Steeds meer rugpijn bij jongeren

Schuld van de loodzware boekentas?

Het aantal rugklachten neemt toe met de leeftijd, ook bij kinderen. Bij kinderen jonger dan zeven jaar is rugpijn zeldzaam: minder dan 1 % heeft er last van. Bij tienjarigen is dat al 6 % en bij veertienjarigen 18 %. Er is sprake van een snelle toename rond de puberteit en dus de fase waarin jongeren snel groeien. Bij meisjes ziet men vooral een toename op twaalf en dertien jaar; bij jongens op dertien en veertien jaar.

Inactiviteit en slechte lichaamshouding

Welke rol spelen zware schooltassen in het ontstaan van rugklachten? In tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen, leiden zware boekentassen niet automatisch tot rugpijn. Sommige kinderen dragen zware schooltassen zonder de minste moeite, terwijl anderen al problemen melden met een lichte boekentas.

Wanneer is een boekentas eigenlijk te zwaar? Volgens een veel gebruikte richtlijn zou een schooltas niet meer mogen wegen dan 10 % tot 15 % van het eigen lichaamsgewicht. Een kind van dertig kilogram mag dus maar een boekentas van drie tot vierenhalve kilogram dragen. Voor die richtlijn bestaat echter geen enkele duidelijke wetenschappelijke grond. Het is bekend dat volwassenen tot 20 % van hun lichaamsgewicht kunnen meedragen zonder dat dit ze extra energie kost. Bij kinderen zou dat iets lager zijn, namelijk ongeveer 15 %. Dat iets meer energie kost om te dragen, betekent echter nog niet dat het daarom ook schadelijk is en rugklachten kan veroorzaken.

Rugpijn komt ook voor bij jongeren die géén boekentas of rugzak dragen. Er spelen andere factoren mee, inactiviteit bijvoorbeeld, een slechte lichaamshouding en vaak onderuitgezakt voor de televisie hangen. Ook dat zijn risicofactoren voor rugpijn.

De schoolbanken spelen ook een rol: veel banken zijn niet aangepast aan de lengte van het kind. De meeste scholen beschikken alleen over enkele standaardmaten voor schoolbanken. In de meeste klassen is slechts één standaardmaat aanwezig, ook al kan de lengte van de kinderen zeer sterk uiteenlopen. In de scholen is er daarom geen sprake van slechte wil, maar eerder van een gebrek aan bewustzijn en aan middelen.

Boekentas op de weegschaal

Eigenlijk is het niet duidelijk hoe groot het aandeel is van zware boekentassen op het ontstaan van rugpijn. Het is waarschijnlijk wel een factor die meespeelt: overmatig zware boekentassen worden vermoedelijk best vermeden. Wanneer een kind klaagt over het gewicht van zijn boekentas, is het raadzaam daar iets aan te doen.

Een eerste zaak is het gewicht en de inhoud van de tas te controleren en na te gaan of alles echt wel elke dag mee moet naar school. Het is nuttig om de boekentas zoals hij klaarstaat eens op de weegschaal te zetten en vervolgens samen met je kind de inhoud te controleren. Veel leerkrachten vragen grote ringmappen: volumineus en onhandig in de boekentas. Je kan beter de grote map thuislaten en alleen één hoofdstuk of een beperkt aantal pagina’s naar school meenemen in een dunne farde.

Flesjes of blikken frisdrank wegen niet alleen veel, ze zijn bovendien ongezond. Een hip en leeg flesje dat op school gevuld kan worden met water is een goed alternatief.

Marleen Finoulst