Van oud naar nieuw

Op fiscaal gebied zijn in het voorbije jaar geen spectaculaire dingen gebeurd. Geen grote hervormingen. Geen ingrijpende wijzigingen. Door het gebrek aan een volwaardige regering blijven we dit jaar zelfs gespaard van de traditionele karrenvracht fiscale eindejaarswetten.

Btw-specialisten zullen zich het voorbije jaar allicht wel herinneren als het jaar waarin de nieuwe plaatsbepalingsregels inzake btw van toepassing werden. Vooraleer Belgische btw van toepassing kan zijn, is vereist dat de btw-handeling ‘in België’ plaatsvindt. Vandaar het belang te weten waar een levering van goederen of het presteren van een dienst zich situeert. Die plaatsbepaling gebeurt aan de hand van een stel ingewikkelde regels. Begin dit jaar zijn voor dienstprestaties nieuwe regels van toepassing geworden. Die hebben tot gevolg dat diensten in een ‘business to business’-relatie nu in de regel gelokaliseerd worden waar de afnemer van de dienst gevestigd is. In een ‘business to consumer’-relatie geldt als hoofdregel nog steeds dat de dienst geacht wordt plaats te vinden waar de dienstverrichter gevestigd is. Maar op die regels bestaan nog altijd veel uitzonderingen.

In de meeste gevallen verschilt het resultaat van de nieuwe plaatsbepalingsregels niet van wat onder de oude regels van toepassing was. Maar soms zijn de verschillen verrassend. Dat noopt tot grote voorzichtigheid.

Nieuw in het voorbije jaar was de opstart van de fiscale bemiddelingsdienst. De wetgeving hieromtrent is al enkele jaren oud. Maar om diverse redenen is de nieuwe dienst pas halverwege dit jaar operationeel geworden. Hij moet ervoor zorgen dat meer betwistingen opgelost geraken in de administratieve fase van de geschillenregeling, en dus minder betwistingen aan de rechtbanken worden voorgelegd.

De nieuwe dienst is omstreden. De tegenstanders zien hem slechts als een overbodige tussenstap die alleen maar tot gevolg heeft dat de al ellenlange fiscale procedureslag nog wat wordt verlengd.

Het statuut van de nieuwe fiscale bemiddelingsdienst is afgekeken van het statuut van de dienst voorafgaande beslissingen, in de wandeling ook rulingcommissie genoemd. Dat moet garanderen dat de fiscale bemiddelingsdienst in grote mate autonoom kan optreden. Maar precies dit statuut veroorzaakt bij de rulingcommissie grote problemen. Zij is dit jaar maandenlang verlamd geweest, officieel wegens een benoemingskwestie. Maar op de achtergrond ging de discussie over de vraag in welke mate de rulingcommissie autonoom mag optreden. De toekomst zal uitwijzen of de rulingcommissie al dan niet op haar oorspronkelijke elan kan doorgaan.

Nieuw in het voorbije jaar was ook de start van de verplichting voor vennootschappen om hun betalingen naar belastingparadijzen op te nemen in een bijzondere aangifte, althans voor zover deze betalingen in de loop van het belastbaar tijdperk de grens van 100.000 euro bereiken. De nieuwe aangifteplicht moet de belastingadministratie een beter zicht geven op sommen die naar belastingparadijzen worden doorgesluisd. Maar de maatregel is in vele bedjes ziek. Hij zal ongetwijfeld aanleiding geven tot tal van betwistingen. Bovendien is het nog maar de vraag of hij efficiënt is. Wie iets te verbergen heeft, is niet gauw geneigd zich aan de nieuwe aangifteverplichting te houden.

Met de jaarwisseling komt een einde aan enkele tijdelijke btw-verlagingen in de bouwsector. Tegelijk vormt zij het startsein voor de nieuwe regeling waarbij gronden en gebouwen die tegelijk en door dezelfde persoon worden verkocht, aan dezelfde btw-regeling onderworpen worden. Dit is naar Belgische maatstaven revolutionair. In België zijn we eraan gewend, dat op gronden alleen maar registratierechten verschuldigd kunnen zijn. Op 1 januari 2011 wordt dit helemaal anders. Vanaf dan zal op grond die samen met een gebouw wordt verkocht, in bepaalde omstandigheden ook btw verschuldigd kunnen zijn. Voor btw-plichtigen die de betaalde voorbelasting kunnen recupereren, leidt dit tot een vermindering van de financiële kostprijs. Voor alle anderen geldt net het omgekeerde.

Advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog

JAN VAN DYCK, Advocaat en hoofdredacteur van Fiscoloog

Of de rulingcommissie op haar oorspronkelijke elan kan doorgaan, is niet zeker.