Het renovatietempo in Vlaanderen moet omhoog. Een collectieve aanpak kan helpen om ook kwetsbare groepen te motiveren om te renoveren.
Twee derde van de Vlaamse gebouwen is meer dan veertig jaar oud. De Vlaamse overheid moedigt met premies, subsidies en informatiecampagnes eigenaars aan om hun woning duurzaam te renoveren. Maar de financiële drempel en de complexiteit van een renovatieproject schrikken velen af. Jaarlijks wordt slechts 1 procent van de woningen gerenoveerd.
Het onderzoeksproject Proeftuin RenoseeC, dat is opgestart aan de Technologiecampus Gent van de KU Leuven, onderzoekt of een collectieve aanpak, bijvoorbeeld op wijk- of bouwblokniveau, gekoppeld aan een intensieve begeleiding en ontzorging van de eigenaars, kan helpen. Mede-initiatiefnemer Alexis Versele benadrukt het belang van de sociale component. “Door op wijkniveau te werken willen we ook de sociale cohesie versterken. We willen iedereen in de wijk bereiken en sociale verdringing na de opwaardering van de wijk vermijden.”
De Gentse Dampoortwijk was tussen 2014 en 2018 het actie- en onderzoeksterrein voor het project. Dat resulteerde in 21 renovatieprojecten. Intussen is het onderzoek omgevormd tot een permanente werking. RenoseeC vzw begeleidt nu projecten in Gent, Sint-Niklaas, Geraardsbergen, Wetteren, Denderleeuw, Oudenaarde, Roeselare en Brugge, altijd in samenwerking met de lokale overheid.
Via informatiesessies zoekt RenoseeC geïnteresseerde eigenaars. Een gratis woonscan levert daarna een rapport op met renovatiemaatregelen en een eerste, ruwe schatting van de kosten op. Er wordt een offerte opgemaakt, soms voorafgegaan door een diepteanalyse. “Op basis van de finale offerte kunnen de bewoners beslissen of ze het renovatieproject opstarten. In het hele traject, tot de oplevering, is RenoseeC het contact voor de bewoners. Het zet zo maximaal in op ontzorging. Dat blijkt een van de belangrijkste triggers te zijn om deel te nemen aan een collectief renovatieproject.
Niet goedkoper
Bovendien zijn er sociale baten, stelt Versele. “Voor het Europese onderzoeksproject Gent Knapt Op volgen we een deel van de bewoners. Uit de eerste resultaten blijkt dat ze er op alle sociale criteria op vooruitgaan. Een betere woning haalt mensen uit hun isolement.”
Een ander, ecologisch voordeel is dat collectieve energiesystemen, zoals warmtenetten, dan sneller in beeld komen. Voor de meest kwetsbare doelgroepen leiden de isolatie- en andere renovatie-ingrepen evenwel niet meteen tot een lagere energiefactuur. “Mensen die in armoede leven, hebben vaak al een heel lage energiefactuur, omdat ze de middelen niet hebben om te stoken”, duidt Versele. “Vaak verwarmen ze maar een deel van de woning. Na de renovatie gebruiken ze een groter deel van de woning. Daarom stijgt hun factuur soms.”
Collectief renoveren blijkt ook niet echt goedkoper te zijn. Versele: “Daar gingen we nochtans wel van uit, maar renovatie blijft ook bij een collectieve aanpak in grote mate maatwerk. Bovendien zijn de aannemers overbevraagd.”
Daarom ontwikkelde de Technologiecampus Gent een modulaire en circulaire testwoning. “Die willen we ook inzetten in wijktrajecten”, zegt Versele. “Door de productie van de componenten te industrialiseren, kan dat tegen marktconforme prijzen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier