UW GEZONDHEID IS OOK UW KEUZE

De geneesmiddelenproducenten van België vierden vorige week feest. Hun beroepsvereniging pharma.be bestaat veertig jaar. Voor die gelegenheid vroeg de belangenorganisatie aan patiënten hoe zij naar de geneeskunde en de ziekteverzekering in België kijken. Toevallig bleken de belangen van patiënten en industrie nogal parallel te lopen. Dat is eigenlijk heel logisch. Patiënten hebben de geneesmiddelen van de industrie nodig en wel liefst zo snel mogelijk en zonder er zelf te veel voor te betalen. Ze geloven in het sprookje dat de toegankelijke zorg wel door ons stelsel van sociale zekerheid kan worden gedragen. Een nobel, maar steeds lastiger streven. De techniciteit van de geneeskunde en de druk van de vergrijzing stuwen het jongste decennium de gezondheidsfactuur omhoog.

De toegang tot gezondheidszorgen in België is eigenlijk niet eens zo slecht. Daar is iedereen het over eens. Maar: stilaan vertoont dat imago barsten. Zo protesteren de Christelijke Mutualiteiten dezer dagen dat het nieuwe vaccin tegen baarmoederhalskanker van producent Merck (nog) niet wordt terugbetaald door het Riziv. Baarmoederhalskanker is nochtans de tweede belangrijkste doodsoorzaak voor vrouwen onder 35 jaar. Vaccineren gebeurt bij meisjes aan het begin van hun puberteit en kost een kleine 500 euro per persoon. Daar staat tegenover dat het aantal baarmoederhalskankers met 70 % tot 75 % zou dalen, zo schat men.

Minister van Sociale Zaken Rudy Demotte (PS) wacht vooralsnog op het advies van de Commissie voor Tegemoetkoming van Geneesmiddelen (CTG) om het vaccin terug te betalen. Een moeder met een beetje gezond verstand laat haar dochters van dertien echter meteen inenten. Tenminste, als ze er het geld voor heeft. Of als ze is verzekerd bij de Onafhankelijke Ziekenfondsen. Die betalen hun leden alvast een stuk van de vaccinatie terug. Ziedaar, een voorbeeld dat in België de toegang tot geneeskunde niet voor iedereen dezelfde is.

Het is dus ook tijd om het debat over de marktwerking in de zorg met open vizier te voeren. Gezondheid is steeds duidelijker een individueel goed. Daartegen staat de overheid soms machteloos. Zo daalt het antibioticaverbruik niet. Belgische patiënten nemen meer antibiotica dan goed voor ze is, zo luidt het credo van epidemiologen al enkele jaren. Sinds 2000 probeert de regering ons daarvan bewust te maken. Zonder resultaat. Zelfs sancties voor artsen die irrationeel voorschrijven, zetten weinig zoden aan de dijk. Er is slechts één conclusie mogelijk: de beslissing over uw gezondheid neemt u steeds meer zelf.

Dat speelt in de kaart van de geneesmiddelenindustrie. Een miljardenbusiness, waar de winstgroei steevast tweecijferig is, maar waar soms harder wordt geklaagd dan onder de boeren die zwelgen in subsidies. Welnu, die industrie kan zich, terwijl ze zich in de handen wrijft, misschien afvragen hoe ethisch ze zichzelf wil verkopen. Waarom kost een vaccin tegen baarmoederhalskanker ruim 30 % meer voor een Belgisch meisje dan voor een gemiddelde Amerikaanse? Een lokaal gedifferentieerde prijzenpolitiek om de winst te maximaliseren en een belangenloze missie om baarmoederhalskanker wereldwijd terug te dringen, zijn ethisch moeilijk met elkaar te vereenzelvigen.

Roeland Byl