Trekt de mist rond fiscale amnestie eindelijk op?

Als alles volgens plan verloopt, presenteert de regering morgen haar ontwerptekst over de ‘eenmalige bevrijdende aangifte’, in de wandeling ‘fiscale amnestie’ genoemd. Het dossier liep één week vertraging op omdat het wachten was op het advies van het Comité van Procureurs-Generaal over de strafrechtelijke aspecten van de operatie.

Volgens het recente politieke akkoord kan elke Belg straks zijn zwarte spaarcenten repatriëren tegen 6 % als hij zijn geld herinvesteert in de economie, of tegen 9 % als hij zijn anonimiteit bewaart. Berouwvolle belastingplichtigen kunnen bij hun bankier terecht om de transactie af te handelen. Die geeft hen een attest waaruit blijkt dat ze de boete hebben betaald en dat hun vermogen legaal is. Maar zo eenvoudig is de hele zaak niet.

Geen strafrechtelijke gevolgen?

De vrees bestaat dat de belastingplichtige die zijn fiscale zonden bekent toch nog strafrechtelijk zou worden vervolgd. Alleen al de theoretische mogelijkheid van strafvervolging zou het succes van de operatie ondermijnen. De operatie moet voldoende aantrekkelijk zijn voor de belastingplichtige die een paar fiscale pekelzonden heeft begaan; terwijl de zware misdaad van de gelegenheid geen gebruik mag kunnen maken om een crimineel vermogen wit te wassen. Dat is een moeilijke evenwichtsoefening. Daarom heeft de regering het advies gevraagd aan het Comité van Procureurs-Generaal.

De regering heeft ook beklemtoond dat criminele handelingen, onder de antiwitwaswetgeving, strafbaar zullen blijven. Alleen wordt in het ontwerp geen onderzoek gedaan naar de herkomst van het geld. Veel zal afhangen van de dienstdoende bankbediende op het moment dat hij het ingeklaarde geld in ontvangst neemt. Hoe kan een loketbediende weten of iemand die 10 miljoen euro komt aangeven, met crimineel opzet heeft gehandeld of gewoon vergeten is om zijn aangifte in te dienen? De interpretatie van de bankbediende zal van cruciaal belang zijn, want zijn meldingsplicht van verdachte transacties aan de Cel voor Financiële Informatieverwerking ( CFI) blijft bestaan. Een nieuw onafhankelijk toezichtsorgaan zou nuttig zijn (zie blz. 132).

Pay & Go met attest op zak

De bankbediende kan nu alleen teruggrijpen naar de filter die de regering heeft ingebouwd waardoor alleen de fondsen die zich op 31 mei 2003 al op een buitenlandse rekening bevonden in aanmerking komen voor de fiscale amnestie. Op die manier wil men de infiltratie van crimineel cash geld vermijden. Of dat voldoende zal zijn, is zeer de vraag want de bankbediende wordt geconfronteerd met een wettelijk dilemma. Zo moet hij de verdachte transactie melden, maar mag hij dat niet laten blijken aan de betrokkene. Moet er dan bijvoorbeeld toch nog een attest worden afgeleverd om geen argwaan te wekken?

Het is niet duidelijk hoe de regering die mazen in het net zal dichten. En dat is toch bijzonder belangrijk, zoniet kan de operatie vanuit het criminele milieu vergeleken worden met een bekende reclame slogan ‘Pay & Go, en je bent vertrokken’. De vraag rijst hoe de banken hun personeel kunnen bijstaan om de attesten al dan niet af te leveren.

Discriminerende effecten

Fiscale amnestie is mogelijk voor roerende kapitalen die zich op een buitenlandse rekening bevinden. Waarom niet voor kapitalen op een Belgische bankrekening? Vertrekt de regering van de verkeerde veronderstelling dat al het zwart geld in het buitenland zit? Waarom wordt zo weinig rekening gehouden met de oorsprong van het geld? Hoe kan de bank weten of de belastingplichtige alleen maar zijn roerende inkomsten (intresten en dividenden) is vergeten aan te geven, of dat daar ook andere niet-aangegeven bestanddelen tussen zitten (zoals verdoken bedrijfsinkomsten, BTW, successierechten et cetera)?

In de huidige administratieve praktijk kunnen niet-aangegeven intresten (waarop 15 % roerende voorheffing (RV) werd ontdoken) geregulariseerd worden tegen een tarief van omgerekend 3 % op het kapitaal. Het goedkoopste tarief in de fiscale amnestie is 6 %. Dat tarief staat ook open voor mensen die naast de RV ook BTW, inkomstenbelasting, sociale zekerheid en successierechten hebben ontdoken. Dat kan al vlug oplopen tot een ontdoken belasting van 80 %. Waarom voorziet het ontwerp niet in meer tarieven die tegemoetkomen aan die verschillende situaties?

Ook het risico op discriminatie met de eerlijke belastingbetaler loert. Wordt er iets ingebouwd om die potentiële discriminatie te neutraliseren? Worden de opbrengsten van de fiscale amnestie aangewend om de belastingen op arbeid te verlagen? Hoge aanslagvoeten blijven na de fiscale amnestie even gevoelig voor fraude als voorheen. Een verlaging van de tarieven zou de fraudegevoeligheid verminderen. Maar ook daar is in het ontwerp vooralsnog geen sprake van.

Werner Niemegeers

Een bankbediende moet verdachte transacties melden, maar mag dat niet laten blijken. Moet hij dan toch een attest afleveren om geen argwaan te wekken?