Suez was in 2003 nog het lelijke eendje dat bijna kopje onder ging. Maar het Belgisch-Franse nutsbedrijf peddelde naar betere resultaten, en werd een begeerlijke zwaan. De fusie van Suez en Gaz de France is industrieel een logische zet, maar tegelijk dreigt ze de concurrentie op de Belgische energiemarkt in de kiem te smoren.
Suez beweegt zich in de Verenigde Staten voort als een eend,” vindt Bill Utt, topman van Suez Energy North America. “Onze Amerikaanse energiebusiness lijkt te glijden over het water, maar de aandrijving is onder de oppervlakte te danken aan het gecoördineerde peddelen van de verschillende poten.”
En zo imiteert de Donald Duck van de Suezfamilie de strategie van de Frans-Belgische moedereend: ze verdient goed geld aan de verkoop van energie(diensten), niet het minst dankzij het samenspel en de synergie tussen de elektriciteits- en aardgasactiva die de groep langs beide kanten van de Atlantische Oceaan in portefeuille heeft. “Ja, er is ook synergie met de milieudivisie. Neen, die divisie is niet langer het zwakke broertje van de groep,” zegt Gérard Mestrallet, gedelegeerd bestuurder en voorzitter van de raad van bestuur van Suez.
De eend zwemt weer na de forse verliesjaren in 2002 en 2003. De tot dusver gepubliceerde omzetcijfers voor 2005 suggereren dat Suez volgende week, 9 maart 2006, opnieuw goede resultaten kan presenteren. Het fundament is er om de komende jaren een groei van de bedrijfscashflow met 5 % tot 10 % te realiseren. Suez investeert in de eerste plaats in de Europese energiebusiness en de wereldwijde lng-markt.
De rechterpoot van de eend: energie
Een eend heeft twee poten, en in het geval van Suez is dat een energie- en een milieupoot. De energiepoot is krachtig, is van Belgische makelij en is door Suez grotendeels bij elkaar gewinkeld in België. Hier zorgen Fluxys (aardgastransport), Distrigas (aardgastrading), het vroegere Tractebel (de energieactiva buiten Europa) en vooral Electrabel (de energieactiva binnen Europa) voor 70 % van de stuwkracht en het winstvermogen van het beestje. Het is geen toeval dat de beurskoers van Suez sinds de volledige overname van Electrabel in de zomer van 2005 aan een sterke opmars bezig is (zie beursgrafiek blz. 36). Electrabel is de sterkste spier van de sterkste poot en peddelt nu volledig in Parijse loondienst.
Bovendien zorgt het intelligente samenspel van de elektriciteits- en gasactiva voor extra pk’s. Omdat gasgestookte centrales steeds belangrijker worden, is aardgas nu een vorm van opgeslagen elektriciteit. Dat opent enorme mogelijkheden. Jean-Pierre Hansen, CEO van Electrabel en COO van Suez, legt uit: “We kunnen alle toetsen van de piano spelen. Is het gas duur in Groot-Brittannië? Dan verkopen we de inhoud van onze lng-tankers op de Britse gasmarkt. Of we versassen meer aardgas door de interconnector naar Engeland. Is elektriciteit duur in West-Europa? Dan verbranden we onze tankers in onze gasgestookte centrales en we verkopen de elektriciteit op de markt. Is het gas duur in de VS? Dan sturen we tankers naar onze lng-terminal in Boston. We kunnen ons dus continu de vragen stellen: maken of kopen we onze elektriciteit? Verbranden of verkopen we ons aardgas? Die flexibiliteit uitspelen is het hart van onze business.”
Er hoeft geen tekening bij om aan te tonen dat Distrigas en Fluxys van strategisch belang zijn voor Suez. Dat verklaart waarom Suez kost wat kost een meerderheid in Fluxys wil behouden, en waarom Suez vroeg of laat Distrigas helemaal zal overnemen (zie Briefing). Ook de fusie met Gaz de France die afgelopen weekend werd aangekondigd, stond daarom in de sterren geschreven: het is het Franse jawoord in het huwelijk tussen elektriciteit en gas, én de Franse strategie om een tweede Franse energiekampioen te creëren (naast Electricité de France) die kan optornen tegen de Duitse energiereuzen E.ON en RWE. Want als de Duitsers twee Europese energiereuzen in stelling kunnen brengen, dan kunnen de Fransen toch niet achterblijven? De fusie past dan misschien in een eng Franse energiepolitiek, er steekt dus wel een industriële logica achter.
