‘Verdediging stopt niet aan de grenzen’: 4 vaststellingen van Jonathan Holslag bij de Iraanse aanval op Israël

Iran heeft zaterdag een aanval met drones tegen Israël gelanceerd. Het Israëlische leger zegt “99 procent” van de ongeveer 300 Iraanse drones en raketten te hebben afgeweerd. Wat moeten we daarvan onthouden? Professor internationale politiek Jonathan Holslag geeft zijn belangrijkste vier vaststellingen.

1. Het was een vergeldingsaaval

Volgens Iran gaat het om een vergeldingsaanval, die de naam ‘Eerlijke belofte’ heeft meegekregen, voor de Israëlische luchtaanval op een bijgebouw van het Iraanse consulaat in Damascus, de hoofdstad van Syrië, waarbij volgens het Syrische Observatorium voor de Mensenrechten (SOHR) veertien strijders van de Iraanse Revolutionaire Garde zijn gedood.

“De aanval van Iran was hoofdzakelijk gericht tegen één doel: de luchtmachtbasis van Nevatim, vanwaar de aanval op het Iraanse consulaat werd uitgevoerd”, vat professor Jonathan Holslag samen op X. “In die zin is de Iraanse tegenaanval proportioneel. Het is geen grootschalige aanval die bedoeld is om de situatie te escaleren tot een totale oorlog.”

2. Een groot aantal raketten en drones is onderschept

Het is bekend dat al zeker de Verenigde Staten, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Jordanië Israël tegen de aanval hebben beschermd. “Die hulp door andere landen kwam vooral van buiten de Israëlische grenzen”, merkt Holslag op.

De Israëlische legerwoordvoerder Daniel Hagari zegt dat Iran 170 drones op Israël afstuurde, maar dat er geen enkele het Israëlische luchtruim binnenkwam. Ze werden allemaal nog buiten de landsgrenzen neergehaald. Ook de dertig Iraanse kruisraketten hebben het Israëlische luchtruim niet bereikt. Daarnaast vuurde Iran ook 120 ballistische raketten af. Enkele van die raketten zijn wel op het Israëlische grondgebied terechtgekomen. De luchtmachtbasis in Nevatim liep daardoor lichte schade op.

3. Verdediging stopt niet aan de grenzen

Volgens de professor internationale politiek kunnen we een belangrijke tactische les trekken uit het succes van die verdediging door verschillende landen. “Dit bewijst het belang van een ‘vooruitgeschoven luchtverdediging’. Verdediging stopt niet aan de grenzen.”

In het geval van de Franse en Britse hulp weten we dat gevechtsvliegtuigen zijn opgestegen om de aanval te verijdelen. Er werd onderling samengewerkt en de Britse premier Rishi Sunak noemde die gecoördineerde reactie “succesvol” in een bericht waarin hij de Iraanse aanval veroordeelde.

Ook de Franse president Emmanuel Macron gaf meer uitleg. Volgens hem schoot Frankrijk op vraag van Jordanië te hulp. Dat land, dat zich tussen Iran en Israël bevindt, zag namelijk dat zijn luchtruim werd geschonden. “Frankrijk heeft een luchtmachtbasis in Jordanië en we zijn opgestegen en hebben onderschept wat we moesten onderscheppen”, aldus de Franse president op de nieuwszender BFMTV.

4. De situatie blijft ‘zeer onzeker’

De Iraanse ambassadeur bij de Verenigde Naties heeft zondag gewaarschuwd voor de gevolgen van een eventuele Israëlische tegenaanval. Als Israël de aanval van afgelopen nacht zal vergelden, dan gaat Iran een nog grote aanval uitvoeren, deelde ambassadeur Amir Saeid Iravani volgens het Iraanse nieuwsagentschap Irna mee.

“Hoewel Iran een relatief beheerste tegenaanval uitvoerde, blijft de toekomst in het Midden-Oosten zeer onzeker”, benadruk Holslag. “Nationalistische krachten staan sterk in zowel Israël als Iran. Beide landen schromen steeds minder om geweld te gebruiken. Terwijl Israël zijn kernwapens blijft moderniseren, zit Iran gevaarlijk dicht bij een ‘break-out’.”

Wat doet de VS?

Holslag kijkt nu vooral naar welke positie de Verenigde Staten zullen innemen. John Kirby, de woordvoerder van het Witte Huis riep op om verdere escalatie te vermijden. Het land wil geen bredere oorlog in de regio. Een regeringsfunctionaris liet ook al vallen bij NBC dat president Joe Biden aan de Israëlische premier Benjamin Netanyahu had gezegd dat de VS niet zouden deelnemen aan een offensieve operatie tegen Iran. Dat bericht wenste Kirby niet te bevestigen.

Wel verzekerde de Amerikaanse president Netanyahu opnieuw van de “onwankelbare” Amerikaanse steun voor de veiligheid van Israël.

Reacties internationale gemeenschap

De leiders van de G7 hebben “de ongeziene aanval van Iran tegen Israël unaniem veroordeeld”. Dat heeft de Europese Raadsvoorzitter Charles Michel zondag meegedeeld op X. Tegelijkertijd roepen ze “alle partijen” op tot “terughoudendheid”.

“Met de leiders van de G7 hebben we de ongeziene aanval van Iran tegen Israël unaniem veroordeeld”, deed Michel relaas van de videoconferentie van de leiders van de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Japan en Canada. Ook de Europese Unie is altijd vertegenwoordigd op de G7-bijeenkomsten.  

Na de Iraanse aanval op Israël was het ook uitkijken naar hoe de olieprijs zou reageren. Die blijkt maandagochtend, tijdens de vroege Aziatische handel, iets teruggevallen, ondanks de spanningen in het Midden-Oosten.

Lees ook: