Van IPO naar epo op de beurs

De huidige snelle klim van Wall Street lijkt verdacht veel op een wielrenner die doping gebruikt om de Tourmalet op te spurten. Epo op de beurs?

W all Street heeft een sterk herstel achter de rug. De beurs anticipeert al in belangrijke mate op een heropleving in 2002. De spectaculaire rally van de hot stocks, vooral techno-aandelen, verraadt opnieuw een speculatief tintje. De massale injectie van liquiditeiten heeft de beurs gedopeerd. Zoals een hoge hematocrietwaarde bij wielrenners een verboden toediening van het prestatiebevorderende middel epo laat vermoeden, zo doet het hypocrietgehalte van de huidige beursklim sterk denken aan vorige verdachte stijgingen.

De Dow Jones passeerde onlangs vlot de kaap van 11.000 punten, de piek in bijna achttien maanden. Nasdaq steeg al met bijna 40% sinds zijn bodem van eind maart. De Amerikaanse beurs noteert op bijna hetzelfde niveau als begin dit jaar, alhoewel de winstvooruitzichten een bocht van 180 graden namen: van +10% naar ongeveer -10%.

Het hernieuwde optimisme heeft ook een aantal beursactiviteiten opnieuw op gang gebracht. De eerste IPO’s (beursintroducties) duiken op, samen met kapitaalverhogingen en herplaatsingen. Er wordt ook opnieuw belegd in aandelen, niet altijd uit overtuiging, maar dikwijls om niet achter te blijven bij een eventueel herstel van de economie.

Rentejunkies.

De schuchtere euforie op Wall Street is voor het grootste deel toe te schrijven aan de Amerikaanse centrale bank (de Fed). Slecht economisch nieuws is normaal ook nefast voor de beurs. Maar beleggers volgen het Nieuwe Paradigma: slecht nieuws zal zorgen voor meer rentedalingen en dát is goed voor de beurs.

Als echte rentejunkies wordt elk slecht economisch bericht nu door de aandelenmarkten op gejuich onthaald. Dalen de nieuwe orders voor de bedrijven dramatisch? Feest! Er kan immers nog wel een kwartje of halfje van de rente. Massale afdankingen, teleurstellende bedrijfsresultaten en een terugvallende conjunctuur in Europa? Niet getreurd: slecht nieuws is goed rentenieuws!

De rente in de VS is al met 250 basispunten (2,5%) teruggebracht. Tijdens de recessie van 1991 deed Fed-voorzitter Alan Greenspan dit in tien stapjes, gespreid over negen maanden. Nu gebeurde het in vijf stappen in een recordtempo. Als er geen gevaar voor een recessie bestaat, waarom dan deze noodprocedure?

Een analyse van de geldhoeveelheid in de VS toont aan dat de grote middelen worden ingezet. De grafiek ( Geldhoeveelheid en de beurs) wijst op een explosieve injectie van liquiditeiten. In de recente geschiedenis zijn er nog twee andere uitzonderlijke opstoten geweest. De eerste tijdens de financiële crisis van 1998, de tweede aan de vooravond van 2000, in volle millenniumhysterie.

Een buitensporige groei van liquiditeiten houdt echter ook gevaren in. De economie krijgt dan wel een adrenalinestoot die haar op de been kan helpen, maar ook de beurs is een kanaal waar overtollige liquiditeiten hun toevlucht zoeken. Het is een soort epo voor de (aandelen)koersen.

Begin 2001 werd een sterke stijging van deze geldhoeveelheid waargenomen. In tegenstelling tot de twee vorige keren, werd de verhoogde dosis veel langer toegdiend. Zo’n overdosis vindt dikwijls zijn weg naar de meest gevoelige plaatsen: de hot stocks, het vlugge geld, Nasdaq. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat techno-aandelen een gedopeerde indruk maken.

Geen gezonde basis.

Maar ook nu zal de groei van de geldhoeveelheid op zeker moment stoppen en zullen de aandelen steun moeten vinden bij hun fundamentals. Met de snelheid waarmee het huidige economisch herstel zich aandient, is het zeer de vraag of de huidige niveaus houdbaar zijn.

Bij de vorige recessie (1991) werd de geldhoeveelheid niet losgelaten en wachtte de Fed met ingrijpen tot de economie rijp was voor een herstel. Waarom heeft Greenspan nu zo snel de teugels gelost? Tracht de Fed ook in toenemende mate te anticiperen? Of kijkt Greenspan meer naar de beurskoersen dan hij wil toegeven?

Ook Greenspan moet beseffen dat de huidige situatie in de VS geen gezonde basis vormt voor herstel. Met een overgewaardeerde munt, een dure beurs, een groot lopend tekort en een hoge schuldgraad bij de consument zijn er alvast enkele elementen die een duurzame verbetering van de conjunctuur in de weg staan. Het huidige hypocrietgehalte van de Amerikaanse economie lijkt net iets boven de kritische grens te liggen.

De auteur is hoofdeconoom bij het beurshuis Petercam.

Geert Noels