Te veel creativiteit helpt u niet verder

Te weinig ideeën: is dat hét probleem van onze bedrijven? Is dat de reden waarom ze onvoldoende innoveren? In zijn recente boek rond innovatie beweert professor Benoît Gailly van niet. Volgens hem zijn er genoeg ideeën, maar te weinig doeners.

“Onze managers en beleidsmakers komen met almaar meer initiatieven om de creativiteit en verbeelding te prikkelen, om nieuwe ideeën te doen opborrelen. Ze organiseren brainstormsessies, schrijven wedstrijden uit of schroeven simpelweg het budget van de afdeling R&D van hun organisatie op”, constateert Benoît Gailly, professor aan de Louvain School of Management. “Allemaal hopen ze dat de economische en ecologische uitdagingen zullen worden opgelost door meer ideeën en meer uitvindingen. Maar proberen om de economie een boost te geven door ideeën te spuien, dat is eigenlijk hetzelfde als proberen om de woningnood op te lossen door bakstenen te produceren.”

Slecht voorbeeld: General Motors

Creativiteit in het algemeen en R&D in het bijzonder zijn nodig om bepaalde problemen op te lossen. Ze kunnen heel nuttig zijn om bestaande producten te verbeteren of om er nieuwe toepassingen voor te verzinnen. Of om originele oplossingen te bedenken voor een welomschreven technisch probleem. “Maar meer ideeën en meer uitvindingen vormen geen garantie voor meer innovatie. Laat staan voor betere innovatie”, vindt Gailly. Geen enkele onderneming gaf de voorbije 25 jaar meer geld uit aan onderzoek en ontwikkeling dan General Motors, dat onlangs van de ondergang moest worden gered door de Amerikaanse overheid. En Japan mag in de meeste rangschikkingen over research en vindingrijkheid dan op nummer één prijken, de Japanse economie verkeert al ruim tien jaar in een crisis. “Wie nagaat welke factoren innovatie in het bedrijfsleven in de weg staan, stelt vast dat de angst om risico’s te nemen, een gebrek aan langetermijnvisie en te weinig coördinatie in de onderneming veel zwaarder wegen dan een gebrek aan ideeën.”

Goed voorbeeld: Microsoft

Kenmerkend voor een bedrijf met ondernemerszin is niet zozeer dat het creatief is, maar dat het in staat blijkt om nieuwe producten en procedés in te zetten, risico’s te nemen, ambiguïteit te tolereren en de concurrentie een stap voor te blijven. “Een uitvinder is iemand met verbeelding, iemand die nieuwe dingen uitdenkt”, legt Gailly uit. “Een innovator is iemand die realiseert en nieuwe dingen doet. Een innovator is in staat om risico’s en tegenstand het hoofd te bieden en om de middelen te mobiliseren die nodig zijn om veranderingen door te voeren. Of, om het met de woorden van een bekende innovator te zeggen: ‘Innovatie is 1 procent inspiratie en 99 procent transpiratie’.”

Tal van beroemde vernieuwers waren trouwens niet eens bijzonder creatief. “Microsoft heeft fortuinen verdiend met Windows en Office, allebei producten die bijna volledig door anderen werden uitgevonden. Apple heeft de mp3-speler niet uitgevonden. En de vondst die Kodak bijna fataal werd – het digitale fototoestel – werd scherpgesteld door een ingenieur van Kodak.” Een bedrijf kan dus beter enkele goede (eventueel elders gekopieerde) ideeën uitwerken dan er intern honderd genereren waarmee het verder niets kan beginnen.

Innoveren in de praktijk

Het beleid van onze overheid en de strategieën van onze ondernemingen moeten dus gericht zijn op het ontwikkelen van de capaciteit om beter te innoveren (en niet noodzakelijk op meer geld voor het genereren van ideeën). Die capaciteit kan volgens Gailly worden samengevat in vijf basiscompetenties.

Nieuwe opportuniteitenherkennen. Daarvoor moet u niet alleen weten wat er leeft en al bestaat, maar moet u ook uw omgeving scherp in de gaten houden. Voor een wit blad gaan zitten en wachten op een geniale inval volstaat niet.

De gedetecteerde opportuniteiten beoordelen en beginnen met de beste, dat wil zeggen met de mogelijkheden die voor de onderneming het aantrekkelijkst en het meest verantwoord zijn. Het betekent ook dat u de prioriteiten herkent die rijmen met de context, de middelen en de doelstellingen van de organisatie.

Werkmaken van de meest aantrekkelijke opportuniteiten, in staat zijn om coalities tot stand te brengen, te mobiliseren en te overtuigen. Steun weten te vinden en er resoluut voor gaan. Maar ook weten wanneer het tijd is om op te houden of van koers te veranderen.

Een strategische visieontwikkelen enuitdragen op wat u wilt doen en op de innovatievormen die u dus moet beheersen. Want innovatie is een middel om de doelstellingen te halen, geen doel op zich.

Ondernemersgedragstimuleren enaanmoedigen, en mensen en teams de mogelijkheden en de drive geven om zich aan innovatieve projecten te wagen.

“Beter innoveren betekent dus de eigen troeven en zwakheden distilleren uit deze vijf competenties”, aldus Gailly. “Het goede nieuws is dat innovatie iets is dat je kunt plannen en leren.”

Camille van Vyve