U betaalt te veel belasting

Test-Aankoop riep de belastingplichtigen onlangs op een groepsvordering te beginnen vanwege de personenbelasting die ze te veel hebben betaald.

Volgens de consumentenorganisatie is er een probleem met de indexering van onze belastingschalen, waardoor we elk jaar met zijn allen net iets te veel belasting betalen. Het zou gaan om 3 tot 25 euro per jaar, afhankelijk van de samenstelling van het gezin en het inkomen. Dat zijn geen grote sommen, maar op 6.917.575 belastingplichtigen kan het totale bedrag wel aardig oplopen. Bovendien gaat het natuurlijk ook om het principe: is het in een rechtsstaat wel aanvaardbaar dat de fiscus meer belastingen int dan er wettelijk verschuldigd zijn?

Op basis van de wet van 7 december 1988 worden de belastingschalen en vrijwel alle bedragen in het Wetboek Inkomstenbelasting jaarlijks aangepast aan het indexcijfer van de consumptieprijzen. De indexeringsformule die daarvoor wordt gebruikt, houdt in dat alle bedragen in euro worden vermenigvuldigd met een coëfficiënt die wordt verkregen door het gemiddelde van de indexcijfers van het jaar vóór het inkomstenjaar te delen door het gemiddelde van de indexcijfers van het jaar 1988.

Dat is een ingewikkelde, maar toch duidelijke formule. Het probleem zit in de basisindex die voor 1988 wordt gebruikt. Volgens de federale overheidsdienst Financiën bedraagt die basisindex 70,90, volgens de statistieken van de federale overheidsdienst Economie is dat 70,83. Doordat de fiscus zich baseert op een te hoge aanvangsindex voor 1988, is het verschil tussen de nieuwe index en de aanvangsindex iets kleiner dan dat zou moeten zijn. Daardoor is de uiteindelijke indexe-ring ook iets kleiner in vergelijking met de berekening op basis van de cijfers van de federale overheidsdienst Economie. De huidige berekening is in het voordeel van de fiscus, aangezien de belastingschalen er iets minder snel door stijgen en de belastingplichtigen dus ietsje meer belasting betalen.

De discussie over die indexering is niet nieuw, maar tot op heden weigert de fiscus in te binden. Telkens als de discussie opduikt, probeert de dienst via de media elk collectief protest de kop in te drukken. Zo verspreidde de fiscus vorig jaar een persbericht waarin stond: “De indexering werd altijd op een correcte manier toegepast. Er moeten dus geen rechtzettingen gebeuren. Het indienen van bezwaarschriften waartoe sommigen oproepen is volkomen zinloos.” Zulke acties van de fiscus zijn natuurlijk onaanvaardbaar, temeer omdat de rechtspraak ondertussen duidelijk de kaart van de belastingplichtigen trekt.

Het hof van beroep van Antwerpen had de fiscus met zijn arrest van 8 maart 2005 al veroordeeld voor het foutief berekenen van de fiscale indexering en het te veel aanrekenen van 11,54 euro aan belasting. In haar vonnis van 12 september 2013 heeft ook de rechtbank van eerste aanleg in Bergen een belastingplichtige die 2,73 euro belasting te veel had betaald, in het gelijk gesteld. De redenering achter die rechtspraak is dat de wettelijke fiscale indexeringsregels verwijzen naar het begrip ‘indexcijfer van de consumptieprijzen’, zonder dat begrip apart te definiëren. Dat impliceert dat de belastingplichtigen terecht kunnen terugvallen op de cijfers van de federale overheidsdienst Economie, die bevoegd is om de indexcijfers vast te leggen. We kunnen ons enkel aansluiten bij die rechtspraak, ook al omdat fiscale wetgeving in twijfelgevallen nu eenmaal in het voordeel van de belastingplichtige moet worden uitgelegd.

De fiscus zou er dan ook goed aan doen zelf de foutieve indexe- ring recht te zetten en de te veel betaalde belasting aan de belastingplichtigen terugbetalen. Als dat niet gebeurt, riskeert de dienst te worden meegesleurd in groepsvorderingen waarbij te veel betaalde belasting wordt teruggevorderd. Bovendien moet de fiscus ook beseffen dat het probleem juridisch nog kan uitdijen. De fiscale ambtenaren lopen zelfs het risico op een strafklacht wegens ‘knevelarij’. Het strafwetboek bestraft immers elke persoon die een openbaar ambt uitoefent en bevel geeft belastingen te innen “wetende dat zij niet verschuldigd zijn of het verschuldigde te boven gaan”. Op dat misdrijf staat een gevangenisstraf van zes maanden tot vijf jaar en een geldboete van 100 euro tot 50.000 euro. De fiscus is bij deze gewaarschuwd.