Systematisch hogerop

Jean-Claude Logé bouwt. De grondlegger van de Waalse informaticagroep Systemat stort meer dan een miljard frank in nieuwe funderingen die zijn Europese ambities moeten schragen. “Over uiterlijk drie jaar moeten we een geconsolideerde omzet halen van 25 à 35 miljard frank en een plaats innemen binnen de Europese topvijf,” zo voorspelt de man achter het Waalse succesbedrijf.

Ruim een miljard: dat heeft Jean-Claude Logé ervoor over om de leiderspositie van Systemat in België te consolideren en de fundering te leggen voor een pan-Europese dimensie. Is deze man, door ons zusterblad Trends/Tendances uitgeroepen tot Manager de l’Année 1995, het prototype van de nieuwe Waalse entrepreneur?

Tegen zijn gewoonte in – want hij neemt zelden een blad voor de mond en valse bescheidenheid is hem vreemd – beantwoordt Logé de vraag via een omweg. Hij verwijst naar de verkiezingsborden die twee weken geleden nog in de straten van Lasne (Waals-Brabant) hingen en die de tekst droegen: Le 21ème siècle sera social. “Zoiets werkt vreselijk op mijn zenuwen,” antwoordt de bezieler van Systemat, doelend op de verkiezingsslogan van PS-voorzitter Philippe Busquin. ” Il sera d’abord libéral en dan pas sociaal,” voegt hij er in het Nederlands aan toe. De helft van zijn 446 werknemers in België zijn Vlamingen. Jean-Claude Logé etalleert zijn waardering voor de Vlaamse dynamiek en zijn uitgesproken voorkeur voor de Angelsaksische ondernemersgeest. Dat laatste enigszins getemperd: de Britse socialistische premier Tony Blair ligt hem duidelijk beter dan het ‘harde’ Amerikaanse model.

Logé zou graag hebben dat de Waalse socialisten dezelfde taal spreken als Blair. “De Waalse politici moeten mee de o zo noodzakelijke culturele revolutie uitdragen. Er is ondernemerstalent in Wallonië. Maar men verkiest hier nog te vaak de geborgenheid van les grosses boîtes traditionelles. Het gebeurt ook bij ons dat schitterende ingenieurs Systemat ruilen voor de zekerheid van bijvoorbeeld een Electrabel. Sommigen denken nog steeds dat ze de carrière van hun vaders kunnen overdoen. De boodschap als zou de volgende eeuw sociaal zijn, houdt dit soort illusies levendig. Er is eerst behoefte aan een grondige mentaliteitswijziging. Zoiets begint in de gezinnen en op school. Het stimuleren van ondernemerschap is ook een verantwoordelijkheid van de politiek. Alleen in die omstandigheden kan een gunstig sociaal klimaat gedijen.”

Toch ziet Logé in Wallonië het tij keren. Na de verkiezingen van 13 juni 1999 verwacht hij veel van het naar elkaar toegroeien van de Franstalige socialisten en de liberalen van de PRL (zie kader: Het nieuwe Wallonië).

“We hadden er niets van begrepen”

Tussen 1984 en 1994 turnde Jean-Claude Logé de kleine pc-verkoper en IBM-agent Systemat Computers (in 1984: 10 miljoen frank omzet) om tot een distributeur van informatietechnologie (IT) met een omzet van 1,4 miljard frank (cijfer 1994).

Nadat hij in de jaren zeventig begon als verzekeringsmakelaar, kocht de licentiaat in handels- en financiële wetenschappen (van de nog unitaire universiteit van Leuven) in 1984 het bescheiden bedrijfje in Lasne, dat met zeven werknemers software ontwikkelde voor kleine IBM-systemen.

“Toen IBM er aankwam met zijn eerste pc’s, had ik meteen door dat die kastjes, die tot dan speeltjes waren, een belangrijk werktuig zouden worden. Van toys naar tools dus, met tal van toepassingsmogelijkheden in de bedrijfswereld. We begonnen pc’s te verkopen met boekhoudpakketten en dachten fortuin te gaan maken met de verkoop van onze Popsy-software aan kleine en middelgrote bedrijven. Op vijf jaar tijd klom de omzet wel naar 100 miljoen frank en hadden we dertig mensen in dienst. Maar achteraf bekeken hadden we er niets van begrepen,” lacht Logé.

