Voor politici is het einde van de wereld altijd nabij. Hoogstens vier jaar respijt hebben ze tot de volgende dag des oordeels, en die knellende angst smoort een toekomstgericht beleid vaak in de kiem. Vandaag offers brengen om op lange termijn de vruchten te plukken? Neen, een intertemporele kosten-batenanalyse is geen spek voor de bek van de meeste politici. De volgende keer herverkozen raken, is al moeilijk genoeg.
Dat het algemene belang het grote slachtoffer is van dat opportunistische gedrag van politici, is de prijs van de democratie. Maar de samenleving krijgt een serieuze korting als ze erin slaagt politici te selecteren die, ook wanneer ze verkozen zijn, hun nek durven uitsteken en bereid zijn het eigenbelang te offeren aan het algemeen belang. Hebben Guy Verhofstadt & co. de voorbije acht jaar voor een korting gezorgd op de prijs van de democratie? Neen, integendeel. Democratie is onder acht jaar paars wat duurder geworden.
Het oordeel van acht jaar Verhofstadt, afgeklokt op 10 juni, is nochtans niet eens slecht te noemen. De voorbije acht jaar tijd kwam er een dik kwart miljoen jobs bij op een arbeidsmarkt die klinisch dood was. De Belgische economie groeide iets sneller dan de buurlanden, de staatsschuld daalde, de begroting bleef in grote lijnen in evenwicht. Zullen we de man dan maar een standbeeld geven? Even afwachten toch. Het oordeel dat bijvoorbeeld op 10 juni 2017 zal worden gemaakt over de paarse regeerperiode 1999-2007 kan minder vleiend klinken. Het verdict zou kunnen luiden dat Verhofstadt & co. toen meer hadden kunnen en moeten doen.
De regering-Verhofstadt is erin geslaagd om de economie zo goed mogelijk te prepareren tegen 10 juni, maar de noden vanaf 11 juni zijn stiefmoederlijk behandeld. Zo laat paars een begroting in evenwicht na (of misschien zelfs met een klein overschotje), maar het is aan de volgende regering om de nodige overschotten op te bouwen. En door de interestbonus te besteden aan lopende uitgaven, heeft Verhofstadt een historische kans gemist om de fiscale druk op vooral arbeid geloofwaardig en structureel te verlagen. Paars levert een economie af die behoorlijk groeit, maar krikte ook het vertrouwen op door zure maatregelen uit te stellen, en door zelf de groei te financieren via sterk gestegen overheidsuitgaven. De regering heeft een stukje groei geleend van de toekomst.
Paars geeft een arbeidsmarkt door die op dit ogenblik 40.000 jobs per jaar schept, zij het met de hulp van een gunstige conjunctuur. De volgende jaren zullen er gemiddeld 40.000 banen moeten bijkomen, in goede én slechte tijden, om te voorkomen dat de vergrijzing de welvaart decimeert. De grote sprong voorwaarts op de arbeidsmarkt bleef echter uit. De heilige doelstelling van een werkgelegenheidsgraad van 70 % is nog meer dan een half miljoen jobs weg. En het Generatiepact? De geesten zijn gerijpt om langer aan de slag te blijven, dat is een grote verdienste, maar de volgende regering zal moeten bewijzen dat dit maar een eerste stap is.
Kortom, een regering met een visie die verder reikte dan 10 juni 2007 had de voorbije jaren minder geoogst en meer gezaaid. De geïnformeerde kiezer had dat zelfs aanvaard. Maar paars had de moed niet om die gok te wagen.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier