Steraanbieding

Sirius Communications, een piepkleine spin-off van Imec, is klaar met een softwarechip die het hart van de derdegeneratie- mobilofoons kan vormen. Het commerciële potentieel is gigantisch.

Vanuit het Wingepark in Rotselaar, voorbij de automobielinspectie en de lokale BMW-verdeler, hebben enkele jonge dertigers vorige week een softwarechip voorgesteld die de essentie uitmaakt van een mobilofoon van de derde generatie. Een wereldprimeur. De 3G is de opvolger van de huidige GSM-systemen en zal genoeg capaciteit hebben om ook beelden te versturen. Met hun snelheid van 2 megabit per seconde kunnen ze 200 keer meer informatie verwerken dan de huidige GSM’s.

De aankondiging

van Sirius Communications is des te verbluffender omdat de standaard voor 3G-mobilofonie pas eind dit jaar definitief door de International Telecommunications Union (ITU) zal worden vastgelegd. De te verwachten wijzigingen zullen het ontwerp van Sirius niet naar de prullenmand verwijzen, maakt marketingdirecteur Kristoffel Mulier van Sirius zich sterk. De chip is geconcipieerd om on the fly ( live) geherprogrammeerd te worden. Hij kan zich aanpassen aan nieuwe normen. En ook dat is een vernieuwing in het ontwerp van dit soort chips.

“Het is zeker geen alledaags gebeuren als een kleine, zelfstandige firma iets doet wat zeer grote halfgeleiderbedrijven al een hele tijd proberen,” zegt senior analist Ray Jodoin van Cahners In-Stat Group ( Reed-Elsevier). Door zijn aankondiging gaat Sirius in de clinch met reuzen als Qualcomm, VLSI Technologies, Nokia, Motorola en zelfs, als het zijn plannen waarmaakt, Samsung, zegt Ray Jodoin.

Van goeden huize

Sirius Communications mag dan totaal onbekend zijn, het team komt uit de vertrouwde stal van het Vlaamse Interuniversitaire Micro-Electronica Centrum ( Imec). Jan Vanhoof en Lieven Philips werkten er in het begin van de jaren negentig aan een opdracht van het maritieme communicatiebedrijf Sait om drie kaarten van een Code Division Multiple Access ( CDMA) ontvanger te integreren in één chip. Imec en Sait werkten voor het project samen met het Europees Ruimtevaart Agentschap ( ESA). “Die chip is zowat de moeder geworden van al onze chips,” zegt Kristoffel Mulier.

Even voor de softwarebedrijven Target Compiler Technologies en CoWare van Imec afsplitsten, besloten Jan Vanhoof en Lieven Philips in 1995 met goedkeuring van Imec een eigen bedrijfje op te richten. Zij zouden CDMA-chips ontwerpen en commercialiseren.

“Op dat ogenblik was CDMA nog geen geaccepteerde technologie in de industrie, maar wij geloofden erin voor toepassingen in satellietcommunicatie en wij voorzagen een doorbraak op andere vlakken,” zegt Mulier. Hijzelf kwam als laatste van de drie stichters aan boord nadat hij bij Imecs VLSI Systems and Design Methodologies divisie was aangeworven als verbindingsman met de Europese Commissie, met ESA en met de industrie in het algemeen. Hij kreeg de opdracht een business plan voor Sirius uit te werken en kapitaalverschaffers te zoeken. “Binnen de twee weken wist ik dat ik mee wou doen,” zegt Mulier.

Uiteindelijk ging

Sirius Communications in mei 1996 van start met een kapitaal van 30 miljoen frank, half volstort, en met drie mensen in twee kantoortjes boven het Light and Design Center op het Wingepark.