Zijn frank is inmiddels wél gevallen, want deze maand pronkt Systemat met een geconsolideerde omzet van 7,5 miljard frank (een stijging met 48% tegenover 1997) en een nettowinst van 160 miljoen frank (een klim van 45%). “Trek er de uitzonderlijke lasten van af voor de overname vorige maand van het informatiebedrijf Mediatec in Frankrijk en voor een kapitaalverhoging met 1,7 miljard in december 1998, en onze winst zou vorig jaar met 80% zijn gestegen in plaats van 45%,” merkt Logé op.

“ALLES GAAT SNELLER,”

zegt de baas van de Waalse informaticagroep, die sedert maart 1997 op de Brusselse beurs staat genoteerd. “De nieuwe economie wordt gedreven door informatie, onderzoek, kennis en technologie. De kampioenen van de informatica – een Microsoft, Compaq, Oracle of Dell – zijn nog geen twintig jaar oud. Ook Systemat zou zonder die stroomversnelling vandaag niet op de 419de plaats staan in de jongste Trends Top 5000. Politici dragen een zware verantwoordelijkheid: als ze niet sneller reageren op de veranderende wereld en indien ze geen gunstig economisch klimaat scheppen voor onze ondernemers, zullen we de trein missen. Opvolging in familiale bedrijven, stock options, een voor kmo’s verstikkende fiscaliteit met als toppunt het belasten van geïnvesteerde winsten… het zijn allemaal materies waar dringend knopen moeten worden doorgehakt. De Waalse investeringsmaatschappijen – Les Invests – slapen. Ze moeten niet vertellen dat er in Wallonië onvoldoende investeringsprojecten te vinden zijn. Ook op het federale niveau manoeuvreert premier Jean-Luc Dehaene (CVP) met een olietanker, terwijl de bedrijfsleiders in dit land met speedbootjes rond hem heen draaien en vooruit willen.”

Geen tijd voor palavers

Logé kwam rond de jaarwisseling van 1993-1994 voor het eerst écht in aanraking met de spirit van de nieuwe economie. Toen klopte de International Computer Group ( ICG) bij Systemat aan met de vraag of het Waalse bedrijf geen deel wou uitmaken van dit wereldwijde netwerk van IT-bedrijven. Zegt de entrepreneur: “In de new economy moet je er eerst voor zorgen dat je vooruitgaat. Pas dan kan je gaan discussiëren en bijschaven.” Net het omgekeerde dus van wat in de politiek gebeurt. Daar zijn aanslepende palavers synoniem van stilstand.

De ontmoeting met ICG was een sleutelmoment in de explosieve groei van Systemat. Maar ICG zou bij Systemat niet zijn terechtgekomen als dat andere, belangrijke feit zich niet had voorgedaan: “Eind 1988 liet IBM zijn ongenoegen blijken omdat we dat jaar slechts 450 pc’s hadden verkocht. We begrepen dat we naar large accounts moesten, grote ondernemingen, in plaats van ons toe te spitsen op kmo’s. In 1993 sloten we het jaar af met een omzet van een miljard frank. Pas toen waren we voor ICG een potentiële gesprekspartner.”

Waarom Systemat de belangstelling opwekte van ICG? “Omdat we die noodzakelijke internationale mind uitstraalden, vertelden ze ons,” aldus Logé. Hoewel de onderneming toen nog alleen in België bedrijvig was. Systemat werd ICG member voor België en Luxemburg. In Nederland is RAET Systems & Services opgenomen als ICG member. In Frankrijk, Groot-Brittannië en Duitsland is dat Computacenter. In vijftig landen selecteert ICG op basis van strenge normen één lid per land om informaticaklanten wereldwijd “de beste kwaliteit van service en ondersteuning te garanderen.”

Wat professionalisme is,

ondekte Logé bij de vele ICG-leden die hij bezocht. “In België zijn er nog bedrijfjes die denken dat ze in een herenhuis aan systeemintegratie kunnen doen. Ook Systemat zat tot in 1993 in een villa, maar dat is niet ernstig. We hebben dus in 1994 beslist het TIC te bouwen in een industriezone bij Charleroi. We investeerden dat jaar 120 miljoen frank in ons Technical Integration Center.” Het TIC was een gebouw van 4000 vierkante meter, waarvan de helft bestemd was om voorraden onder te brengen. Het lab – 800 vierkante meter groot – beantwoordt aan strenge criteria inzake vochtigheidsgraad, stoffiltering, constante temperatuur en systematische eliminatie van statische elektriciteit.

Logé: “Professionalisme betekent ook dat we in België één van de eerste bedrijven in de sector waren die een beroep deden op risicokapitaal. Omdat we begrepen hadden dat de business snel evolueerde van arbeidsintensief naar kapitaalintensief.” Midden 1994 stapte de Zweedse durfkapitalist San Bernardino in het kapitaal van Systemat. Logé behield samen met Pierre Herpain, medevennoot in 1984, en vennoot Bernard Lescot wel de controlemeerheid. Met San Bernardino, huisbankier Generale Bank, steun van Sambrinvest en van Objectif 1 (Europese subsidies voor Henegouwen) werd het TIC in oktober 1995 operationeel.

“Oktober 1995,” herhaalt Logé, “onze omzet bedroeg toen 1,9 miljard frank. Eén jaar later was dat 3,4 miljard en vandaag halen we 7,5 miljard.” Waarmee hij het belang van TIC extra beklemtoont.

Naar een omzet van 25 à 35 miljard

“Het TIC heeft Systemat ondersteboven gekeerd. Van een verkoper van informaticadiensten zijn we een technology company geworden,” onderstreept Logé. “Van de bijna 800 werknemers – 446 in België en sinds de overname van Mediatec nog eens 300 in Toulouse – zijn de helft informatici. We zijn al lang geen loutere distributeur meer van hardware en software. Hardware blijft belangrijk, want het effent de weg naar een ruime waaier van technische diensten. De klant eist steeds meer maatwerk. De tijd van standaardoplossingen is voorbij. Ik durf beweren dat we in België de enige zijn in de sector die zo intensief investeert in het up-to-date houden van configuratiemachines. Alleen al in nieuwe infrastructuur investeren we dit jaar 300 miljoen frank in Charleroi. Het is de enige manier om de snelle rotatie van voorraden aan te kunnen. Internationale klanten als Procter & Gamble, British Petroleum, SmithKline Beecham stellen hoge eisen.”

Vroeger dan gepland investeert Systemat momenteel in de verviervoudiging van zijn logistiek en laboratorium in Charleroi: de huidige 4000 vierkante meter worden er 16.000. In Lasne worden de hoofdkantoren uitgebreid. “Met andere woorden: onze corporate clients beschikken bij ons over een infrastructuur van meer dan een miljard frank. En wanneer de marktleider, en dat zijn we, zich als dusdanig affirmeert, neemt de afstand ten aanzien van zijn concurrenten almaar toe. Dat is een algemeen fenomeen. Ook elders zien we dat gebeuren bij de leden van het ICG-netwerk.”

Logé ziet Systemat dit jaar in België evolueren naar een geconsolideerde omzet van 10 miljard frank. “Drie keer de omzet van onze eerstvolgende concurrent in België.”

In Vlaanderen

verwierf de Waalse informaticagroep in 1990 de Antwerpse distributeur Datarelay (120 miljoen frank omzet in 1998) en Infomat in Zaventem (70 miljoen frank omzet). In Luxemburg draait Systemat een omzet van 15 miljoen frank. “De snelle opgang is dus niet het gevolg van overnames, maar van interne groei. En daarvan is het TIC de motor,” zegt Jean-Claude Logé.

Met de aanwinst van het Franse Mediatec in februari 1999 schakelt de dienstverlener van micro-informatica in een hogere versnelling: Systemat streeft nu openlijk naar een Europese dimensie. De kapitaalverhoging met 1,7 miljard in december 1998 is vooral bedoeld voor het financieren van overnames in Frankrijk, Nederland, Spanje en Portugal. Logé en zijn medevennoten waren bereid daarvoor de controlemeerderheid te verliezen. Ruim 60% van de aandelen is nu beursgenoteerd. Het Systemat-aandeel was afgelopen jaar een van de beste presteerders op de Brusselse beurs (zie grafiek).

Met Mediatec erbij (dat zijn eigenheid behoudt, net zoals het Vlaamse Datarelay), weegt Systemat feitelijk al 16 miljard frank qua omzet. Jean-Claude Logé: “Binnen de komende twee tot drie jaar willen we met een geconsolideerde omzet van 25 à 35 miljard frank en een nettobedrijfsresultaat van respectievelijk 450 en 750 miljoen frank bij de Europese topvijf in de sector behoren.”

ERIK BRUYLAND