Tv gebuisd

Belgacom heeft de evaluatie van zijn “Cera Online for CyberTV”-test voor onbepaalde tijd uitgesteld. Toch lijkt een commerciële introductie van Internet-via-het- televisiescherm iets voor binnen de twaalf maanden. Alleen wil dit nieuwe Internet-medium nogal wat verschillen van het oude.

Internet-toepassingen worden gemakkelijk afgeschilderd als “standaard”. Je ontwikkelt ze één keer en je draait ze dan op alle mogelijke browsers, monitoren en set-top-boxen. De feiten zijn enigszins anders. Wie nu Internet-toepassingen voor pc laat ontwikkelen, moet niet alleen rekening houden met een paar dozijn afwijkende browsers, maar ook met het potentiële succes van “Internet op tv”, via set-top-box als WebTV, CyberTV en andere.

“Er is een fundamenteel verschil tussen Internet via televisie en Internet via pc,” zegt Jo Caudron, gedelegeerd bestuurder van het Gentse The Reference, de oudste websitebouwer in België. The Reference ontwikkelt voor Belgacom in de lopende testfase de standaard CyberTV-interface, die onder andere door de KBC Bank en Verzekering groep voor Internet-bankieren zal worden gebruikt. Het bedrijf heeft dus ervaring uit eerste hand met het nieuwe medium.

Kwestie van stijl

De verschillen tussen Internet via pc of Internet via tv liggen op verschillende niveaus, legt Caudron uit, maar meest opvallend zijn de vormkenmerken.

De meeste pc’s werken met Super VGA-resoluties van 800 x 600 beeldpunten en hebben een degelijke grafische kaart. Televisie heeft een resolutie die lager ligt dan die van een oude schootcomputer.

Set-top-boxen zijn intelligent: als het beeld te breed is, wordt het enigszins versmald. Dat is sneu voor de letters op uw pc-interface, die heel vaak in beelden zijn vervat. Door het samendrukken worden ze in dat geval onleesbaar. Jo Caudron: “Als er bovenaan op uw homepage 6-7 grafische drukknoppen met tekst staan voor de navigatie, dan wordt die tekst quasi zeker onleesbaar.”

Op een pc-scherm kan je scrollen – schuiven – met een venster dat niet volledig kan worden bekeken. Horizontaal scrollen is echter onmogelijk met de meeste set-top-boxen, vandaar trouwens de nood om het scherm “samen te drukken”. Dat geldt onder andere voor de CyberTV set-top-box van Network Computing Inc. ( NCI), die Belgacom gebruikt, en voor de WebTV, die Microsoft probeert te pushen.

Het effect van de lage resolutie is dat tekst automatisch wordt vergroot op Internet-tv. Daardoor is hij makkelijker te lezen, maar het creëert een chaos in grafisch mooi ontworpen pc-sites.

De kleuren zijn anders op tv, veel feller, met veel rood en veel blauw.

Popup-schermen – vensters die bovenop het venster verschijnen dat u aan het gebruiken was – zijn niet zichtbaar op CyberTV, omdat de set-top-box niet omkan met extra vensters. “Een venster op televisie neemt altijd een heel scherm, je kunt niet met twee vensters naast mekaar werken,” zegt Caudron. Voor doorsnee tv-kijkers zou het gebruik van zulke vensters trouwens hopeloos verwarrend zijn, denkt hij. Ook de set-top-box van Microsoft, WebTV, moet het alsnog zonder vensters stellen: Windows CE staat er nog niet op.

Conclusie.

“Sites die vooral tekstueel zijn, zijn zonder veel aanpassingen bruikbaar, maar sites die voornamelijk grafisch zijn – wat toch de meeste sites zijn vandaag de dag – worden een stuk moeilijker om te navigeren en zijn in sommige gevallen onbruikbaar,” zegt Caudron.

Eén ding tegelijk

Dat zijn dan alleen nog maar de voor de hand liggende verschillen tussen Internet op televisie en Internet op pc. Want eigenlijk verschillen pc en tv als medium fundamenteel. “Televisie heeft een ander soort gebruiker. Internet op tv boort een andere doelgroep aan,” zegt Jo Caudron.

Een webbladzijde op een pc heeft verschillende items die om aandacht schreeuwen: een banner die oproept om naar een andere site te gaan, drie of vier menu-items, het icoontje “Nieuw!”… “Met één beweging kan je naar tien, vijftien, twintig opties gaan. Wie televisie kijkt, krijgt maar één prikkel tegelijkertijd. Er is maar één Bavo Claes die het nieuws leest en als hij doorgeeft naar de sportredactie, dan praten ze niet door mekaar. Wie nu via tv naar Internet gaat, gebruikt zijn tv als pc.”

Er komt dus een overgangsperiode, waarin websites eerst vormelijk worden aangepast aan het nieuwe medium. Pas later komt er een nieuwe logica. “De parallel is al dikwijls getrokken: de eerste tv was radio met beeld. Internet op tv zal eerst “vereenvoudigde” pc op tv zijn.”

De gevolgen voor wie Internet-sites bouwt (en vooral laat bouwen), zijn aanzienlijk. Ofwel legt de ontwikkelaar de lat lager om naar een grotere gemene deler te streven, ofwel gaat hij een dubbel ontwikkeltraject opzetten, ééntje geavanceerd, voor pc, ééntje primitiever, voor tv.

“Mensen moeten zich beginnen realiseren dat het vrij eenduidige ontwikkelingstraject dat we totnogtoe hebben gekend, ophoudt,” meent Caudron.

Twee geoptimaliseerde sites bouwen, wordt een dure zaak, voorspelt hij. De technische mogelijkheden van het Internet blijven immers snel evolueren, net zoals de verwachtingen van de gebruikers.

Vandaar dat The Reference al ongeveer anderhalf jaar geleden zijn eerstesite ( Shell Benelux) ontwikkelde volgens een meerlagenmodel, waarin inhoud en vorm van elkaar worden gescheiden, net zoals in tekstverwerkers een brief in een bepaald voorgeprogrammeerd formaat kan worden gegoten. De opbouw van zo’n meerlagige architectuur vergt in het begin een zware investering, geeft Caudron toe, “maar als je nadien moet optimaliseren voor elk apparaat, dan ga je maar een klein stukje van die investering hernemen, namelijk dat wat de vorm bepaalt.”

“Tussen twee en vijf miljoen frank”, is de investeringsvork vandaag voor een dergelijke meerlagige site, afhankelijk van de functies en applicaties die nodig zijn. De latere optimalisatiekost voor een nieuwe interface zou volgens hem in de buurt van 15% van het totale budget liggen.

Softwarebedrijven zijn trouwens op de trein gesprongen, om het de netplekbouwers gemakkelijker te maken. “Tot nu toe moesten we zelf stukken van die logica bouwen. Nu vinden we die terug bij leveranciers als Software AG.” (nvdr – de meeste grote ontwikkelaars van softwaretools hebben nu dergelijke producten in voorbereiding of op de markt: Progress Software, Sybase, Oracle, Nat Systems, enzovoort). “Niet dat het goedkoper wordt: wat je bij ons bespaart, betaal je aan die bedrijven als royalty’s.”

Het alternatief voor meerlagige ontwikkeling is “jazzy” code: één programmabasis, waarin gedeelten links en rechts geoptimaliseerd zijn voor een of andere browser. Goedkoper om te starten, maar duurder in onderhoud op termijn.

Een van de grootste hindernissen om de doorsnee tv-kijker op het Internet te krijgen, is echter de tv-ervaring zelf. “Wie van kanaal verandert, heeft instant response. Wie van site verandert, moet wachten,” zegt Caudron. Pc-gebruikers zijn dat wachten gewend. Of een occasioneel koopjesjagende tv-kijker wil wachten, is nog maar de vraag.

BRUNO LEIJNSE