Het moest er eens van komen en het is zover: Johan Vande Lanotte (SP.A) schrikt van zijn eigen factuur. De minister van Begroting en Overheidsbedrijven vindt dat de NMBS veel te veel moet betalen aan Electrabel voor zijn elektriciteit en dreigt ermee de nationale energiekampioen opzij te schuiven en eventueel zelf een centrale te bouwen die de treinen van stroom moet voorzien.
Johan Vande Lanotte mag zich dan profileren als de held die het machtige Electrabel een peer wil stoven en als de grote redder van het goedkope treinticket, dergelijke mediastunt is intellectueel oneerlijk voor een minister zetelend in een regering die de vrijmaking van de elektriciteitsmarkt op een laag pitje heeft gezet, die toelaat dat een dominante speler zeker aan de grootverbruikers ongestraft een monopolierente kan doorrekenen en die aan de lopende band allerhande heffingen op de energiefactuur bijschrijft.
Het is natuurlijk wel de verdienste dat de minister de hoge elektriciteitsprijs en de problematiek van de vrijmaking in de belangstelling brengt, maar het is tekenend dat het handelt om een specifiek dossier, terwijl een grondig debat over onze energiehuishouding naar de achterkamertjes van de macht is verbannen. Het gaat niet alleen om de prijs van het treinticket, het gaat om de concurrentiepositie van de hele Belgische economie.
Als Vande Lanotte het echt meent met de vrijmaking zou hij beter de volgende punten op de agenda plaatsen:
– Op de top van Gembloux werd afgesproken dat Electrabel een kwart van zijn Belgische productiecapaciteit moest veilen om het bijna-productiemonopolie te doorbreken. Daarvan is nog niet veel in huis gekomen. Dit jaar moet Electrabel slechts voorwaardelijk 1200 megawatt veilen (dat is minder dan 10 % van het opgestelde vermogen, terwijl waarnemers menen dat er minstens 3000 megawatt moet worden geveild om de marktwerking een kans te geven). Voorwaardelijk, want als de NMBS of een andere industrieel of energieleverancier een centrale van bijvoorbeeld 200 megawatt bouwt, dan hoeft Electrabel maar 1000 megawatt te veilen. Het zou dus zelfs een slechte zaak zijn voor de marktwerking als de NMBS een eigen centrale zou bouwen.
– Johan Vande Lanotte zou ook de beperkte invoercapaciteit van goedkopere stroom uit Frankrijk aan de kaak kunnen stellen. Voor nieuwe spelers blijft er nauwelijks wat over, en daarom kunnen ze bijna niet anders dan zich bij Electrabel te bevoorraden.
– De minister zou ook de uitstap uit kernenergie ter discussie kunnen stellen in plaats van diep in de Noordzee politiek correcte en mediagenieke windmolens te planten die evenveel klassiek gestookte back-upcapaciteit ter land vergen. Groene stroom is allemaal goed en wel, maar het prijskaartje van die keuze wordt nogal eens in de wind geslagen.
– De minister zou ook eens klare taal kunnen spreken over het regeringsbeleid ten aanzien van Electrabel. Wil deze regering de nationale kampioen steunen in zijn Europese veldtocht door het België als wingewest te gunnen en vraagt de minister in ruil een geste voor zijn NMBS? De rest van de Belgische economie heeft bij deze koehandel echter niks te winnen.
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier