiscaal voordeel hadden. Ook die aftrek is met ingang van het aanslagjaar 2013 vervangen door een belastingvermindering van 45 procent. Dat leidt eveneens tot een licht verlies voor de grootverdieners en een kleine winst voor wie een lager inkomen heeft.

Het pensioensparen is een voorbeeld van een uitgave waarvoor de aftrek van het belastbaar inkomen al langer werd vervangen door een belastingvermindering. Die schommelde tussen 30 en 40 procent. Vanaf het aanslagjaar 2013 wordt die vermindering voor iedereen vastgesteld op 30 procent. Hier zijn dus geen winnaars, alleen verliezers. Wie een hoger inkomen heeft, levert in. In het slechtste geval daalt de vermindering van 40 naar 30 procent — een vermindering met 10 procent, zonder rekening te houden met de aanvullende gemeentebelasting.

JAN VAN DYCK

Kleine inkomens krijgen een groter fiscaal voordeel op een gift.