Uitgerust op zakenreis

Uit onze slaapenquête blijkt dat velen onder u met een chronisch slaapgebrek kampen. Voor degenen die geregeld het vliegtuig nemen, ontwikkelde een Britse arts een eenvoudige methode om jetlag te voorkomen.

De Britse slaapexpert Chris Idzikowski was tot vorig jaar als arts verbonden aan het Edinburgh Sleep Centre. Nu werkt hij voor British Airways: zij vroegen de slaapdokter een methode te ontwikkelen die passagiers op lange vluchten helpt om een jetlag te voorkomen, opdat ze comfortabeler zouden kunnen reizen. Voor zakenlui die geregeld meerdere tijdzones moeten overvliegen, zijn slapeloosheid en vermoeidheid vaak een probleem.

Chris Idzikowski bracht in eerste instantie de slaapgewoonten van zakenreizigers in kaart. Volgens zijn onderzoek bij ongeveer duizend geregeld reizende zakenlui geeft ongeveer 81 % procent van de ondervraagden aan dat hun slaap zwaar wordt verstoord door jetlag. De meerderheid daarvan, 67 %, weet niet hoe ze de gevolgen van jetlag effectief kan beperken. Amper één op tien (11 %) gebruikt efficiënte methodes om het tijdverschil tegen te gaan, namelijk inspelen op parameters die het organisme beïnvloeden, zoals de blootstelling aan licht, voeding, drank en lichaamsbeweging. De meerderheid van de reizigers houdt het op het verplaatsen van het horloge naar de tijd op de bestemming, voorafgaand aan of tijdens de vlucht. Dat heeft uiteraard geen effect op het beperken van jetlag.

Wanneer we vliegen over meerdere tijdzones, moet ons organisme zich aanpassen aan de nieuwe tijd. We hebben namelijk allemaal een biologische klok, die een slaapwaakritme volgt dat min of meer overeenstemt met de dagnachtcyclus. Ons lichaam is niet altijd even actief; onze orgaansystemen ook niet. Onze hersenen bijvoorbeeld – en die van zakenlui in het bijzonder – hebben tijdig rust nodig. Concentratie betekent inspanning en dat vraagt energie en alertheid.

Vliegen over lange afstanden zorgt ervoor dat ons organisme zich niet tijdig kan aanpassen aan een nieuwe tijdzone. Het grote risico is dat reizigers terechtkomen in een periode van extreme vermoeidheid, waarin ze niet alleen tot weinig in staat zijn, maar ook foute beslissingen nemen, wat ze in wakkere toestand niet zouden doen. De vermoeidheid overvalt de langeafstandsreiziger meestal op ongelegen momenten: tijdens een belangrijke vergadering bijvoorbeeld. Die periode van extreme vermoeidheid, eigen aan een jetlag noemt Idzikowski de zzz-zone.

De zzz-zone komt overeen met de periode tussen drie en vijf uur ‘s ochtends onze tijd. Als je op dat ogenblik ergens in het buitenland in een vergadering zit, dan kan je je ogen met moeite openhouden en is er van concentratie nog amper sprake. Met de methode die de slaapdokter van British Airways ontwikkelde, kan je snel online berekenen wanneer je het meeste risico loopt op een zzz-moment – waar ter wereld je je ook bevindt.

De Jetlag Advisor (www.ba.com/jetlag) is een rekenmodule gebaseerd op de tijden van vertrek en aankomst en op je slaapgewoonten. Die informatie moet je online invoeren, waarna je meteen geïndividualiseerd advies krijgt over de uren waar je je moet blootstellen aan licht en de uren waarop dat beter vermeden wordt. Alsook de uren waarop je beter niet vergadert of zwaar tafelt. Voorts geeft de Advisor algemene tips over voeding en lichaamsbeweging, en de tijdstippen waarop je die best inlast.

Overdag licht vermijden kan je bijvoorbeeld doen door een oogmasker te dragen in het vliegtuig. Moet je je echter blootstellen aan licht, dan geniet zonlicht de voorkeur. Maar als dat niet kan, zijn kunstverlichting, een leeslamp of zelfs straatverlichting aanvaardbare alternatieven.

Marleen Finoulst