Hoe kunnen werknemers en bedrijven zich voorbereiden op een wereld die de komende twintig jaar nog sneller zal veranderen dan nu het geval is? Lynda Gratton, professor management practice aan de London Business School, geeft het antwoord in haar nieuwe boek ‘The Shift’.
Het wordt wellicht haar laatste boek, zei de Britse hr-denker Lynda Gratton (55) in Antwerpen, waar ze begin deze zomer te gast was op een seminarie georganiseerd door vakblad HR Square. Gratton prijkt vaak in lijstjes met businessgoeroes en het is makkelijk te begrijpen waarom: haar inzichten zijn geschraagd door wetenschappelijk onderzoek en ze kan ze helder overbrengen. Voor haar laatste boek, The Shift, werkte haar researchgroep samen met topmanagers van veertig multinationals uit de hele wereld. Kmo’s bestudeerde ze niet omdat ze vindt dat veranderingen eerst in grote bedrijven te zien zijn.
Vijf krachten veranderen de wereld
Gratton gaat in het eerste deel van haar boek heel omstandig in op de vijf krachten die tot veranderingen leiden. Kracht één is de technologie. “De kosten voor technologie dalen, zodat je kunt globaliseren op een goedkope manier en met mensen overal ter wereld kunt samenwerken”, zegt Gratton. Dat zal onder meer leiden tot het verdwijnen van middenmanagers, voorspelt ze. Kracht twee is de globalisering, die de komende decennia nog zal versnellen. Het onderwijs in groeilanden als China en India wordt steeds beter, en bovendien studeren jongeren er vaker wetenschappen en technologie dan hier. Kracht drie gaat over demografie, met de komst van heel wat meer migranten dan we vandaag gewend zijn om de verhouding tussen actieven en gepensioneerden te behouden. Voor kracht vier beschrijft ze maatschappelijke veranderingen zoals minder vertrouwen in instellingen en grote bedrijven. Duurzaamheid is kracht vijf. “De olieprijzen zullen stijgen. Daardoor wordt het onder meer duurder om te pendelen en zal thuiswerk toenemen.”
Kansen en gevaren
Deze vijf krachten versterken elkaar en leiden tot een perfect storm die heel wat gevaren en kansen meebrengt. Gevaren zijn vereenzaming (virtueel werken terwijl familie en vrienden zich aan het andere eind van de wereld bevinden), fragmentering (we worden voortdurend afgeleid door smartphones en andere technologieën zodat we ons niet meer kunnen concentreren), uitsluiting (Europese jobs worden uitbesteed of uitgevoerd door robots) en verslaving. Als u die gevaren bezweert, wachten u mooie ervaringen. Werken wordt bijvoorbeeld niet meer vergald door hiërarchische relaties: u stort zich samen met gelijkgestemden op korte projecten of u creëert evenwicht in uw leven door een halfjaar te werken en een halfjaar als vrijwilliger aan de slag te gaan in een ander land.
In het interessantste deel van haar boek synthetiseert Gratton de hele evolutie in een drievoudige verschuiving. De oppervlakkige generalist wordt een meester. “Vroeger was het goed om van alles iets af te weten”, zegt Gratton. “Dat maakte het makkelijk om van het ene bedrijf naar het andere te gaan. In de wereldwijde talentenvijver kom je daar in 2025 niet meer mee weg. Je zult je moeten specialiseren door een vaardigheid te ontwikkelen of een interessant netwerk op te bouwen.” Omdat we zo lang leven en de wereld snel verandert, zal één vorm van meesterschap niet volstaan. ‘Serieel meesterschap’ is nodig.
Innovatieve netwerker
De tweede verschuiving is die van geïsoleerde concurrent naar innovatieve netwerker. Gratton: “Nu zijn het de babyboomers die bedrijven leiden. Zij leerden al vroeg om heel concurrentieel te zijn. Dat zal veranderen.” Iedereen zal volgens Gratton drie netwerken nodig hebben: de zogenaamde posse, de grote-ideeëngroep en een helende gemeenschap (zie kader). De derde verschuiving is die van vraatzuchtige consument naar gepassioneerde producent. Werkt u om geld te verdienen zodat u dingen kunt kopen die u gelukkig maken? Dat liedje is uit, zegt Gratton. “Meer geld verdienen leidt niet tot meer geluk. Geluk heeft eerder te maken met nieuwe ervaringen.”
Gratton heeft ook goede raad voor bedrijven. “Er zijn vijf hefbomen waar je zelf de controle over hebt: leiderschap, cultuur en waarden, de aspiraties van mensen, hun gewoontes en de structuur van je organisatie.” Daaraan koppelt ze twintig domeinen waarop bedrijven kunnen inzetten om succesvol te blijven. Voorbeelden van die domeinen zijn open innovatie, de samenhang tussen werknemers van verschillende generaties in het bedrijf, goed in virtuele teams kunnen werken of erin slagen om wereldwijd werknemers te rekruteren. “Een bedrijf kan nooit in alles goed zijn”, zegt Gratton. “Kies er enkele domeinen uit en leg je daar als bedrijf op toe. Het Indiase bedrijf Infosys scoort heel hoog op het vlak van innovatie. Unilever zet in op duurzaamheid en Cisco investeert sterk in leiderschap.”
BENNY DEBRUYNE
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier