Twin Bubbles

De auteur is hoofdeconoom bij vermogensbeheerder Petercam. Reacties: visienoels@trends.be

(1) Bron: John Mauldin

De wereldeconomie herleeft onder invloed van de Amerikaanse consumptie en de Chinese productie. De gelijkenissen tussen de twee landen zijn op diverse vlakken frappant. Twee landen met groeiende onevenwichten, twee bubbels die elkaar in een labiel evenwicht houden.

Vorige week deed even het gerucht de ronde dat Alan Greenspan, de dr. Mabuse van de financiële markten, een hartaanval had gekregen. Het beleggerspeloton werd meteen onrustig. Gelukkig verdween die onrust al even snel toen bleek dat het nieuwtje onjuist was. Bedenkelijker is dat de stabiliteit van de wereldeconomie afhangt van de gezondheid van een 78-jarige. De overdrijvingen die het gevolg zijn van zijn roekeloze behandeling hebben een kloon geproduceerd in Azië…

Amerika consumeert, China produceert. De VS onderhoudt met zijn lage rente en belastingstimuli de obesitas van zijn consumenten (soms letterlijk, want 30 % lijdt aan overgewicht). Die opgeblazen vraag wordt gevoed door een al even opgeblazen productie in Azië, waarvan China de exponent is geworden.

De unieke situatie vandaag is dat de twee onevenwichten – de VS en China – elkaar in een labiel evenwicht houden. China, met de hulp van een belanghebbend Japan, financiert het Amerikaanse onevenwicht. In het laatste kwartaal van vorig jaar financierden hun centrale banken de helft van het Amerikaanse financieringstekort; in het eerste kwartaal van dit jaar liep dat al op tot twee derde.

De productieboom in China is spectaculair maar intrinsiek onevenwichtig. China is echt hype. Ik bezocht afgelopen week zowel Londen, Amsterdam als Genève. Telkens waren beleggers op zoek naar manieren om een ‘exposure’ op China in hun portefeuille op te nemen. Ik hoor bedrijfsleiders zeggen dat China over twintig jaar de volledige indu-striële wereldproductie zal hebben overgenomen. Weinig waarschijnlijk, als u het mij vraagt. Ik heb de indruk dat ondernemers vandaag op dezelfde manier op zoek zijn naar een Chinese ‘footprint’ zoals ze vier jaar geleden een telecom-, internet- of technologietintje wilden geven aan hun activiteiten. De gemeenschappelijke bewondering van ondernemers en beleggers neemt de proporties van de Nasdaq-bubbel aan.

Uiteraard is China spectaculair. Danny Van Qathem van Socgen schetste het treffend in een mailtje na zijn bezoek aan het land: In Amerika is alles groot, in China nog groter. Maar dat wil niet zeggen dat al die indrukwekkende investeringen ook rendabel zijn.

Boot.com. Misschien moet ik de proporties van de Chinese groeibubbel eens met een aantal cijfers schetsen:

De investeringen groeiden er vorig jaar met 53 %. China consumeerde vorig jaar 40 % van de wereldwijde cementproductie, 31 % van de kolen, 30 % van het ijzer, 27 % van het staal, 25 % van het aluminium en 7 % van de wereldwijde olieproductie (1). Voor een economie die 4,4 % van de wereldeconomie uitmaakt, is dat stevig.

Die Chinese vraag oefent een bijzonder grote druk uit op de grondstoffenprijzen, ook die van olie. Het grootste deel moet ook worden ingevoerd, met waanzinnige gevolgen voor de wereldwijde scheepvaart. De prijs van de scheepsvrachten is sinds begin 2002 vervijfvoudigd en overtreft in sommige gevallen de waarde van de cargo. De havens in China kunnen de trafiek trouwens niet aan, met wachttijden van dertig dagen tot gevolg, en daarna moet er nog worden gelost (wat zouden ze daarvan in Antwerpen denken?).

De dagelijkse prijs van de scheepsvrachten (de zogenaamde Baltic Freight-index) is in ieder geval een zeer goede maatstaf voor de China-bubbel.

De evolutie lijkt trouwens sterk op die van Nasdaq. De Koreaanse Hyundai-scheepswerven leveren momenteel om de vier werkdagen een nieuwe supercargo af. Herinnert u zich nog de technologiehype, met een beursintroductie elke vier dagen? Spijtig genoeg voor beleggers kan je deze ‘boot. com’ niet shorten. Anders zou dat mijn tip van de maand zijn…

Zachte of harde landing? Het meest overtuigd van de onhoudbaarheid van hun huidige groei zijn de Chinese beleidsmakers zelf. De Chinese centrale bank wil de groei vertragen van 12 % naar 7 %. Dat lijkt nog altijd spectaculair, maar komt overeen met een bijna stagnatie van de economische activiteit. Meteen zou daardoor ook de werkloosheid kunnen oplopen, wat in een sociaal kruitvat zoals China steeds tot spanningen kan leiden.

Ook Japan vindt de situatie wat te excessief worden, en heeft recent laten verstaan zijn dollaraankopen te willen minderen. Als China vertraagt en Japan minder wil financieren, zullen er ook gevolgen zijn voor de VS. Deze Twin Bubbles zijn immers geen gewone tweeling, maar een Siamese tweeling. En het uiteenhalen van dit complexe exemplaar zal een zeer delicate operatie zijn.

China en de VS zijn samen groot geworden, maar zullen ook samen een vermageringskuur moeten ondergaan. Ze zitten in hetzelfde bootje!

Geert Noels