Tellerfraude wordt moeilijker

Car-Pass, de database die fraude met kilometertellers moet tegengaan, start op 1 september. De vzw heeft een budget van 2 miljoen euro en moet zelfbedruipend zijn.

Vanaf 1 september moeten alle vaklui die aan auto’s werken bij herstelling of onderhoud de kilometerstand aan het Brusselse Car-Pass doorgeven. Doel is om de tellerfraude bij de verkoop van tweedehandswagens te bemoeilijken. De database is speciaal voor het bijhouden van de kilometerstanden opgericht.

Op 1 december wordt ook het tweede luik van het project operationeel. Vanaf dan krijgt een kandidaat-verkoper van een tweedehandsauto bij de verplichte autokeuring ook een kilometerattest: de Car-Pass. Die vermeldt het chassisnummer van de wagen en de historiek van de kilometerstanden.

“Het is dan aan de koper om de Car-Pass te controleren,” zegt gedelegeerd bestuurder Michel Peelman van Car-Pass vzw. “Als de Car-Pass aangeeft dat er iets niet in orde is, wordt de auto moeilijk verkoopbaar op de Belgische markt,” voorspelt Philippe Pirson, gedelegeerd bestuurder bij Federauto, dat de 16.000 Belgische garagehouders, carrosserieherstellers en autohandelaren vertegenwoordigt. Het voorleggen van de Car-Pass is niet verplicht bij transacties tussen vaklui.

Volgens de Dienst voor Inschrijving van de Voertuigen zijn er in België vorig jaar 647.767 tweedehandswagens verkocht. Federauto zegt geen idee te hebben van de waarde van die transacties, maar tegen een hypothetische 5000 euro per wagen praten we hier over 3,25 miljard euro of meer dan 1 procent van het bruto binnenlands product.

Nu al signaleren de erkende keuringscentra jaarlijks zo’n 60.000 voertuigen waarvan de tellerstand lager is dan bij de vorige keuring, meldt woordvoerster Katrien De Coster van Goca, de koepel van keuringscentra. Sinds 1 januari 1999 zetten de keuringscentra de kilometerstand op het keuringsbewijs.

Voor 400 miljoen euro getild

Al in 1993 was er een wetsvoorstel om tellerfraude te beteugelen. Toch is het vooral de Vlaamse Automobilistenbond die begin 1998 de kat de bel aanbond. De VAB-diagnosedienst stelde toen – zeer gecontesteerd door de sector – dat er tellerfraude was in 80 % van de gevallen en dat de consument voor naar schatting 400 miljoen euro werd getild. Mogelijk nog effectiever was de gelijktijdige aankondiging van de VAB dat ze zelf tweedehandswagens met kwaliteitslabel zou verkopen. “De markt is ons daar sterk in gevolgd,” zegt woordvoerder Maarten Matienko van VAB. “Wijzelf drongen al van in de jaren zeventig bij de overheid aan om iets tegen de fraude te doen,” repliceert Philippe Pirson, die ook voorzitter is van Car-Pass. Hij wijst erop dat Federauto al in het begin van de jaren negentig een ‘erkend verkoper’-label promootte, met een modelcontract van Test-Aankoop en een geschillencommissie. Eind de jaren negentig ontwikkelden de grote automerken, met Nearly New Car van DaimlerChrysler op kop, ook specifieke verkoopstrategieën voor tweedehandswagens met kwaliteitsgarantie. Sinds 1 januari 2005 verplicht de wet op de bescherming van de consument aan professionelen ook om één jaar waarborg op tweedehandswagens te geven.

Niet meteen zelfbedruipend

De werking van Car-Pass zal ongeveer 2 miljoen euro per jaar kosten en moet volgens de wet integraal worden gefinancierd uit de geïndexeerde 6 euro, inclusief btw, die de kandidaat-verkopers van tweedehandswagens bij de keuringscentra voor de Car-Pass betalen. Car-Pass vzw zelf krijgt bijna 5 euro netto per attest. Voorlopig draait de organisatie op leningen van de stichtende leden en op bankkredieten. Hoelang de aanloopverliezen zullen duren, is onduidelijk.

“Het attest is gratis zolang het geen vier kilometerstanden bevat – met datums die minstens twee maanden uit elkaar liggen. Dat maakt het voor ons moeilijk om onze inkomsten te begroten tijdens de opstartjaren,” zegt Michel Peelman, die voordien directeur was van de studiedienst van Febiac, de vereniging van auto-importeurs. Febiac is een van de oprichters van Car-Pass vzw, naast Federauto en de tien erkende keuringscentra.

Car-Pass vzw krijgt zes personeelsleden. Daarnaast zijn er de kosten in informaticaontwikkeling, van de hardware en de hosting in een datacenter. Het Antwerpse Ferranti Computer Systems krijgt 750.000 euro, plus btw, voor de ontwikkling. De Microsoftsoftwarelicenties en de hosting van het vijftiental servers bij Dedigate komen op meer dan 20.000 euro per maand. Peelman: “Alles is ontdubbeld. Volgens het contract moeten we 99,8 % beschikbaarheid halen. Dat is 1,5 uur inactiviteit per maand.”

Onduidelijkheid over aantal ‘vaklui’

“De overheid verplicht ons om ook meldingen per fax of post te accepteren,” zegt Michel Peelman. “Die moeten we zelf invoeren. Daar hebben we voorlopig twee mensen voor.” Hij heeft geen idee hoeveel ‘handmatige’ meldingen hij zal ontvangen omdat hij ook geen precieze cijfers heeft over het aantal ‘vaklui’ dat in België aan auto’s werkt. “Uit de Kruispuntbank voor Ondernemingen hebben we alle activiteitscodes die in aanmerking kwamen geselecteerd. We hebben een mailing gestuurd naar 30.000 adressen. Tien procent is al geretourneerd. Het handelsregister registreert wie er start, niet wie er stopt.”

Uit de Nederlandse ervaring – waar zo’n 6500 autobedrijven de Nationale Auto Pas op vrijwillige basis gebruiken – verwacht hij vooral problemen met fouten in de doorgegeven kilometerstanden – en hoe je daarmee omgaat – en met de vorming van de vaklui. Ook de sensibilisering van de consument wordt heikel – een van de belangrijke taken van Car-Pass vzw. Peelman: “De mensen moeten weten dat de verkoper de Car-Pass móét hebben. Hij mag niet aankomen met de smoes dat hij hem niet gekregen heeft.” Aan de hand van het chassisnummer kan de particulier de toestand van zijn Car-Pass op elk moment op de website van de vzw verifiëren.

Vaklui die moedwillig geen gegevens naar Car-Pass sturen, of foute of onvolledige gegevens doorgeven, lopen kans op boetes van 55 tot 16.500 euro, op gevangenisstraffen tot een jaar of op beide. “De algemene directie Controle en Bemiddeling van Economische Zaken (de voormalige Economische Inspectie), die bevoegd is, vertelt ons dat ze fraude met de kilometerteller als een van hun prioritaire dossiers beschouwt,” zegt Peelman. Maar Philippe Pirson van Federauto verwacht niet dat er nu speciaal meer Belgische tweedehandswagens over de grenzen zullen worden verkocht. “Auto’s met veel kilometers verhuizen nu ook al naar het buitenland,” zegt hij.

10 miljoen aangiftes

De gegevens in Car-Pass mogen niet voor andere doeleinden worden gebruikt. Het concept zelf lijkt exportpotentieel te hebben, maar statutair mag de vzw zich daar niet mee inlaten, zelfs niet op armlengte. “Dat ligt niet in onze ambities,” bevestigt ook Car-Pass-baas Michel Peelman. “Wel in die van ons,” lacht gedelegeerd bestuurder Franky Baert van Ferranti. Als organisatie kan Car-Pass nog wel uitbreiden naar motors en vrachtwagens, die nu buiten het stelsel vallen.

Wanneer is Car-Pass een succes? “Dat zullen we afmeten aan het aantal kilometerstanden dat we doorkrijgen. In België zijn er 4,5 miljoen auto’s en een goed half miljoen lichte bestelwagens. We zouden twee kilometerstanden per auto per jaar willen ontvangen. Dus met 10 miljoen tellerstanden per jaar ben ik tevreden,” zegt Michel Peelman. “En nee, ik kan niet terug naar Febiac.”

Bruno Leijnse