Tijd voor groot onderhoud

Moet u op uw vijftigste een hele testbatterij preventieve onderzoeken laten doen?

Iedere leeftijd is goed om even stil te staan bij uw levensstijl en na te gaan of u dan toch niet te veel drinkt, te veel slaap- en kalmeermiddelen slikt, te dik wordt of te veel rookt. Op welke leeftijd dat besef ook komt, u kunt altijd wat voor uw gezondheid doen door die leefgewoonten aan te pakken. Stoppen met roken is bijvoorbeeld de meest efficiënte preventieve maatregel.

Nu is vijftig jaar zo’n kantelmoment waarop mensen beseffen dat het leven eindig is en gezondheid een belangrijk goed. Een goed moment om een aantal preventieve tests te ondergaan. De huisarts is het best geplaatst om u daarin te begeleiden.

Bloeddruk

Hoge bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten, zoals hartinfarct en beroerte. Laat uw bloeddruk bij gelegenheid controleren door uw huisarts. Is de bloeddruk verhoogd, dan moet deze in de daaropvolgende zes maanden nog tweemaal gemeten worden en ook verhoogd zijn alvorens met therapie wordt gestart.

Cholesterol

Een geïsoleerde hoge cholesterolspiegel heeft weinig betekenis en hoeft geen behandeling. Het is zinvoller de cholesterolconcentratie te meten wanneer er om nog andere redenen een hoger risico op hart- en vaatziekten bestaat: roken, overgewicht, hoge bloeddruk. Een hoge cholesterolconcentratie is vooral ernstig te nemen in combinatie met andere risicofactoren.

Er is geen duidelijke grens voor wat een normale en wat een te hoge cholesterolspiegel is. De grens is in de loop der jaren verlaagd wegens de terugbetaling van cholesterolverlagers en niet omdat het risico van cholesterol werd onderschat.

Darmkanker

Mensen met een gemiddeld verhoogd risico op darmkanker – degenen met familieleden die de ziekte hebben gehad – ondergaan vanaf vijftig jaar en vervolgens tweejaarlijks best een hemocculttest. Dat is een onderzoek waarbij stoelgangstalen worden onderzocht op de aanwezigheid van bloed, een alarmteken voor darmkanker. Er gaan ook stemmen op om bij risicomensen een coloscopie aan te bevelen (een coloscoop is een kijkbuis waarmee artsen via de aars de dikke darm inspecteren).

Borstkanker

Borstkanker is de meest frequente kanker bij vrouwen. Driekwart van de slachtoffers is ouder dan vijftig jaar. De tweejaarlijkse screeningsmammografie is gratis voor vrouwen tussen 50 en 69 jaar. Het nut ervan wordt soms in vraag gesteld, omdat veel vrouwen onnodig ongerust gemaakt worden of onnodig verder onderzoek ondergaan, maar tegelijk blijft de mammografie de beste methode om borstkanker in een vroegtijdig en nog behandelbaar stadium op te sporen.

Baarmoederhalskanker

Het uitstrijkje, het preventief onderzoek naar baarmoederhalskanker, wordt aanbevolen aan alle volwassen, seksueel actieve vrouwen tussen 25 en 64 jaar. Het laat toe om baarmoederhals- of cervixkanker in een vroegtijdig stadium op te sporen. Een driejaarlijks uitstrijkje is voldoende. Recent kwam een vaccin tegen baarmoederhalskanker op de markt. Dit vaccin is niet langer zinvol zodra men seksueel actief is. Verwacht wordt dat het vaccin over afzienbare tijd zal worden opgenomen in de basisvaccinatiekalender zodat alle meisjes op jonge leeftijd worden ingeënt.

Prostaatkanker

De PSA-test wordt sinds kort afgeraden als opsporingstest voor prostaatkanker bij mannen vanaf vijftig jaar. PSA is een eiwit (prostaat specifiek antigeen) dat wordt afgescheiden door de prostaat en kan gemeten worden in het bloed. Een verhoogde waarde duidt op een ziekteproces: een goedaardige prostaatvergroting, een prostaatontsteking of prostaatkanker. Dankzij de PSA-test kan prostaatkanker vroegtijdig worden gevonden, maar de testresultaten zijn niet erg betrouwbaar, wat leidt tot veel onnodig bijkomend onderzoek. Prostaatkanker is zeer frequent, maar in de meeste gevallen blijft de tumor in een sluimerend stadium hangen zodat geen ingreep nodig is. Helaas kan men niet voorspellen welke kankers voor problemen zullen zorgen en welke niet. Daarom worden er heel wat prostaten onnodig behandeld, met vaak ernstige gevolgen, zoals impotentie en ongewild urineverlies als gevolg. Om al die redenen staan steeds meer huisartsen afzijdig tegenover het systematisch bepalen van de PSA vanaf vijftig jaar. Mannen die er toch naar vragen, horen een uitleg te krijgen over de pro’s en contra’s van de test. Ze kunnen dan zelf beslissen of ze zich willen laten testen of niet.

marleen.finoulst@trends.be

Marleen Finoulst