Het was E.ON dat vorige week de consolidatiegolf in de Europese energiesector aanzwengelde met een bod van 29,2 miljard euro, in contanten, op Endesa, het grootste energiebedrijf in Spanje, een van de laatste groeimarkten voor energieverkoop in West-Europa. Dat Duitse bod doorkruist de Spaanse plannen om ook een eigen nationale energiekampioen te smeden. Want Gaz Naturel (de grootste Spaanse aardgashandelaar) bood ook op Endesa, wat een nieuwe gastricien zou opleveren, volledig op de lijn van de industriële logica.
Suez maakt zich intussen sterk dat zij het mooist dit duet van elektriciteit en aardgas (aardas is in feite opgeslagen elektriciteit) kan zingen. Zo zei Mestrallet twee weken geleden: “We zijn vrij uniek. Dat is onze charme. We zijn de vijfde elektricien in Europa, en wat minder bekend is, ook de zesde gazier in Europa. We hebben ook 8 % van de globale lng-markt in handen. Geen enkele concurrent heeft een combinatie van activiteiten als de onze.” (Zie ook grafieken.) De fusie met Gaz de France promoveert de groep nu zelfs tot een van de grootste aardgasspelers ter wereld.
De concurrentie op de Belgische markt zou er helemaal de moed bij verliezen. Voor hen is Suez geen eend, maar een meerkoppige draak, die op Belgische bodem uit alle monden vuur kan spuwen en aan wiens heerschappij vandaag nauwelijks te tornen valt. Productie, transport, distributie of verkoop van elektriciteit en aardgas – overal domineert Suez of de groep heeft er op zijn minst een stevige voet tussen de deur via Electrabel, Elia, Distrigas of Fluxys. “Alleen al de gedachte dat Suez zijn dominante positie zou kunnen misbruiken, schrikt de concurrentie af,” weet Peter Claes van Febeliec, de organisatie van grootverbruikers.
Erger nog, de fusie tussen Gaz de France en Suez dreigt de concurrentie die op de Belgische energiemarkt langzaam wortel schoot, in de kiem te smoren. Want Gaz de France controleert voor een kwart de groep rond SPE, de grootste concurrent van Electrabel op de Belgische markt. En Gaz de France is ook de enige serieuze concurrent van Distrigas op de Belgische aardgasmarkt. De meeste concurrentie die er was, hoort nu plots ook bij de grote dominante Suezfamilie. De Europese en Belgische mededingingsautoriteiten hebben dus een flinke kluif aan dit dossier. Bij het afsluiten van deze tekst was nog niet bekend welke voorwaarden, lees de verkoop van activa op de Belgische markt, ze zullen opleggen voor de fusie groen licht krijgt.
De linkerpoot van de eend: milieu
De tweede poot van Suez is de milieudivisie met activiteiten als waterdistributie en afvalverwerking. Faliekante Argentijnse waterprojecten trokken Suez bijna kopje onder in de periode 2002-2003. De cashflow van Electrabel & co. hielp de lelijke eend die Suez toen was drijvende en redde ze van een gewisse verdrinkingsdood. Aandeelhouder Albert Frère was not amused en de positie van Mestrallet wankelde.
Suez snoeide fors in de kosten en liquideerde de verlieslatende projecten. Gérard Mestrallet: “Er wordt nog vaak gezegd dat de energiepoot goed loopt en dat de milieupoot vierkant draait. Dat is niet meer het geval. In onze milieubusiness is de verbetering van de resultaten in 2004 en 2005 spectaculair. De organische groei is er hoger dan in onze Europese energiedivisie.”
Is Suez dan al geen lelijk eendje meer, een mooie zwaan is ze voor heel wat waarnemers nog niet. Want die cocktail van energie en milieu mengt niet goed, zegt onder meer aandeelhoudersactivist Knight Vinke. Synergie tussen beide is er nauwelijks, tenzij dat Suez kon uitpakken met de hippe marketingterm multi-uitlity. De kritiek luidt dat de milieubusiness te veel kapitaal en aandacht opslorpt, die beter in de energiepoot geïnvesteerd kan worden. Het advies is om Suez op te splitsen. Zou dat geen aandeelhouderswaarde creëren?