Een frank is een frank

Eén van de kapitaalverschaffers was Leo Billion, die kort tevoren Elbicon, de producent van groentesorteermachines, aan Barco had verkocht. “Ik had er een jaar gewerkt, direct na mijn studies,” zegt Kristoffel Mulier. Leo Billion nam 30,51% via zijn Software Holding and Finance, net als Sait. “Onze ontwikkelingen van de CDMA-chips waren cruciaal voor de ruimtevaartdivisie van Sait. Zij wilden zich ervan verzekeren dat ze werden voortgezet en dat ze toegang bleven hebben tot de technologie,” zegt Mulier. Imec zelf nam 26,67%. Jan Vanhoof bracht van zijn werk voor ESA de nu uiterst succesvolle Britse chipsontwerper ARMHoldings mee. ARM nam maar 3,33%, maar CEO Robin Saxby kwam persoonlijk in de raad van bestuur. De rest van de aandelen zat bij de oprichters, bij familie en vrienden.

“Waren we in Silicon Valley gestart, dan waren we met 5 miljoen dollar aan seed capital vertrokken en zaten we nu in onze tweede kapitaalronde,” poneert Kristoffel Mulier. In plaats daarvan beperkte Sirius het verlies in het eerste boekjaar (20 maanden) tot minder dan 11 miljoen frank. “Elke frank is een frank. Wij hebben de verantwoordelijkheid genomen om het kapitaal maximaal te laten renderen en het heeft ons niet belet bijzonder succesvol te zijn. Vorig jaar hebben we zelfs positief afgesloten,” glundert Kristoffel Mulier. Sirius verhoogde zijn omzet vorig jaar met 70% tot 31 miljoen frank en wil dat dit jaar nog eens overdoen.

Het bedrijf puurt namelijk inkomsten uit advies aan klanten die CDMA-chips willen ontwerpen of ermee werken en verkoopt ook testborden voor wie CDMA-systemen wil bouwen. “We verlagen voor hen de drempel door een prototype van een modemkaart te leveren, waarin de chip al is geïntegreerd,” zegt Mulier.

De afnemers komen vooral uit de satellietcommunicatie, waarin Sirius nu klanten heeft in twintig landen en vertegenwoordigingen in vijf. “Wij zijn het enige bedrijf met die ervaring die op maat van de klant CDMA-chips maakt voor satellietcommunicatie,” betoogt Mulier.

Perspectief in satellieten

CDMA wint nog terrein in satellietcommunicatie omdat de ruimte meer en meer vervuild geraakt. “CDMA-signalen komen beter door en het is soms nog de enige uitweg om een vergunning te krijgen, omdat de signalen zwakker mogen zijn en dus minder interferentie veroorzaken,” zegt Kristoffel Mulier. De technologie is zowel voor laag- als voor hoogvliegende satellieten bruikbaar. Iridium, het slechtlopende project van het Motorola-consortium, gebruikt geen CDMA, maar Globalstar, de concurrent die in september live gaat, wél. Sait heeft zijn Iris-satelliet met CDMA in de lucht en wil een tweede lanceren. Ook hieraan werkt Sirius mee. En een reeks CDMA-satellietprojecten is in voorbereiding: Skybridge ( Alcatel, Internet via satelliet), Constellation (CCI), e-Sat en Ellipso ( Boeing). Mulier: “Daar gaan wij voor, die zien wij graag op onze klantenlijst verschijnen.”

Zelfs bestaande satellieten kunnen overschakelen naar CDMA op voorwaarde dat ze de nodige zendfrequenties hebben en dat het bent pipe-satellieten zijn, die de signalen alleen reflecteren. “Het voordeel van CDMA is daar dat de satellietontvangers goedkoper kunnen worden gemaakt,” zegt Mulier. “Een klant van ons heeft dankzij onze Astra chip ( nvdr – uit 1997) een Amerikaans fleet tracking en management systeem opgezet dat tien keer goedkoper is dan de huidige.”

Regel één: fotografeer een groot gebouw

Hoe doet een firmaatje van letterlijk negen mensen (met een externe accountant en twee externe advocatenkantoren) zaken met multinationals als Daewoo,Hughes en Matra Marconi? “Via het Internet. Bekijk onze site maar eens.”

Mulier: “Toen we in 1996 prospectie deden en ons wilden profileren als dé specialisten in CDMA, merkten we al heel snel dat ons aantal een probleem was. Na drie maanden zijn we toen een website begonnen en we hebben een foto van “ons” ( nvdr – grote) gebouw op de site gezet. Het was gedaan met te vragen met hoeveel we waren. Na twee maanden kwamen die klanten er dan toch op uit, maar tegen die tijd hadden we met hen al een diepgaande technische discussie gehad en konden we hen vertellen dat we in volle expansie waren. De meeste mensen denken nu nog dat wij met zo’n dertig tot veertig medewerkers zijn.”

