Ticket naar de zon

De Belgische vakantiemarkt wordt gedomineerd door Jetair en Thomas Cook. Ze bezetten vier vijfde van de reismarkt en doen daarmee duidelijk beter dan de internationale groepen waartoe ze behoren.

Terwijl Brussels Airlines de verliezen probeert te beperken (80 miljoen euro in 2011) blaken twee andere Belgische maatschappijen van gezondheid: Jetairfly en Thomas Cook Airlines Belgium. Vorig jaar maakten ze respectievelijk 7,5 en 18 miljoen euro winst (boekjaar afgesloten eind september 2011). De bezettingsgraad haalt 90 procent tegenover 70 procent bij Brussels Airlines.

De luchtvaartbedrijven van Jetair en Thomas Cook Belgium ontstonden na de val van Sabena en zijn charterfiliaal Sobelair. Bij gebrek aan vervoeraanbod riepen de touroperators hun eigen maatschappij in het leven, Jetairfly in 2004 met twintig vliegtuigen en Thomas Cook Airlines Belgium in 2002 met zes Airbus A 320’s.

De klantenbuffer die gegarandeerd wordt door de reisactiviteiten van beide groepen zorgt voor een financiële stabiliteit die Brussels Airlines niet heeft. Vooral omdat het over een brede buffer gaat. De twee groepen domineren met een marktaandeel van meer dan 80 procent de Belgische markt van de packagereizen. Jetairfly en Thomas Cook Airlines Belgium verkopen ook losse tickets, vaak in concurrentie met de reguliere maatschappijen.

De goede gezondheidstoestand van de twee groepen blijkt duidelijk uit hun balansen. Ondanks de crisis in de reissector blijven Jetair en Thomas Cook Belgium rendabel. Ze verkeren in een veel betere gezondheid dan de Britse groepen waartoe ze behoren. TUI Travel, de groep waartoe Jetair behoort, kent niet dezelfde moeilijkheden als de Thomas Cook-groep, maar de financiële analisten houden de groep wel nauwlettend in het oog.

De problemen bij Thomas Cook hebben veel te maken met de Arabische Lente in 2011 en de forse schuldenlast. De Vlaming Frank Meysman, die eerder carrière maakte in internationale groepen als Procter & Gamble en Sarah Lee, is aangesteld als crisismanager. Hij superviseert een strategische wapenschouw rond de herstructurering van de weinig performante markten, zoals Frankrijk en Groot-Brittannië, de verkoop van vliegtuigen, de vermindering van het aantal agentschappen en de verkoop van sommige activiteiten, zoals de Indiase filialen. Voor deze operatie beschikt hij over de cashflow van de markten die wel goed draaien, Duitsland en België

De Belgische uitzondering

Belgen kopen iets minder via het internet dan bijvoorbeeld de Nederlanders. En het is precies op het net dat de concurrentie tussen de reisorganisatoren het stevigst woedt. De particulieren kunnen gemakkelijk van hun diensten afzien door zelf hun reis samen te stellen, een ticket te kopen bij Ryanair, EasyJet of Brussels Airlines en hun overnachtingen rechtstreeks te boeken bij hotels die ook rechtstreeks op het web verkopen of via sites als Booking.com.

“Jetair en Thomas Cook waren ook de eersten om de erg begeerde all-inverblijven te ontwikkelen”, zegt Jean-Lux Hans, de vroegere voorzitter van Association of Belgian Tour Operators (ABTO). “Ze beschikken over een goed aangepast gamma van producten, met exclusieve banden met hotelketens, zodat ze een aantrekkelijk comfort- en prijsniveau kunnen aanbieden.”

Ze hebben verschillende reismerken. Bij Thomas Cook Belgium verzorgt Neckermann vooral een publiek dat prijsbewust is, richt het merk Thomas Cook zich tot diegenen die een ruimere keuze verwachten en zijn de topaanbiedingen te vinden bij Pégase. Ongeveer dezelfde segmentering wordt toegepast bij Jetair, waar Sunjet lowcostreizen aanbiedt en VIP Selection de rol van luxetouroperator vervult.

“De meest bezochte sites in het Verenigd Koninkrijk zijn Expedia en Booking.com, terwijl dat in België de sites van de touroperators Neckermann en Thomas Cook zijn”, merkt de baas van Thomas Cook Belgium, Ulrik Vercruysse, op. Toch blijft er ruimte voor de reisagentschappen. België telt 1600 agentschappen, in 1998 waren dat er nog 2200. Die terugval kan niet volledig op rekening van het internet geschoven worden, maar is eerder toe te schrijven aan de financiële gevolgen van de invoering van een garantiefonds dat de klanten moet beschermen tegen een eventueel faillissement van een agentschap. De kleintjes werden uit de markt geduwd.

Concurrentie in niches

De sterke positie van de twee marktleiders maakt het er voor de kleinere concurrenten niet gemakkelijker op. “Chartervluchten zijn zo goed als onmogelijk geworden voor de andere touroperators, behalve dan de Club Med”, geeft Hans aan. De marktleiders bekleden een machtspositie op de charter-plus-verblijfmarkt en halen hun marge zowel uit de overnachtingen als uit de vlucht zelf.

In die evolutie blijven de kleine en middelgrote touroperators een plaats behouden op de markt door gebruik te maken van lijnvluchten en door niches te ontwikkelen. Maar ook de marktleiders breiden hun aanbod uit, weg van de vliegtuig-verblijf-aan-het-strandproducten die nog maar weinig groeien.

“We breiden het aanbod uit op segmenten als de cruises, sportvakanties, camping”, geeft Thomas Cook Belgiums woordvoerder Baptiste van Outryve aan. “Wat de sport betreft, hadden we al de gewoonte reizen te organiseren voor professionele sportteams zoals de Rode Duivels. We bieden nu ook packages aan voor supporters.” De firma commercialiseert intussen reizen naar het tennistoernooi van Wimbledon of naar voetbalwedstrijden.

ROBERT VAN APELDOORN

De klantenbuffer die gegarandeerd wordt door de reisactiviteiten van beide groepen zorgt voor een financiële stabiliteit die Brussels Airlines niet heeft.