Van vuilnisbak tot voorbeeld

Lanxess werd bij de lancering acht jaar geleden smalend omschreven als het afdankertje van Bayer. Vandaag zit de Duitse chemiegroep in bloedvorm, mede dankzij drie Antwerpse vestigingen.

Gastonia, North Carolina. Axel Heitmann, CEO en drijvende kracht van Lanxess, opent tijdens een spectaculaire plensbui onverstoord een nieuwe fabriek voor hoogtechnologische plastics voor de autosector. Een eerder bescheiden, maar strategische investering, want Gastonia ligt in het hart van de snelgroeiende Oost-Amerikaanse automobielcluster in North en South Carolina.

Zo heeft BMW even verderop, in Spartanburg in South Carolina, een enorme fabriek waar alle hoogpotige modellen X3, X5 en X6 van de band rollen en uit de havenstad Charleston naar andere werelddelen worden verscheept (zie kader). BMW is er een van de vele klanten van Lanxess, dat op kousenvoeten uitgroeide tot ‘s werelds grootste producent van synthetische rubbers en een topspeler in hoogtechnologische plastics voor de autosector.

Nochtans was er in 2004 vrijwel niemand die dat durfde te dromen. Bayer had toen net zijn basis- en fijnchemie plus een deel van de kunststoffentak afgesplitst. Lanxess (een samentrekking van het Franse lancer en het Engelse success) werd de verzamelnaam voor die veelal ongeschikte en ondermaats presterende activiteiten van Bayer.

Velen twijfelden aan de slaagkansen van het lelijke eendje. Ook de geschokte werknemers van de afgesplitste divisies vreesden het ergste. Zij voelden zich verstoten en minderwaardig aan hun voormalige collega’s bij het prestigieuze Bayer. Ook in de Antwerpse haven leidde de opsplitsing van de installaties tot heel wat tandengeknars.

Steile ambities

Acht jaar later is Lanxess uitgegroeid tot een sterkhouder in de chemiesector. Het bedrijf heeft zopas zijn intrede gedaan in de DAX-30, de index van de grootste dertig Duitse aandelen. En Morgan Stanley heeft Lanxess, samen met het Belgische Solvay, net bestempeld als favoriete chemisch aandeel. Heitmann straalt dan ook tijdens zijn lange betoog in de VS. De 53-jarige chemicus legt de lat nochtans hoog. In 2018 moet de bedrijfskasstroom 1,8 miljard euro bedragen, stelt hij.

“Heel ambitieus, maar ik ben overtuigd dat we het halen”, zegt Heitmann, die eerder carrière maakte bij Bayer. Toen hij Lanxess onder zijn hoede kreeg, loosde hij een kwart van de activiteiten voor hij aan de weg begon te timmeren. “Hij heeft Lanxess gemaakt”, zegt een bevoorrechte waarnemer over de CEO die ook door het personeel zowat op handen wordt gedragen. In Duitsland is zowat 70 procent van de werknemers Lanxess-aandeelhouder.

Door te focussen op speciale rubbers en plastics om voertuigen lichter te maken, doet Heitmann Lanxess vooral vlot en snel surfen op de sterk aanzwellende golf van groene mobiliteit. De chemicus vreest dan ook dat onze planeet ten onder kan gaan aan de explosieve groei van het aantal voertuigen. “Er is gewoon niet genoeg brandstof om alle motoren te voeden.”

Centraal in de strategie van Lanxess staat de zogenaamde groene band, die een rubbersamenstelling heeft die ervoor moet zorgen dat het verbruik van het voertuig daalt. “Groene banden kunnen de brandstofconsumptie en emissies met 5 tot 7 procent doen zakken”, rekent Heitmann voor.

Een band telt zowat 200 ingrediënten. Een cruciaal element is het zogenaamde butylrubber. Dat zorgt voor een lucht- en vochtdichte laag in de binnenbekleding van de band om de bandenspanning constant te houden. Antwerpen heeft een productievestiging van butyl, dat steeds meer toepassingen telt en zelfs in kauwgom wordt gebruikt.

Lanxess verwacht ook veel van de verplichte labelling van banden, die op 1 november in de EU wordt geïntroduceerd. Die moet het gemakkelijker maken om de ecologische efficiëntie en het veiligheidsniveau van de banden te bepalen. De industrie verwacht dat banden in de beste A- en B-categorieën duurder, maar ook zuiniger en veiliger worden.

Het brandstofverbruik wordt ook gedrukt door voertuigen simpelweg lichter te maken. Lanxess ontwikkelt polymeren die metalen componenten kunnen vervangen en heeft ook een hybride technologie ontwikkeld voor componenten die daardoor tot de helft lichter zijn dan stukken die volledig in staal zijn. Plastics worden onder meer gebruikt voor carrosserieonderdelen, batterij- en airbagbehuizingen, stuurstangen en pedalen.

“Een auto kan nu al tot een vijfde plastics bevatten, en dat percentage zal alleen maar verder stijgen”, voorspelt Heitmann. “Ik ben dan ook heel optimistisch over de toekomst van hoogtechnologische plastics, vooral ook in Noord-Amerika. Ze spelen een rol in de opmerkelijke opleving van de auto-industrie in de VS.”

Zowel voor de rubbers als voor de plastics is de band naar Antwerpen gauw gemaakt. Lanxess heeft in het havengebied vestigingen voor zowel butyl als halffabricaten voor hoogtechnologische plastics (zie kader Lanxess in België). En dat het Lanxess menens is met de Antwerpse vestigingen, bleek onlangs nog. Met de jongste investering van 75 miljoen euro wordt een nieuwe polyamidefabriek gebouwd in Lillo. Sinds de geboorte van Lanxess is er in de Antwerpse vestigingen al zowat een half miljard euro geïnvesteerd, vooral in capaciteitsuitbreidingen.

BERT LAUWERS (IN DE VS)

“Groene banden kunnen de brandstofconsumptie en emissies met 5 tot 7 procent doen zakken” Axel Heitmann