Van Hool krijgt concurrentie uit Turkije

De Belgische bussenbouwer Van Hool ontkent de berichten dat een Indiaas bedrijf een overname voorbereidt. Intussen dreigt ander gevaar uit Turkije. Bussenfabrikant Temsa is de nieuwste hit op het Europese vasteland. Managing director van Temsa Europe is … Wim Van Hool.

Adana (Turkije)

De buitentemperatuur ligt in de zomer dicht in de buurt van veertig graden Celsius, maar in de Oost-Turkse busfabriek van Temsa wordt zonder morren verder gewerkt aan alweer een nieuw voertuig voor de Turkse, de Europese of de Noord-Amerikaanse markt. De goed opgeleide Turkse arbeiders doen dat zonder airconditioning, 45 uur per week en voor een gemiddeld loon van zes euro per uur. Eén Turkse bus vergt 1200 tot 1500 manuren. Tegen de fabrieksmuren hangen slogans en reusachtige fotoaffiches die het groepsgevoel (” Being a team“) aanwakkeren. De onderliggende, bijna communistisch geïnspireerde boodschap is voor iedereen: arbeid adelt, samen zijn we sterker en Temsa is onze toeverlaat.

Temsa is de nieuwste hit op het Europese vasteland. Exemplaar na exemplaar rollen de Turkse bussen het Europese vasteland binnen via lokale filialen. Op een demofilmpje voor buitenlandse bezoekers tonen de Temsaboys in Adana graag hun glimmende pronkstukken die defileren langs het Colosseum, de Champs Elysées of het Brusselse Atomium. De brug naar de rest van Europa is een realiteit. En raar maar waar tegen de politieke achtergrond: Europa wordt door de Temsabazen steevast bestempeld als “onze” thuismarkt.

Op die thuismarkt werd in 2002 een vlag geplant in Mechelen, waar een vroegere jeepgarage werd omgedoopt tot de Europese draaischijf van Temsa Europe. Vandaag werken er 26 mensen onder leiding van een bekende naam in het busmilieu: Wim Van Hool. In 2001 zette Temsa amper iets af in Europa. Alleen een radicale exportstrategie kon voor een ommekeer zorgen, luidde de conclusie. Nu, zes jaar verder, bereikten al een kleine 900 touringbussen per jaar een of andere Europese bestemming. “Tegen 2010 moeten dat er 1250 zijn,” zegt topman Mehmet Buldurgan met vastberaden stem, terwijl op de montageband de vuurgensters in het rond vliegen. “Met de steun van moedermaatschappij Sabanci en met een pion als Wim Van Hool op ons schaakbord, twijfelen we er niet aan dat dit ook lukt.”

Van Hool, nazaat van het roemrijke busgeslacht uit Koningshooikt, zucht even als hij geconfronteerd wordt met de hoge verwachtingen van zijn Turkse werkgever. In 2002 koos hij na twintig jaar in het eigen familiebedrijf voor een verrassende loopbaanwending. Maar zijn actuele visitekaartje draagt hij met trots: managing director van Van Hools nieuwste concurrent, Temsa Europe. Standplaats: Mechelen.

Bussen op maat

Toen de Turkse markt instortte en de Turkse lira devalueerde, heerste er even paniek in de bestuurskamer van Temsa. Maar de in 2001 gepredikte ommekeer – gekoppeld aan 40 miljoen dollar investeringsgeld – miste zijn effect niet. In de Sabanci Twin Towers in Istanboel werd de strategie haarfijn uitgetekend. De turnaround speelde zich af op diverse niveaus. Omer Sozutek, international relations & business development director: “Van een puur lokale speler evolueerden we naar een exportbedrijf. Van een merkloze speler evolueerden we naar een brand company. R&D en marketing kregen meteen ook een cruciale plaats in ons businessmodel. Vroeger produceerden we onder licentie, nu pakken we uit met een eigen designlijn en zoeken we voortdurend naar nieuwe materialen.” Temsa gaat ver in zijn customized production. “Het grootste deel van de bussen voor de West-Europese markt zijn unieke exemplaren die helemaal getekend, ontworpen en geproduceerd werden zoals de klant dat wil,” zegt Sozutek. “We willen geen concurrentie aangaan op prijzen.”

De voorbije twee jaar vloeide 40 miljoen dollar investeringsgeld naar nieuwe R&D of naar een meer modulaire aanpak op de werkvloer. In 2007 zorgen de sterke schouders van Sabanci voor een nieuwe investeringsenveloppe van 20 miljoen dollar. Innovatie is hier geen loos begrip. In Adana, waar ruim 1700 mensen werken, liepen sinds 2001 tien nieuwe modellen van de band. De omzet bedraagt 184 miljoen euro.

Busworld in Istanboel

De West-Europese markt is goed voor zo’n 25.000 nieuwe touring- en stadsbussen per jaar. Met de veelbelovende Oost-Europese markt erbij groeit dat naar 35.000 nieuwe exemplaren. Temsa wil in de touringmarkt alleen doorstoten van de huidige 6 % marktaandeel naar 10 % tegen 2010. Organische groei en de aanwezigheid op nieuwe markten zoals Spanje en Groot-Brittannië moeten dat doel helpen realiseren. In rijpere markten zoals Frankrijk groeide Temsa de voorbije jaren met dubbele groeicijfers. Maar Temsa is niet de enige Turkse busbouwer die naar het Westen lonkt. Otokar, Anadolu Isuzu en BMC (met vooral minibussen) tonen ook belangstelling. “Maar Temsa heeft zich op korte tijd gepositioneerd naast Europese trendsetters zoals Mercedes en NeoMan, die jaren geleden de assemblage naar Turkije overbrachten,” zegt de Vlaming Luc Glorieux, die dit jaar voor het eerst de vakbeurs Busworld Istanbul organiseerde.

In een vrij competitieve omgeving zijn er ook voor Temsa veel groeiscenario’s mogelijk. Organisch groeien is één optie. Samenwerken of fuseren zijn twee andere mogelijkheden. Temsavoorzitter Mehmet Buldurgan, die midden oktober naar Busworld in Kortrijk komt, schuift van links naar rechts op zijn stoel als we hem de verschillende pistes voorleggen. “We sluiten geen enkele deur, alles kan. Het is een kwestie van kansen grijpen. In de markt van de reisbussen scoren we uitstekend, maar met de citybussen kan het beter. Daar moeten we eens over nadenken.”

In Mechelen komt Wim Van Hool elke dag voorbij de centrale kantoren van buurbedrijf De Lijn. “Ze kennen me daar wel, wees gerust,” zegt hij met een knipoog.

www.trends.be

Uitgewerkte versie van dit artikel.

Eerdere Trendsartikels over Van Hool.

Karel Cambien