VERGELIJKBAAR?

BRUIKBARE WERKERVARING.

Europa is de VS niet en elke vergelijking loopt wel ergens mank. Maar toch… Op 15 oktober buigt een speciale EU-top zich in Finland over een geïntegreerd asiel- en migratiebeleid en een idee is nooit weg.

In Nederland wordt momenteel gedebatteerd over voorstellen van de werkgeversvereniging MKB – te vergelijken met het Vlaamse NCMV – om asielzoekers, zoals in de VS, van bij hun aankomst aan het werk te zetten. Dat kan in sectoren met een groot personeelstekort. De overheid denkt aan een soort asielzoekers-CAO: asielzoekers zouden kunnen werken, maar daar bij eventuele uitwijzing geen rechten aan ontlenen. Staatssecretaris van Justitie Job Cohen ( PvdA) vindt terugsturen “juist gemakkelijker omdat de werkervaring in Nederland goed kan worden gebruikt in het land van herkomst”. En minister Klaas De Vries ( PvdA) van Sociale Zaken stelt dat “asielzoekers laten werken voor de kost de mythe ondermijnt dat Nederland een land van melk en honing is”.

De VS laten jaarlijks 750.000 immigranten toe, van wie zo’n 10% asielzoekers. Criteria voor die 75.000 vluchtelingen zijn de Conventie van Genève (politieke vervolging) en familiehereniging. In verhouding tot de oppervlakte van de VS is dat erg weinig, als je het vergelijkt met de toevloed van asielzoekers die Nederland en België te verwerken krijgen. België heeft sedert 1974 een immigratiestop, behalve voor asielaanvragen op grond van de Conventie van Genève. Maar in de praktijk zijn 90% van de asielzoekers economische vluchtelingen.

Afgescheiden van de rest van de wereld door oceanen, kunnen de VS veel selectiever te werk gaan. Niettemin kan de Amerikaanse aanpak inspireren tot een aan de Europese omstandigheden aangepaste opvang. Bijvoorbeeld via privé-organisaties die hun efficiëntie moeten bewijzen (de volags, zie hoofdtekst), of het ontdooien van vastgevroren regels inzake tewerkstelling en sociale aanspraken. Immers, wie in Fort Europa niet binnen mag, probeert het illegaal.

Het groot aantal illegalen in de VS komt hoofdzakelijk uit Mexico. Maar ook dáár hebben de VS een oplossing uitgewerkt door het vestigen van zogenaamde maquiladora-bedrijven in de grensstreek ( Trends, 16 september, blz. 66). Het gaat om een immense vrijhandelszone, waar Amerikaanse bedrijven hun arbeidsintensieve productie gedelocaliseerd hebben. Aanvankelijk tot ongenoegen van de eigen vakbonden. Ook de Mexicaanse vakbonden klaagden over werkomstandigheden in de maquiladora-bedrijven, maar inmiddels zorgt de grensstreek voor 60% van de industriële productie van Mexico, zijn de lonen er hoger dan elders in Mexico en is de lokale economie groter dan die van Polen. Europa zou zoiets kunnen ondernemen in Noord-Afrika, dat verder reikt dan oppervlakkige handelsakkoorden met de Maghreb. En hoelang zal het duren eer het Stabilisatiepact voor Centraal Afrika van minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel een begin van uitwerking krijgt? Want het weghalen van de meest gekwalificeerden uit die landen ondergraaft de lokale ontwikkeling.

Erik Bruyland