Sirius begon

in 1997 met de ontwikkeling van een derdegeneratiemobilofoniechip. “Op dat moment waren er nog acht totaal verschillende modulatietechnologieën kandidaat voor de opvolging van de GSM. Maar wij waren overtuigd van de kansen van CDMA en wij zijn ervoor gegaan,” zegt Kristoffel Mulier. Het Vlaams Instituut voor de bevordering van het Wetenschappelijk onderzoek in de Industrie (IWT) subsidieerde een deel van het project voor 50%: 7 miljoen frank in 1998, 11 miljoen frank in 1999.

“De CDMAx-softwarechip die Sirius Communications vorige week aankondigde, omvat het hart en de ziel van een CDMA-handset,” zegt Ray Jodoin. Om een volledig werkend systeem te hebben, moet de chip worden aangesloten op een radiofrequentiemodule (die de signalen fysisch uitzendt en ontvangt) en op een signaal- of microprocessor die de rest van het communicatieprotocol voor zich neemt.

Uniek is echter dat de CDMAx een zogenaamde soft radio is, een chip die zich voor verschillende air interfaces laat programmeren. Ook in de derdegeneratiemobilofonie zullen immers nog Amerikaanse, Europese en Japanse mobilofoonstandaarden bestaan, zo heeft de ITU bevestigd. Dezelfde mobilofoon zal in principe niet zonder meer in de drie zones kunnen werken. En dat is precies wat Sirius wél mogelijk wil maken.

“Om tactische redenen zal de eerste versie van de chip echter alleen met de Europese W-CDMA– en Japanse ARIB-standaard werken,” zegt CEO Lieven Philips van Sirius. Het Belgische bedrijf begeeft zich dus niet op de Amerikaanse CDMA-2000 markt, die momenteel door QualComm wordt gedomineerd.

Ook met GPS

Een belangrijke troef voor de CDMAx-chip is dat hij ook signalen van het Amerikaanse, Russische en nog te bouwen Europese ( GalileoSat) GPS-systemen kan verwerken. Dat is niet alleen nodig om plaatsgebonden diensten via mobilofoon aan te bieden, het helpt ook om in noodgevallen de oproeper te lokaliseren.

En daarmee is het potentieel van Sirius’ CDMAx niet uitgeput, want hij kan ook overweg met het Satellite Universal Mobile Telecommunications System, het breedband satelliettelefoniesysteem, waarvoor de eerste vergunningen nog moeten worden uitgereikt.

“Voor het GalileoSat-systeem staan we sterk,” meent Kristoffel Mulier, verwijzend naar de ESA-achtergrond van Sirius. “Daar hebben we een hele mooie portefeuille aan patenten.”

Doordat hij herconfigureerbaar is, kan de CDMAx-chip bovendien zowel in de mobilofoons zelf als in de basisstations worden gebruikt.

Het lijkt een “één maat voor iedereen”-oplossing en dus zijn er ook sceptici. Peter Clarke van EETimes citeert research- en technologiedirecteur Björn Ekelund van Ericsson Mobile Communications AB, die op een recente conferentie – en voor Sirius zijn nieuwe aanpak toonde – zei dat “herconfigureerbare logica en soft radio’s hun toepasbaarheid nog niet hebben bewezen.” Björn Ekelund geeft wel toe dat de industrie daarheen evolueert, maar hij meent dat zoiets geleidelijk moet gebeuren.

Sirius zal in het vierde kwartaal zijn CDMAx als een testchip voor de satellietindustrie uitbrengen. De productie gebeurt door Alcatel Microelectronics. Maar vooral voor de mobilofoniemarkt is het de bedoeling om de CDMAx als een blok “intellectuele eigendom” in licentie te geven. “We zitten goed. We zijn echt heel vroeg in de markt,” meent Mulier.

BRUNO LEIJNSE