Stilstaan brengt geen soelaas

Net voor een storm begint te razen, is het altijd muisstil. Geen rimpeling op het water en vogels houden voor even hun snavels dicht. En pats, dan begint het. Die weken van windstilte zijn in de NMBS-saga voorbij.

Begin van de week zaten de NMBS-directie en de spoorbonden nog een keer rond de overlegtafel. Onderwerp van de vergadering waren de vakbondsacties in het goederendepot van de Antwerpse haven. De staking van de bonden kreeg heel wat kritiek. Voor een buitenstaander moet de actie inderdaad geleken hebben op chantage van de vakbond.

Jammer genoeg is deze staking geen eindpunt en dreigt dit dossier nog aan te slepen tot de gemeenteraadsverkiezingen. En zoals dat gaat met een storm, duurt het even eer die zijn ware aard laat zien. Niet echt comfortabel, op een moment dat de crisis volop woedt en in tijden dat de leefbaarheid van NMBS Logistics _ het zelfstandige filiaal voor goederentransport _ hoogst twijfelachtig is. Dan zijn kordate beslissingen nodig, zonder getreuzel door een benoemingscarrousel.

Dat er bij de NMBS iets te gebeuren stond, was al voor de zomervakantie duidelijk. Minister van Overheidsbedrijven Paul Magnette (PS) formuleerde voor het parlementaire reces een voorstel om de drieledige organisatie van de NMBS-groep te herleiden tot een tweekoppige structuur. Magnette kreeg officieel groen licht van de regering-Di Rupo, maar achter de schermen was er geen eenstemmigheid. De reorganisatie moest verder worden uitgewerkt met de bonden. Twee weken geleden lieten de eerste gesprekken tussen minister en vakbonden al weinig goeds verhopen.

In de studio van Terzake reageerde NMBS-spoorbaas Marc Descheemaeker opvallend mild op die patstelling. Hij loofde Magnette en stak de hand uit naar de vakbonden. Jos Digneffe, van ACOD Spoor, wilde van geen gevlei weten. Een beetje ouderwets dreigde hij met stakingen als de minister geen oor wou hebben naar de vraag van de bonden om terug te keren naar een eengemaakte structuur. Dreigende taal die ondertussen geen dode letter is gebleken. Getuige de acties in het Antwerpse goederendepot.

De bonden argumenteren dat een meervoudige structuur alleen maar leidt tot een slechtere dienstverlening en een minderwaardig statuut van het spoorpersoneel. Dat statuut bevat nogal wat privileges. De angst die te verliezen is enigszins misplaatst, maar er zijn ook terechte reserves bij het plan-Magnette. Dat voorziet niet in een oplossing voor NMBS Logistics, de goederendivisie van de spoorweggroep. Nochtans woekert die kanker al meer dan een decennium. Het gecumuleerde tekort zou al 1,7 miljard bedragen. Vlaanderen of België mag dan een logistieke roeping hebben, zo’n verlies is enkel te verantwoorden als goederentransport wordt uitgeroepen tot een strategische kerntaak van de overheid. Tot op heden bestaat daarover geen consensus.

De uitvoering van het reorganisatieplan kan bovendien wel eens tot na de gemeenteraadsverkiezingen op zich laten wachten. Want als er slechts twee in plaats van drie bazen komen, dan moet uiteraard een van de drie huidige toplui vertrekken. Er zijn geruchten dat Mark Descheemaeker plaats moet ruimen. Die heeft een liberaal etiket. Een en ander betekent dat christendemocraten, socialisten en liberalen nog niet helemaal klaar zijn met het verdelen van de politieke macht in het toekomstige Belgische spoorbastion.

In het plan van Magnette zit bovendien een virtueel uitzendkantoor om het statuut van het spoorpersoneel te beschermen. De bonden accepteren dat echter niet als glijmiddel voor de hervormingen. Zij argumenteren luidop dat de nieuwe structuur zal leiden tot Sabena-scenario. Met andere woorden: de spoorhervorming is nog niet voor morgen. Jammer genoeg, want stilstaan brengt geen soelaas. Zeker niet voor NMBS Logistics.