Uw oog proeft mee

Frédéric Brochet, een Franse psycholoog die een groot wijnliefhebber is, heeft een aantal wetenschappelijke experimenten omtrent het proeven van wijn opgezet. Zo schonk hij twee keer dezelfde wijn van middelmatige kwaliteit aan een groep proevers. De eerste keer was hij verpakt als tafelwijn, de tweede keer stond er ‘grand cru’ op het etiket. Het resultaat was opmerkelijk. Bij alle proevers was de waardering voor de ‘tafelwijn’ beduidend minder hoog dan voor de ‘grand cru’. Terwijl het om exact dezelfde wijn ging. Mensen percipiëren dus in hun smaak wat ze vooraf al geregistreerd hebben met hun ogen. Of, in de woorden van Brochet, “het brein ruikt en proeft al voor de betreffende zintuigen in actie komen”.

Bij een ander experiment van Brochet moesten wijnproevers een rode en een witte wijn proeven en beschrijven. Zoals verwacht, werd de rode wijn geassocieerd met rode vruchten, en de witte met witte vruchten. Enkele dagen later proefden dezelfde mensen de wijnen opnieuw. Wat zij niet wisten, was dat de witte wijn rood gekleurd was met een neutraal smakende kleurstof, en vice versa. Wat bleek? De witte wijn (die roodgekleurd was) werd nu geassocieerd met rode vruchten, terwijl de proevers in de rode wijn (die er wit uitzag) witte vruchten herkenden. De conclusie luidt opnieuw dat het oog als zintuig meer invloed heeft op onze smaak dan we denken.

Wijnproducenten weten dat. Daarom werken ze aan de boodschap en de vormgeving van hun etiketten. Een prestigieuze afbeelding van een kasteel, een term als grand cru classé, de naam van een gereputeerde wijnstreek of een beroemd wijndomein, het speelt allemaal mee. Mensen proeven de mythe, veeleer dan de wijn.

Professionele wijnproevers verkiezen ‘blind’ te proeven, dus zonder het etiket van de flessen te zien. Ze weten uit ervaring dat ze anders worden beïnvloed in hun oordeel.

Welke prijs zou een wijn waard zijn indien men hem blind zou proeven? Het toonaangevende wijnmagazine La Revue du Vin de France organiseerde een degustatie van bordeauxwijnen met professionele proevers, waarbij ze een prijs op elke wijn moesten kleven zonder het etiket te zien. De resultaten waren verbijsterend. Heel wat beroemde namen werden verkocht voor prijzen die twee tot acht keer hoger lagen dan de prijs die de proevers hem waard achtten. Bij minder bekende wijnen kwam het omgekeerde voor: ze werden hoger ingeschat dan hun verkoopprijs. Sinds de experimenten van Frédéric Brochet weten we nu dat de uitkomst anders was geweest indien de proevers het etiket hadden gezien.

BRUNO VANSPAUWEN