” Non,” reageert Mestrallet. “Onze raad van bestuur is unaniem van het tegenovergestelde overtuigd. En we hebben dat aangetoond. Geen synergie tussen energie en milieu? Er zijn er en u mag ze niet onderschatten. Als we bijvoorbeeld afval verwerken, produceren we energie. Of in Frankrijk heeft Electrabel snel bijna 10 % van de markt veroverd – dat is in volume de helft waard van de Belgische thuismarkt van Electrabel. EON heeft 0 %, RWE heeft 0 %, Enel heeft 0 % en Iberdrola heeft 0 % in Frankrijk. Electrabel heeft dankzij het klantenbestand van Suez de concurrentie op de Franse markt kunnen verpletteren. En morgen, als in juli 2007 de Franse markt ook voor de gezinnen opengaat, kan Electrabel gebruikmaken van het klantenbestand van Suez: 14 miljoen gezinnen in de waterbusiness. Als die synergie enkele procenten extra groei genereert, is dat uitstekend. Dat creëert aandeelhouderswaarde. Voilà.”
De eend is geschoten Suez werd intussen in Londen al luidop genoemd als overnameprooi, want ondergewaardeerd door de slechte bestaande (balans)structuur. Suez was ook relatief slecht beschermd tegen een (vijandig) bod, omdat 75 % van de aandelen op de beurs verhandeld wordt.
Een concurrent, een private-equityspeler of een hefboomfonds kwam dus in de verleiding komen om de eend te schieten, te pluimen en er een feestelijk maal van te maken. Het Italiaanse energiebedrijf Enel bijvoorbeeld wou vorige week heel Suez overnemen om de energieactiva te bemachtigen, waarbij dan de milieupoot verkocht zou worden om de overname mee te financieren.
Maar een nutsbedrijf als Suez staat sowieso onder Franse staatsbescherming, want een strategisch onderdeel in de Franse energiepolitiek, waarvan nu ook België integraal deel uitmaakt. Het is een Frans-Belgische strategie die gebaseerd is op kernenergie voor de basislast en op aardgascentrales om de piekvraag te beheren. Het is te hopen dat de Franse energiebelangen gelijklopen met de Belgische. Is er in West-Europa op een dag schaarste in gas of elektriciteit, dan fungeert België als buffer voor Frankrijk. De fusie Gaz de France en Suez bezegelt deze politiek.
Pleidooi voor kernenergie
De Europese energiesector staat voor grote investeringen – een van de motoren achter de consolidatiegolf, want alleen schaalvoordelen kunnen die investeringen terugverdienen. Middelgrote spelers als Suez dreigden tussen schip en wal te vallen. Suez kon zelf ook geen grote overnamebiedingen doen, daarvoor is de balans nog te zwak en deed het al een grote inspanning door Electrabel helemaal over te nemen.
“Suez is groot genoeg,” zei Mestrallet twee weken geleden nog. “Onze strategie is niet om bedrijven over te nemen. We mikken op organische groei en investeren in de periode 2004-2006 voor 10,5 miljard euro. Europa heeft geen deals nodig, wel nieuwe centrales, pijpleidingen en terminals. De overcapaciteit die er in Europa was, is aan het wegsmelten.”
Investeren in Europa is daarom een topprioriteit voor Suez, dat aanvoelt dat Europa voor zijn energiebevoorrading op die paarden wil wedden die Suez al in huis heeft: kernenergie en aardgas. Suez heeft dus een streep voor op de concurrentie en wil vooral investeren in haar Europese energiebusiness. In de periode 2004-2006 wordt 10,5 miljard euro geïnvesteerd. “Nu lijkt dat Europese energiebeleid evident, maar dat was het nog niet toen wij deze strategie uittekenden,” zegt Mestrallet, die een vurig minnaar is van kernenergie, een liefde die uiteraard ook financieel van aard is (zie kader: Kerncentrales: kaskoeien en slot op de Belgische energiemarkt). “Europa is fragiel in zijn energiebevoorrading. We hebben weinig fossiele reserves en moeten die dus en masse aankopen. Ons eerste antwoord heet rationeel energiegebruik. Daarin positioneren we Suez Energy Services. Het tweede antwoord heet kernenergie om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen. Nu zorgt kernenergie voor 30 % van de elektriciteit in Europa. Kernenergie is dus incontournable. Ze heeft ook het voordeel dat de kostprijs op zeer lange termijn voorspelbaar is. Ze is kostencompetitief met fossiele brandstoffen.”
De Belgische beslissing om vanaf 2015 de kerncentrales te sluiten, doorkruist die strategie. Gérard Mestrallet: “België doet wat het wil. We respecteren de keuzes van elk land. Maar we zullen nieuwe kerncentrales bouwen in de landen die daarvoor kiezen.”
Daan Killemaes
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier